Vrijheid
Antoon Braeckman
Antoon Braeckman (Redacteur)
1 exemplaar
Beschikbaarheid | Uitgave | Plaats in de bib |
---|---|---|
Magazijn |
Pelckmans, 2001 |
MAGAZIJN : NON-FICTIE : ENKEL NA MAGAZIJNRESERVATIE : 905.2 ONBE |
31/12/2002
Al is de intellectueel een typisch product van de moderniteit, toch is het de taak van de intellectueel diezelfde moderniteit kritisch te bevragen. Dat is niet zo vreemd als men de moderniteit verstaat als een onophoudelijk proces dat zijn eigen schijngestalten voortdurend tracht op te sporen en te ontkrachten om haar oorspronkelijke intenties een nieuw elan te geven. Toch zijn er sterke crisisperioden geweest met een sterke kortsluiting tussen beide partners, waarin de moderniteit tot in haar diepste aanzetten bedreigd werd. Een eerste keer was dat tijdens de periode van de romantiek (1795-1830), met haar felle uitvallen tegen het extreme rationalisme van de verlichting. Vele van die thema's vinden we vandaag nog steeds terug in de kritische stellingen van het postmodernisme. Nadien was er de periode tussen de Dreyfus-affaire en de opkomst van nazi-Duitsland (1890-1933), waarin de moderniteitskritiek -- zoals sommigen beweren -- de weg heeft voorbereid voor het fascisme en het nazisme. Die moderniteitskritiek behoort in zekere zin tot een onverwerkt verleden in onze hedendaagse cultuur. We hebben haar grotendeels verdrongen omdat haar ideeën en thema's verbanden oproepen met cultureel of maatschappelijk verdachte denkbeelden die rechtstreeks verwijzen naar de ideologieën van fascisme en nazisme. Zo zijn wij vandaag grotendeels vervreemd van het referentiekader van die kritiek en kunnen we het nog moeilijk begrijpen, al tracht men ze in bepaalde kringen nieuw leven in te blazen.
De voorliggende reader tracht enkele belangrijke filosofen uit die periode -- met hun meest geëigende thema's -- op objectieve wijze voor te stellen tegen de achtergrond van de toenmalige tijdgeest en te zoeken naar hun impact op de hedendaagse ontwikkelingen. Het is een hele rist: het revolutionair syndicalisme van Georges Sorel, de rabiate verdediging van het Ancien Régime door Charles Maurras, de kritiek op de massificatie bij José Ortega y Gasset, de cultuurkritiek van Johan Huizinga, de verloren gegane openheid voor transcendentie in de moderniteit bij Karl Jaspers, de conservatieve reflexen van een avant-gardistisch kunstenaar als T.S. Eliot, de keuze voor een rechts-conservatieve staat bij Carl Schmitt, de spanning tussen de (Duitse) Kultur en de moderne Zivilisation in de correspondentie tussen Martin Heidegger en Ernst Jünger en in de werken van Thomas Mann, het verdringen van de negativiteit in het moderne onbehagen volgens Georges Bataille. Ter afsluiting van deze bundel is er een bijdrage over de eigentijdse auteur Peter Sloterdijk, die in zijn werk duidelijk maakt dat de huidige cultuur schatplichtig blijft aan de in dit boek besproken denkbeelden, maar tegelijk die thema's lichtvoetiger en meer gelaten interpreteert dan het anti-moderne pathos ten tijde van de belle époque en het interbellum.
Een intrigerend boek dat zonder twijfel enig licht kan werpen op het filosofisch denken van een periode die zoveel impact heeft gehad op onze westerse geschiedenis, maar waarover weinigen goed geïnformeerd zijn. [Willy Deckers]
Laat hieronder weten op welk e-mailadres je een bericht wil krijgen als dit item beschikbaar is. Dit is geen reservering. Je krijgt geen voorrang om dit item te lenen.
Je gaat akkoord dat we je een mail sturen om je aanvraag te bevestigen en je te verwittigen wanneer jouw artikel binnen is. Deze mails zijn eenmalig. Je kan je toestemming op elk moment intrekken via de link in de bevestigingsmail.