101 filosofische problemen
Martin Cohen
Gerd B. Achenbach (Auteur)
1 exemplaar
Beschikbaarheid | Uitgave | Plaats in de bib |
---|---|---|
Magazijn |
Lemniscaat, cop. 2002 |
MAGAZIJN : NON-FICTIE : ENKEL NA MAGAZIJNRESERVATIE : 110 ACHE |
31/12/2002
Het thema levenskunst staat vandaag weer volop in de belangstelling. De Duitse filosoof Gerd B. Achenbach, de grondlegger van de filosofische praktijk, spreekt in zijn boek De filosoof en het leven expliciet niet over levenskunst, maar wel over 'levenskundigheid'. Foucault, Schmid en Hadot worden naar de prullenbak verwezen. Het verschil is essentieel: levenskunstenaars proberen hun leven "vorm te geven" terwijl levenskundigen "zich waarmaken". Een levenskunstenaar wil "anders zijn", de levenskundige wil "tot zichzelf komen". Levenskunst past zich aan de wereld aan, levenskundigheid zoekt overeenstemming met de hemel. De postmoderne kritieken op de moderniteit kennen we ondertussen wel. Achenbach geeft een conservatieve kritiek.
Het eerste hoofdstuk zet de toon: Achenbach haalt, in navolging van filosofen als André Comte-Sponville en Amitai Etzioni, het concept 'deugd' van onder het stof en definieert het meteen als levenskundigheid. Achenbach bekritiseert de middelmatigheid en de egalisering van onze maatschappij: het buitengewone wordt gewantrouwd, het nobele, superieure en uitnemende wordt met geringschatting behandeld. Daarom moet de 'wijze' of de 'meester' weer in ere worden hersteld. Niet de schoonheid van de levenskunstenaar is bepalend, maar wel de waarheid. Die waarheid kan weliswaar nooit gekend worden. Wie beweert te weten wat levenskunst is, is niet wijs maar komisch. Door middel van kennisoverdracht en zelfs methoden van overtuigend argumenteren valt niets te leren over levenskundigheid of wijsheid. We hebben een 'andere kennis' nodig dan de kennis die in axioma's of beweringen over feiten en dingen wordt uitgedrukt. Achenbach spreekt over 'ervaringskennis'. Wat dat precies inhoudt, wordt nooit echt duidelijk.
Het is positief dat Achenbach geen pasklare antwoorden geeft, maar met de term 'wijsheid' alleen kom je ook niet ver. Het voortreffelijke is uniek en daarom valt er niets te kennen. Maar dat is voor de Duitse filosoof geen probleem, want gelukkig heeft de mens een zintuig voor het individuele, het goede en het onvergelijkelijk juiste: "Dat is de mens gegeven!" Hiervoor geeft Achenbach geen enkel argument. Er is dus geen theorie over levenskunst mogelijk, maar verhalen, die immers ons zintuig voor het unieke en goede aanscherpen, kunnen aantonen wie in een bepaalde situatie wijs heeft gehandeld. Zo 'weet' Achenbach wie wijs was: Confucius, Boeddha, Franciscus van Assisi en Jezus. Niet toevallig allemaal religieuze figuren: het conservatisme druipt van de bladzijden. Achenbach vermoedt dat God wel eens niet dood zou kunnen zijn. "Als dat waar blijkt, dan zou tevens duidelijk zijn wat levenskundigheid is: te leven onder zijn ogen waarmee wij leerden zien."
Wellicht een leuk boek voor gelovigen en conservatieven, maar een gruwel voor levenskunstenaars en progressief denkende mensen. Het is ofwel genieten ofwel lachen. [Kris Velter]
Wim Fiévez
De Duitse filosoof Achenbach (1947) is de grondlegger van de filosofische praktijk: het als consulent praktijk houden van filosofen. Dit boek bestaat uit een groot aantal brieven waarin hij de deelnemers aan zijn cursus filosofie duidelijk maakt wat het is om een gelukkig leven te leiden. Daarbij werkt hij met de tegenstelling tussen levenskunst en levenskundigheid: de eerste een oppervlakkige, egoïstische, sensualistische leveninstelling, de tweede een diepzinnige, op de wereld gerichte levensovertuiging met veel ruimte voor een verstandelijke dimensie. Het geheel is wat rommelig door erg veel voorbeelden uit de literatuur van de Duitse Romantiek die Nederlandse lezers niet altijd zullen aanspreken. Achenbach wil de filosofie dichter bij het dagelijks leven brengen, maar dit boek is daarvan niet echt een geslaagd voorbeeld. De stijl is aan de melige kant, de argumentatie is ondoorzichtig en voor de doelgroep (een ruim, algemeen ontwikkeld publiek) te abstract. De inhoud is per slot tamelijk mager. Paperback; normale druk.
Laat hieronder weten op welk e-mailadres je een bericht wil krijgen als dit item beschikbaar is. Dit is geen reservering. Je krijgt geen voorrang om dit item te lenen.
Je gaat akkoord dat we je een mail sturen om je aanvraag te bevestigen en je te verwittigen wanneer jouw artikel binnen is. Deze mails zijn eenmalig. Je kan je toestemming op elk moment intrekken via de link in de bevestigingsmail.