De bidsprinkhaan : een waar verhaal
André Brink
1 exemplaar
Beschikbaarheid | Uitgave | Plaats in de bib |
---|---|---|
Magazijn |
Meulenhoff, cop. 2001 |
MAGAZIJN : FICTIE : ENKEL NA MAGAZIJNRESERVATIE : MAG F 1848 |
31/12/2001
De zestigjarige weduwnaar Ruben Olivier, als bibliothecaris 'weggerationaliseerd' na de eerste democratische verkiezingen, schrijft in Donkermaan, "om te weten wie ik ben", het relaas neer van een turbulente periode in zijn leven. Op aanraden van zijn zoons, die het huis uit zijn en voor zijn veiligheid vrezen, verhuurt hij een kamer aan de jonge Tessa Butler. Haar aanwezigheid in huis, gecombineerd met die van Oliviers zwarte dienstmeid Magrieta en de geest van Antje van Bengalen die door het huis rondwaart, zet een beweging in gang die er uiteindelijk toe leidt dat Ruben zichzelf in de ogen moet kijken, of, zoals hij het zelf aanvoelt, "door zijn eigen persoonlijke kleine hel" heen moet. Op een eerste niveau laat Donkermaan zich lezen als het relaas van het individuele bewustwordingsproces van Ruben Olivier, o.m. waar het de relatie met zijn overleden vrouw Riana betreft. Pas aan het slot trouwens zal Magrieta, omdat ze beseft dat hij het nu aankan, hem confronteren met de waarheid in verband met zijn doodgeboren dochtertje en met het feit dat Riana een verhouding had met haar muziekleraar.
In Donkermaan tekent Brink, net zoals J.M. Coetzee deed in In ongenade (1999), daarnaast een indringend beeld van zijn land, een land "waarin we allemaal verknipt zijn door schuldgevoel". Van het tot een mythe uitgegroeide verhaal van Antje van Bengalen, die begin 17e eeuw werd terechtgesteld, tot dit van Magrieta: het blijven verhalen van de afstand die bestaat tussen blank en zwart. Een van de aangrijpendste passages in de roman is die waarin wordt verteld hoe Magrieta, als haar huisje in de township in brand is gestoken door een bende jeugdige criminelen, met haar schamele bezittingen (een opsomming van kleine voorwerpen, die samen 'een leven' uitmaken) bij Ruben aankomt en zich vertwijfeld afvraagt: "Wat is er met dit land aan de hand?"
Staat het meisje Tessa symbool voor de nieuwe generatie die, zoals ze het zelf verwoordt, "niet zoveel heeft met wat afgelopen en voorbij is. Ik hou me meer bezig met het hier en nu"? Wat dit precies inhoudt, wordt snel duidelijk: zo snel mogelijk stinkend rijk worden, genieten van het moment, ook als dat genieten moet worden geforceerd met drugs en alcohol... Veel optimisme klinkt hier alleszins niet door. Als er iemand is die zijn verantwoordelijkheid moet opnemen, dan is het wel de schrijver. Ruben, die een leven in en door de boeken achter de rug heeft en zelf in de roman een aantal essayistische aantekeningen maakt over o.a. de eindigheid, het oud worden, de riten van de begeerte..., beseft waar het fout is gelopen: "Al dat geschreeuw om hulp uit een rumoerige wereld. Maar ik koos ervoor om niet te luisteren. Het was me te veel om ergens bij betrokken te raken. [...] En door me doof te houden help ik zelf mee de omstandigheden te creëren waarin de wereld kan wegzakken in het moeras. Help ik de mentale houding te scheppen die wreedheden mogelijk maakt." Brinks oproep kan moeilijk verkeerd worden begrepen. [Jooris Van Hulle]
Drs. R.M.N. Tummers
André Brink (1935), een van de bekendste Zuid-Afrikaanse auteurs van dit moment, heeft al vele romans over de situatie in Zuid-Afrika geschreven. Ook dit boek heeft de complexe politieke situatie in zijn land als hoofdthema, maar is tegelijk verbonden aan het menselijke thema van het ouder worden. In dit boek schetst Brink een uiterst pessimistisch beeld: een land in een geweldsspiraal waar niet aan te ontkomen valt, zeker niet door de oudere generatie, blank noch zwart. Weduwnaar Olivier raakt in de ban van een jonge vrouw, maar ook zij kan hem niet verlossen van de demonen uit zijn verleden. Heel intrigerend is de verhaallijn van Antje van Bengalen, de zwarte slavin, die als geest nog steeds door het huis spookt. De roman is pessimistisch maar niet loodzwaar door de bekende ironische humor van Brink. Het boek leest vlot ondanks de zware thema's. Behalve romans schrijft Brink als universitair docent Engelse literatuur ook studies en essays. Veel is in het Nederlands vertaald. Kleine druk.
Laat hieronder weten op welk e-mailadres je een bericht wil krijgen als dit item beschikbaar is. Dit is geen reservering. Je krijgt geen voorrang om dit item te lenen.
Je gaat akkoord dat we je een mail sturen om je aanvraag te bevestigen en je te verwittigen wanneer jouw artikel binnen is. Deze mails zijn eenmalig. Je kan je toestemming op elk moment intrekken via de link in de bevestigingsmail.