De knetterende schedels
Roger Van de Velde
1 exemplaar
Beschikbaarheid | Uitgave | Plaats in de bib |
---|---|---|
Magazijn |
Nijgh en Van Ditmar, 2001 |
MAGAZIJN : FICTIE : ENKEL NA MAGAZIJNRESERVATIE : VELD |
31/12/2002
Twee maanden na zijn vrijlating uit de psychiatrische afdeling van de gevangenis van Merksplas werd Roger van de Velde op 30 mei 1970 dood aangetroffen in een café in Antwerpen. Zijn verslaving aan Palfium -- een zwaar verdovend geneesmiddel, dat hem was voorgeschreven na een maagoperatie -- luidde een lijdensweg in van meer dan 10 jaar, waarvan hij 8 jaar opgesloten zat en leidde uiteindelijk tot zijn vroegtijdige dood. Voor zijn eerste internering in 1962 werkte Van de Velde als journalist, had een roman geschreven -- Scheiding van goederen -- en verschillende verhalen gepubliceerd in tijdschriften. In de cel bleef hij verder schrijven. Nadat hij zijn verhalenbundel Galgenaas uit de gevangenis wist te smokkelen en het boek in 1966 werd uitgegeven, trad de overheidscensuur op. Hij kreeg niet alleen een publicatieverbod opgelegd, maar moest het zelfs stellen zonder schrijfmachine. Toch slaagde hij er een jaar later weer in om een nieuwe bundel op de markt te brengen: De slaapkamer. Zijn bundel biografische verhalen De knetterende schedels en het opmerkelijke pamflet Recht op antwoord verschenen in 1969, minder dan een jaar voor zijn dood. Deze twee hoogtepunten uit zijn oeuvre zijn nu voor het eerst gebundeld en voorzien van een nawoord. En terecht. De knetterende schedels is opgebouwd uit korte stukjes van enkele bladzijden, die vertrekken van een bijna anekdotisch gegeven. Ze vertellen het verhaal van het repressief en eenzaam leven van enkele medegevangen in de psychiatrische afdeling. Zoals Van de Velde in een brief zelf getuigt, observeert hij deze zonderlinge gezellen "soms geamuseerd en dan weer beangstigd, [...] zoals een kind in sprakeloze verwondering het onbeschaamde gestoei en het zinloze gekrakeel van de bavianen in de dierentuin gadeslaat." De gecondenseerde portretten van deze outcasts, met hun soms ronduit morbide gedragingen, zijn echter meer dan afstandelijke, realistische beschrijvingen van de hel van een asiel. Hij weet met zijn relatief sobere stijl -- die zeker niet humorloos is -- een raak en onthutsend beeld van de gevangenistoestanden te evoceren.
Terwijl Van de Velde in De knetterende schedels zijn internering al impliciet aan de kaak stelt, klaagt hij in Recht op antwoord de Belgische wantoestanden expliciet aan. Ondanks de jarenlange cavalerie en repressie is de toon van het pamflet beheerst en onthoudt Van de Velde zich bewust van enige retoriek. In zijn drieledige aanklacht (tegen de censuur, tegen de Belgische procedure tot internering en tegen de tekortschietende wetten en psychiaters) bevestigt hij zijn literaire kwaliteiten, maar bewijst hij zichzelf bovenal als een klaar denkend, evenwichtig en sterk argumenterend en analyserend individu.
Van de Velde was een tragische figuur, maar vooral een soms begenadigd, krachtig en moedig schrijver. Hij verdient het om niet licht vergeten te worden. Daarom ook alle lof voor de initiatiefnemers van deze uitgave. [Jan Bettens]
Wim Fiévez
Geredigeerde uitgave van het werk van de vermaarde en te vroeg gestorven Belgische schrijver (1925-1970), bestaande uit de bundel literaire verhalen 'De knetterende schedels' uit 1969, aangevuld met het essay 'Recht op antwoord' dat over zijn verblijf in de gevangenis annex psychiatrische instelling gaat. Als alcoholist raakt hij verslaafd aan medicijnen en belandt mede hierdoor in een gesloten psychiatrische instelling. Het strenge en onmenselijke regime beschijft hij met pijnlijke nauwkeurigheid. De sfeer is benepen, de stijl sober en doet denken aan zijn leermeester Elsschot. Na een internationaal protest wordt de auteur ontslagen. Hij sterft in een Antwerps café aan de gevolgen van zijn verslaving. Toegevoegd is een uitleg van de onstaansgeschiedenis van het werk en een summiere biografie van de schrijver, alsmede een taalkundige verantwoording van de teksten. De spelling is geactualiseerd; het Antwerps dialect is waar nodig echter behouden gebleven. Kleine druk.
Laat hieronder weten op welk e-mailadres je een bericht wil krijgen als dit item beschikbaar is. Dit is geen reservering. Je krijgt geen voorrang om dit item te lenen.
Je gaat akkoord dat we je een mail sturen om je aanvraag te bevestigen en je te verwittigen wanneer jouw artikel binnen is. Deze mails zijn eenmalig. Je kan je toestemming op elk moment intrekken via de link in de bevestigingsmail.