Hoera, ik ben weer wakker : gedichten
Theo Olthuis
Theo Olthuis (Auteur), Kees de Boer (Illustrator)
1 exemplaar
Beschikbaarheid | Uitgave | Plaats in de bib |
---|---|---|
Magazijn |
Ploegsma, cop. 2002 |
MAGAZIJN : SCHOOLCOLLECTIE : ENKEL NA MAGAZIJNRESERVATIE : OLTH |
31/12/2002
Theo Olthuis schrijft vooral over alledaagse dingen en doet dat in eenvoudige bewoordingen. Vaak werkt dit verhelderend, maar soms komt een tekst nauwelijks boven de simpele observatie uit. In zijn sterkste gedichten scheppen ritme en klank een bijzondere sfeer. Zo roept het openingsvers 'Gaaf' vooral met klank de sfeer op van een ochtend op een camping. De twee klemtonen in de eerste regel zetten meteen de toon: "Amper ochtend". Het neologisme 'ritsdicht' waarmee de eerste zin afsluit, verrast en krijgt een echo in het slotwoord 'stilte'. Dan schetst de dichter in enkele woorden de natuur in de eerste zon. De dauw op het gras rijmt verrassend met "het ruisen van mijn plas", waarna het gedicht afsluit met een contrast "en daaromheen / de stilte." In het hele gedicht zorgt de ritselende r-klank voor nog meer sfeer.
Olthuis verbijzondert zijn waarnemingen vooral door verrassende wendingen en combinaties. Een simpele steen is vreemd omdat hij het gezicht oproept van opa. In de snelle wolken ziet de ik zijn goudvis, "met bleke buik naar boven". Als hij een spreekbeurt moet geven over de goudvis, voelt hij zich net zo "met al die ogen / op mij gericht, / ging mijn mond / wel even open, / maar viel toen / langzaam / dicht." Soms krijgen alledaagse dingen iets bijzonders door de fantasie. De ik mag als huisdier enkel een rups, maar daar komt volgens hem later een draakje uit waarop hij door het huis suist. En de vinnen van een vis in de zoo worden straks vleugels zodat ook hij kan ontsnappen. Dit verlangen naar vrijheid, om vleugels te krijgen, is een vaak terugkerend motief bij deze dichter.
Olthuis geeft gevoelens een lichte jas van woorden. Soms roept hij een gevoel of stemming op in een raak beeld: "woorden vlogen / als scherp zand / in ons gezicht." Veel meer woorden heeft hij niet nodig om een ruzie op te roepen. Soms echter floddert de jas te los zoals in de andere gedichten over vriendschap en ruzie. In 'Gevecht' en 'Voorbij' blijft de verwoording te vlak en in 'Vrienden' versterken de herhalingen te veel de boodschap. Sterker vind ik de gedichten over de opa. Ze staan verspreid in de bundel maar houden duidelijk verband met elkaar. In het eerste gedicht is opa in de herinnering zo ver weg. In 'tegenwind' vormt de angst van de ik een scherp contrast met de herhaalde regels "mijn wielen draaien rustig door". In 'Plekje' is opa dood. De herhaling van deze vaststelling bezweert het gevoel, met een opening aan het slot: "ergens in mijn hoofd / is nog een plekje / met twee stoelen / om te praten / en bij een beetje wind / een vlieger op te laten." En later is er nog opa's pet, die nooit meer af gaat. Misschien zit die pet wel 'in' het hoofd van de ik, op de tekening is ze in elk geval niet te zien.
Ik vind het niet altijd gemakkelijk om uit te maken waarom het ene gedicht in deze bundel me wel treft en het andere niet. Het heeft iets te maken met de manier waarop de woorden een confrontatie met elkaar aangaan. Soms, zoals in 'Spin', blijven de woorden te veel naast elkaar staan: er steekt te weinig spanning in het web en het slot loopt leeg "En van de spin / krijg ik dan / als klein gebaar / een vliegje." 'Verliefd (2)' is te veel een in stukjes gehakte gedachte, wel herkenbaar, maar te weinig treffend. Een enkele keer verliest Olthuis zich in een flauw rijm: "Lisa ging verhuizen, / dat vond ze naar. / Alles mocht mee / behalve het huis, / dat was te zwaar." In tegenstelling tot deze zwakkere verzen bevat het slotgedicht 'Steen(2)' meer geheim, verrassende (klank)combinaties en fascinerende regels. Je kunt het zelf invullen met gedachten over de tijd, volwassen worden en je bestemming vinden:
Een steen zweeft over water,
Over het water strijkt de wind.
Hup, hup, de steen heeft haast,
Want de rivier is breed
En de overkant nog ver.
Op de oever staat een kind.
Water heeft de tijd,
Het haalt de zee altijd.
Mar de steen vertraagt
En kan niet meer...
Ploep.
De meeste illustraties in de bundel vind ik te vlak, ze doen weinig meer dan uitbeelden wat het gedicht beschrijft, ze roepen te weinig op hoe het gedicht voelt. Soms komt de tekenaar creatiever uit de hoek, zoals bij 'Verhaal' waar een kleine lezer aan een snoer van papier verdwijnt (overigens een mooi 'leesgedicht'). Bij verliefd voegt de kleine superman een grappige noot toe en in 'Afstand' is de wegwerpjongen krachtig neergezet. Heel knap is de reuzendraak met de tatoe van het jongetje op zijn arm, een speelse omkering. Op die manier valt niet alleen in de verzen wat te ontdekken.
[Jan Van Coillie]
Greetje Hoff
Een poëziebundel met 35 gedichtjes. De schrijver zegt in een interview over zijn poëzie dat ze is ontstaan in het contact met kinderen en hun eigen gedichten. Kinderen maken tegenwoordig heel wat mee, zoals echtscheiding en ze zien veel ellende op de televisie. Onderwerpen zijn alledaagse gebeurtenissen en kleine onderwerpen uit de natuur, maar ook grote thema's als verliefdheid en de dood. De gedichten zijn kort en toegankelijk. Er is geen eindrijm, maar de zinnen zijn afgebroken en gerangschikt. Niet geoefende lezers zullen daar veel moeite mee hebben. Goed voorgelezen echter zullen ze zeker veel gevoelens oproepen. De zwart-grijze tekeningen bij de gedichten zijn speels, een tikje cryptisch of keren het gedicht om: bij het gedicht 'tatoe' staat een draak met de hoofdpersoon op zijn arm getatoeëerd. Eenvoudige bundel, stimulerend, mooi en toegankelijk voor kinderen vanaf ca. 9 jaar en ouder. Ook geschikt om vanaf de middenbouw van de basisschool samen over te praten en te filosoferen.
Laat hieronder weten op welk e-mailadres je een bericht wil krijgen als dit item beschikbaar is. Dit is geen reservering. Je krijgt geen voorrang om dit item te lenen.
Je gaat akkoord dat we je een mail sturen om je aanvraag te bevestigen en je te verwittigen wanneer jouw artikel binnen is. Deze mails zijn eenmalig. Je kan je toestemming op elk moment intrekken via de link in de bevestigingsmail.