De paus, de kardinalen en het conclaaf : wat er gebeurt als een paus sterft
Crista Kramer von Reisswitz (Auteur)
Beschikbaarheid en plaats in de bibliotheek
ARhus - De Munt magazijn
1 exemplaar
Beschikbaarheid | Uitgave | Plaats in de bib |
---|---|---|
Magazijn |
Tirion, cop. 2001 |
MAGAZIJN : NON-FICTIE : ENKEL NA MAGAZIJNRESERVATIE : 248.5 KRAM |
Besprekingen
31/12/2002
Een nieuwe paus wordt gekozen door een conclaaf van kardinalen. Dat is niet altijd zo geweest. Tot de elfde eeuw kwam het college van kardinalen er niet aan te pas en er zijn nog meer zaken veranderd, zelfs vrij recent. Paulus VI ontzegde kardinalen ouder dan tachtig jaar de deelname aan het conclaaf en beperkte het aantal stemronden om met een tweederde meerderheid te worden verkozen. Nieuw zijn uiteraard ook de regels om afluisterapparatuur op te sporen of het verbod op het gebruik van mobiele telefoons, want het verloop van de verkiezingen blijft absoluut geheim. Na elke stemronde worden de stembiljetten trouwens in een antiek kacheltje verbrand. Nat stro daaraan toevoegen geeft zwarte rook, droog stro witte, zodat iedereen op hetzelfde ogenblik weet wanneer een nieuwe paus gekozen is, een bewust ingesteld democratisch principe.
Om de lezer enigszins vertrouwd te maken met de materie en uiteraard ook als historische terugblik, wijdt de auteur een eerste hoofdstuk aan de belangrijkste pausen uit de vorige twee eeuwen. De laatste vijf pausen krijgen hiermee duidelijk een gezicht, de auteur beschrijft vrij uitgebreid hun persoonlijkheid en hun verdiensten. Soms gaat ze nog een stap verder, bv. door de houding van Pius XII t.o.v. het nazisme uitvoerig te belichten en kritiek hierop te weerleggen. Ook voor het beleid en de vaak omstreden beslissingen van andere pausen breekt ze soms een lans. Verwacht je dus niet aan een kritische doorlichting van het hoogste kerkelijke ambt. Nogal wat anekdoten larderen haar verhaal, maar het doel blijft steeds een degelijke en goed verteerbare uiteenzetting geven over de pauskeuze in al zijn facetten. Het was zeker niet gemakkelijk om zoveel informatie over eerdere verkiezingen te verzamelen. Niet alleen heeft de katholieke kerk van de geheimhouding altijd een belangrijk punt gemaakt, de auteur wilde geen fouten maken en zeker geen sensationele verhalen creëren, die slechts berusten op vermoedens en halve waarheden. Haar talrijke gesprekken met kardinalen en een grondige studie van historische bronnen leverden toch voldoende materiaal op om zich een goed globaal beeld te vormen van een conclaaf. Ze koos ervoor de informatie voornamelijk verhalenderwijs op te tekenen. Op die manier worden de soms wisselende standpunten over gewone of tweederde meerderheid, het tijdstip en de duur van de verkiezing, de organisatie van het verblijf van de kardinalen of de bekendmaking van de keuze ingebed in en verduidelijkt door de historische context. Vaak leerde men uit dit verleden: conclaven die maanden of zelfs jaren aansleepten of druk van wereldse vorsten leidden tot nieuwe kiesregels. In het tweede deel van het boek verschuift de aandacht naar de toekomst. Een belangrijk hoofdstuk wordt gewijd aan de pausmakers, de kiesgerechtigde kardinalen. Op 21 februari 2001 verraste Johannes-Paulus II iedereen met de aanstelling van 44 nieuwe kardinalen, de omvangrijkste benoeming ooit. De auteur stelt ze allemaal kort voor. Wat de vereisten zijn voor deze hoogste kerkelijke titel en hoe men wordt uitgekozen is niet zo duidelijk te omschrijven, maar zeker is dat de selectie deels gebeurt met het oog op een eventuele pauskeuze. Het totale aantal kardinalen bedraagt vandaag ruim 180, meer dan ooit tevoren, maar de leeftijdsgrens beperkt de mogelijke kandidaten voor het petrusambt tot ca. 130. De auteur schetst hun portret via een dubbele rondgang: eerst langs de invloedrijke curiekardinalen, daarna komen de andere belangrijke kandidaat-pausen aan de beurt. Godfried Danneels is een van hen. Het laatste deel van het boek belicht uitvoerig het leven van de huidige paus en zoekt vooral de mens achter het ambt: zijn gevoel voor humor, zijn liefde voor sport, de achtergrond van de bodemkus. Zijn verwezenlijkingen of standpunten komen minder aan bod.
De auteur behandelt haar materie nuchter en met gepaste eerbied. Dat betekent niet dat ze bv. de vraag over de mogelijkheid van een aftreden van Johannes-Paulus II uit de weg gaat. De vele verhalen en de uitleg over de pauskeuze zelf zijn boeiend, maar een korte, goed gestructureerde samenvatting van al deze informatie, een leidraad van een moderne pausverkiezing was niet overbodig geweest. Handig is wel de namenlijst van alle kardinalen, gegroepeerd per land en kort gesitueerd, o.m. met hun geboortedatum. [Dirk Magerman]
Drs. J.M. de Jong
Aangezien ook de paus niet het eeuwig leven op aarde heeft, is het aardig dat er weer een boek is geschreven over de gebruiken rond het kiezen van het nieuwe hoofd van de rooms-katholieke kerk, net als in de tweede helft van de jaren zeventig. De Vaticaan-watcher Kramer von Reisswitz geeft een aardige blik in de keuken, voor zover een buitenstaander daar zicht op krijgt. Het Vaticaan is altijd zeer voorzichtig met het verstrekken van informatie over een pauskeuze en daarom zijn boeken over dit onderwerp altijd tamelijk speculatief. Deze auteur slaagt erin een redelijk adequaat beeld te geven. De auteur behandelt achtereenvolgens: pausverkiezingen in negentiende en twintigste eeuw, voorbereiding en werking van de kiezende vergadering, een hoofdstuk over belangrijke kardinalen, het dagelijks leven van de paus en anekdotes over diverse heilige vaders. Het eindigt met een overzicht van alle kardinalen, uit wiens midden de nieuwe paus gekozen zal worden. Een vlot geschreven, degelijke journalistieke reportage.
Suggesties
Krijg een e-mail wanneer dit item beschikbaar is
Laat hieronder weten op welk e-mailadres je een bericht wil krijgen als dit item beschikbaar is. Dit is geen reservering. Je krijgt geen voorrang om dit item te lenen.
Je gaat akkoord dat we je een mail sturen om je aanvraag te bevestigen en je te verwittigen wanneer jouw artikel binnen is. Deze mails zijn eenmalig. Je kan je toestemming op elk moment intrekken via de link in de bevestigingsmail.