De tijdschim
José Carlos Somoza
1 exemplaar
Beschikbaarheid | Uitgave | Plaats in de bib |
---|---|---|
Magazijn |
Byblos, 2002 |
MAGAZIJN : FICTIE : ENKEL NA MAGAZIJNRESERVATIE : SOMO |
31/12/2002
Het raadsel van de filosoof is een boek vol valkuilen. In het Athene ten tijde van Plato wordt het lijk van een jongeman gevonden. Naar alle waarschijnlijkheid werd hij aangevallen door wolven. De zaak wordt geklasseerd, maar Diagoras, leraar en mentor van het slachtoffer aan de Academie, vertrouwt het zaakje niet en huurt een raadseloplosser in. De hierop volgende zoektocht van de filosoof en de raadseloplosser leidt ver van de Platoonse leerschool, naar de diepten van het klassieke Athene. Dit letterlijk en figuurlijk, want zowel de vorm als de inhoud van dit boek dienen een kritische beschouwing te zijn van de waarheidsleer van Plato. Deze kenmerkt zowat heel onze westerse geschiedenis. Het detectiveverhaal is daarom geen prioriteit, maar eerder een aanleiding voor meer. De logische denkoefeningen van de detective ontmoeten de Platoonse ideeënleer. Samen botsen deze twee typisch westerse denkstrategieën op een steeds sterker wordende instinctendrang bij de Atheense bevolking. Of hoe cultuur en natuur elkaar altijd zullen bekampen. Freud loert bij deze dan ook om het hoekje.
Somoza werkte voor dit boek met een raamstructuur. Het raadsel van de filosoof wordt gepresenteerd als een tekst van een anoniem schrijver. Wat wij als lezer meemaken is de act van het vertalen van de tekst uit het Oud-Grieks. De vertaler grijpt echter iets te veel in naar traditionele normen. Hij neemt geleidelijk het verhaal over en wordt tegelijkertijd zelf ook overgenomen door het verhaal. Tekst, vertaling en noten gaan uiteindelijk een onscheidbaar geheel vormen. Een tekst staat dan ook nooit op zich, maar wordt altijd door iemand geïnterpreteerd. De interpretatie gaat altijd deel uitmaken van de tekst. Elke tekst hoe oud ook, zal men lezen vanuit zijn eigen ideologie, die samenhangt met een bepaalde tijdsgeest en omgeving.
Het raadsel van de filosoof vormt op zich een typisch product van onze postmoderne cultuur. De statische opvatting van de tekst als autonoom geheel wordt finaal van tafel geveegd en ook andere traditionele waarden, zoals het auteurschap, worden van hun sokkel gehaald. Het doel is de deconstructie van een aantal denkpatronen en vooral van de platoonse logica die het bestaan van één algehele waarheid verkondigde. De mise en abîme betrekt bovendien rechtstreeks de lezer. Met deze techniek treedt Samoza in de voetsporen van een aantal andere auteurs die via literatuur de lezer tot filosoferen wilden verleiden. Hét voorbeeld is hier natuurlijk De wereld van Sofie van de Zweedse auteur Jostein Gaarder. Ideeën en vorm van dit werk -- het detective-element -- doen ook meteen aan In de naam van de roos van Umberto Eco denken. Toch blijft dit werk een beetje in de schaduw van de voorgaande twee staan. Het is vlot geschreven in een stijl die heel goed past bij de Oud-Griekse tekst die het wil zijn, maar Samoza neemt de lezer net iets te veel bij het handje. De kracht van de andere twee zit hem net in het gegeven dat ze dit minder doen en de lezer zelf laten puzzelen. Toch kan deze werkwijze ook voor dit boek spreken. Want terwijl een werk als In de naam van de roos, vooral de eruditie van de auteur bevestigt, richt deze roman zich tot een breder publiek zonder al te veel inhoud prijs te geven. [Anke Van Lancker]
Dr. R.Th. v.d. Paardt
Deze ingenieuze roman laat zich niet gemakkelijk indelen bij een subgenre: het boek is tegelijk een detectiveroman, een historische roman, een ideeënroman en ook nog een psychologische roman, gebaseerd op een Griekse mythe. De eerste twee mogelijkheden springen meteen in het oog. Er is een raadselachtige dood van een jongeman en er is een speurder Herakles Pontor, die de rede hoog houdt en emoties zo veel mogelijk weert. Op de achtergrond speelt de Academie van Plato een rol, zodat filosofische termen en begrippen uit die tijd (rond 380 v. Chr.) vanzelfsprekend hun opwachting maken. Dan is er ook nog een spel met de (zogenaamd) Griekse tekst en een moderne vertaler (niet de 'echte'), die allerlei commentaar geeft. Wanneer men dit alles verneemt, zal men gauw denken aan een intellectualistische draak. Niets is minder waar: Somoza's roman leest als een trein en boeit van begin tot eind, ook in deze wat zwakke Nederlandse versie. Vrij kleine druk.
Laat hieronder weten op welk e-mailadres je een bericht wil krijgen als dit item beschikbaar is. Dit is geen reservering. Je krijgt geen voorrang om dit item te lenen.
Je gaat akkoord dat we je een mail sturen om je aanvraag te bevestigen en je te verwittigen wanneer jouw artikel binnen is. Deze mails zijn eenmalig. Je kan je toestemming op elk moment intrekken via de link in de bevestigingsmail.