Moriae encomium, dat is De lof der zotheid
Desiderius Erasmus
Desiderius Erasmus (Auteur), István Bejczy (Redacteur)
1 exemplaar
Beschikbaarheid | Uitgave | Plaats in de bib |
---|---|---|
Magazijn |
SUN, cop. 2001 |
MAGAZIJN : NON-FICTIE : ENKEL NA MAGAZIJNRESERVATIE : 155.2 ERAS |
31/12/2002
In Het boek tegen de barbarij verdedigt Erasmus (1466-1536) het humanisme. Hij begon eraan toen hij 19 was, maar publiceerde het pas dertig jaar later in de vorm van een dialoog met geestverwanten, in de stijl van Plato en Cicero. Battus, die de opvattingen van Erasmus vertolkt, richt zijn aanval op personen die een intellectuele vorming overbodig achtten omdat voor hen alleen het geloof belangrijk was, of die de middeleeuwse denkers belangrijker vonden dan de klassieken. Deze twee groepen 'barbaren' situeert hij vooral bij de reguliere geestelijkheid, bij de bedelorden.
Erasmus' verdediging van de klassieken is vrij oppervlakkig. Zo wordt de vraag waar schunnige klassieke dichters wel goed voor zijn, gepareerd door de tegenstanders ervan als bordeelbezoekers af te schilderen. Niet zelden doen de overdrijvingen aan scheldproza denken; dan gaat het bv. over lieden die het masker van de godsdienst opzetten en met "een gehuichelde uitstraling van heiligheid" gezag genieten bij het volk en de wellust van vrouwtjes "stevig opporren, als moddervette en met een forse tamp toegeruste stieren". De ongeschoolde abten willen dat de monniken ongeletterd blijven omdat het gemakkelijker is te bevelen aan 'beesten' (of elders aan 'schapen') dan aan mensen. En niemand oefent "een drukkender schrikbewind uit dan die hansworsten van de apostolische eenvoud". Wanneer de spreker zich minder door zijn verontwaardiging laat meeslepen, parafraseert hij Hiëronymus en Augustinus als gezagsargument, of corrigeert hij vanuit de context Paulus' uitspraak dat kennis opgeblazen maakt.
Dit boek, dat niet eerder in het Nederlands vertaald werd, brengt vooral vermakelijke lectuur. Erasmus' bezorgdheid om de morele en spirituele vernieuwing van het christendom is hier naar de achtergrond verdrongen. Wel toont hij nadrukkelijk zijn kennis van de klassieke en de christelijke auteurs (met toelichtingen in de voetnoten). Deze uitgave bevat verder bijna dertig illustraties van humanisten en filosofen, van geschreven of gedrukte teksten, en van schooltaferelen. [Jef Ector]
Karel Bostoen
Deze satire – een genre dat Erasmus misschien het beste lag – gaf de grote Rotterdammer pas uit toen hij de vijftig was gepasseerd, terwijl hij hem reeds in zijn jeugd had geconcipieerd. Vijf vrienden – onder wie Erasmus zelf – komen bijeen in een tuin in Halsteren (bij Bergen op Zoom). Ze constateren dat de letterkunde zich in een treurige toestand bevindt in vergelijking met die van de Klassieke Oudheid, waarop Jacob Battus, een stadsklerk die in Bergen op Zoom toezicht hield op het openbaar onderwijs, met kracht de onderwijsvernieuwing in humanistische zin propageert en zich geweldig opwindt over hen die uit domheid en luiheid het traditionele onderwijs voorstaan. Dit boek is nu voor het eerst in overigens voortreffelijk Nederlands vertaald door István Bejczy, verbonden aan de afdeling Geschiedenis van de Katholieke Universiteit te Nijmegen. Hij schreef een kritische en voorbeeldige inleiding waarin ook de wijze van vertalen wordt verantwoord. Zijn boek bevat vele toepasselijke illustraties.
Laat hieronder weten op welk e-mailadres je een bericht wil krijgen als dit item beschikbaar is. Dit is geen reservering. Je krijgt geen voorrang om dit item te lenen.
Je gaat akkoord dat we je een mail sturen om je aanvraag te bevestigen en je te verwittigen wanneer jouw artikel binnen is. Deze mails zijn eenmalig. Je kan je toestemming op elk moment intrekken via de link in de bevestigingsmail.