De Pletinckxstraat : een eeuw sociale strijd in en rond Brussel
Godfried Kwanten
Godfried Kwanten (Auteur)
1 exemplaar
Beschikbaarheid | Uitgave | Plaats in de bib |
---|---|---|
Magazijn |
Universitaire Pers, 2001 |
MAGAZIJN : NON-FICTIE : ENKEL NA MAGAZIJNRESERVATIE : 333.2 KWAN |
31/12/2002
Op 9 maart 1991 had in de Sint-Baafskathedraal te Gent de begrafenisplechtigheid plaats van August-Edmond de Schrijver (1898-1991), staatsminister en gentleman-staatsman. Tot slot speelde het orgel de Brabançonne, de Vlaamse Leeuw en het Europese Volkslied, Beethovens Ode an die Freude. Aldus werden De Schrijvers drie simultane en complementaire vaderlanden, "waaraan de overledene zijn politieke krachten had gewijd", gesymboliseerd. Maar ongewild symboliseerde die muziek ook de tragiek van een lange, soms bewogen loopbaan. De Schrijver was een centrumfiguur die zijn overtuigde strijd voor de Vlaamse ontvoogding koppelde aan een even oprechte Belgische vaderlandsliefde en een "bijna sacrale" aanhankelijkheid voor het vorstenhuis. Bovendien was hij een diep religieus man én een pater familias, vader van 10 kinderen. Zijn democratische gezindheid en zijn onkreukbaarheid staan boven alle verdenking en hij heeft altijd het pad van de gematigdheid en de verzoening bewandeld. In de koningskwestie en in de schoolstrijd en ook ten tijde van de onafhankelijkheid van Kongo speelde hij een belangrijke rol. Nochtans was hij een fervent royalist en heeft hij Leopold III bijna tot het einde blijven verdedigen. En wat Kongo betreft had hij nog in 1945 verklaard, dat hij zich niet kon voorstellen dat België en zijn kolonie ooit zouden gescheiden worden. Vijftien jaar later moest hij nochtans buigen voor het onvermijdelijke en raakte hij betrokken bij het drama, waaraan de naam van Lumumba op een voor België ver van eervolle wijze verbonden blijft.
In augustus 1945 werd De Schrijver de eerste voorzitter van de hervormde CVP/PSC. Eigenlijk was de dubbele naam al ambigu: Christelijke Volkspartij-Parti Social Chrétien. De partij was een amalgaam van Belgische ultra's en gerecupereerde, aangebrande Vlaams-nationalisten, van patroons en van christelijke syndicalisten. De Schrijver wou alle katholieken onder één partijkoepel brengen. De CVP/PSC moest het politieke wapen zijn van het Belgische katholicisme. Maar over één periode in zijn politieke leven repte De Schrijver na 1944 met geen woord meer. Als minister van Economische Zaken in het kabinet Pierlot, was hij in mei-juni 1940 mee uitgeweken naar Frankrijk, terwijl Leopold III in België bleef, zogezegd als de "krijgsgevangen van Laken". De Schrijver stond voor een pijnlijk loyauteitsprobleem: als minister en als fervent monarchist. Toen Frankrijk capituleerde, was de Belgische regering bereid om naar België terug te keren -- wat alleen werd verhinderd door de weigering van Leopold III en van de Duitse bezetter om hen terug toe te laten. Na lang aarzelen trokken Pierlot, Spaak, Gutt en De Vleeschauwer naar Londen; met zeven andere ministers bleef De Schrijver in Frankrijk en in 1940 schreef hij brieven -- uit het hart gegrepen aanhankelijkheidsbetuigingen en oproepen tot vrede door overleg -- naar Leopold III en kardinaal Van Roey -- die resoluut de kant van Leopold III had gekozen. De Schrijver bleef zich lang vastklampen aan de Belgische neutraliteit en de mogelijkheid van een vrede door vergelijk. Hij, die voor de oorlog nochtans het nazisme had veroordeeld, verwachtte plots toegevingen van "redelijke Duitsers" -- wie dat konden zijn, met Hitler op het toppunt van roem en macht is een raadsel. Toen het hem in 1941 dan toch duidelijk werd dat er van een compromis geen sprake kon zijn, begon hij naar de 'Londenaars" over te hellen, zond hun almaar vriendelijker brieven en uiteindelijk wenste hij naar Londen te worden gesmokkeld. Wat gebeurde. Dat was een volte face waar hij zich zelf niet van bewust leek te zijn en die door de ministers in Londen door de vingers werd gezien, omdat hij een versterking voor hun regering betekende. Het verschil is groot met een Churchill, die als een buldog het Hitleriaanse monster naar de keel sprong en bleef bijten tot het einde. Dat einde bracht de overwinning, ten koste van het Britse economische bankroet en de ondergang van het Britse wereldrijk. Hij probeerde niet "de meubels te redden", maar hij redde de wereld van een onmenselijke regime. Er is staatsman en staatsman, dat blijkt op de waarlijk belangrijke momenten. [Robert Schoeters]
Laat hieronder weten op welk e-mailadres je een bericht wil krijgen als dit item beschikbaar is. Dit is geen reservering. Je krijgt geen voorrang om dit item te lenen.
Je gaat akkoord dat we je een mail sturen om je aanvraag te bevestigen en je te verwittigen wanneer jouw artikel binnen is. Deze mails zijn eenmalig. Je kan je toestemming op elk moment intrekken via de link in de bevestigingsmail.