Candide
Voltaire
Voltaire (Auteur), J.M. Vermeer-Pardoen (Vertaler)
1 exemplaar
Beschikbaarheid | Uitgave | Plaats in de bib |
---|---|---|
Aanwezig |
Van Gennep, 2001 |
VERDIEPING 4 : BLAUWE TOREN : FILOSOFIE : 155.2 VOLT |
1 exemplaar
Beschikbaarheid | Uitgave | Plaats in de bib |
---|---|---|
Aanwezig |
Van Gennep, 2001 |
VOLW. : NON FICTIE : 155.2 VOLT |
31/12/2002
Bij uitgeverij Van Gennep is de volledige vertaling van het Filosofisch woordenboek van Voltaire verschenen, in een uitvoering die wel erg sterk op die van de Historische Uitgeverij lijkt. In 1990 is bij BoekWerk een tweetalige uitgave verschenen van een selectie artikels uit dit woordenboek. De argumentatie toen was dat een groot aantal artikels hun charme verloren hadden omdat ze te tijdsgebonden waren. In de praktijk betekende dit dat de artikels betreffende het katholieke geloof verdwenen en dat die over de deugden (zowel maatschappelijk als individueel) vertaald waren.
De laatste editie bevat het volledige woordenboek en dat is terecht omdat daardoor recht gedaan wordt aan het polemische talent van Voltaire en aan de tijd zelf. De verlichting heeft immers het katholicisme bevochten omwille van diens oneerlijkheid, hypocrisie en bewust verdraaien van de feiten. Voltaire bestrijdt de godsdienst door de teksten van de bijbel zelf kritisch te benaderen. Hij schroomt er zich niet voor om klaar en duidelijk te zeggen waarover het in het Oude en het Nieuwe Testament gaat. Hij somt de moorden, de misdaden op, hij legt de vinger op de inconsequenties, hij verhaalt van de verschillende evangelies en hun dateringen. Hij ontdoet met andere woorden het geloof van al zijn overbodigheden en hij houdt die ene kern over: er is een god. Dit is voor hem onbetwijfelbaar. Maar die god heeft voor hem geen godsdienst of theologie nodig. Wat overblijft, is de moraal: de mens moet deugdzaam leven. Deze noodzaak van een moraal fundeert ook het universalisme van Voltaire: daar er één god is die door alle mensen (los van alle godsdiensten) gekend kan worden en daar het goede gedrag voor elkeen duidelijk kan zijn, zijn alle mensen ook met elkaar verbonden en elkaars gelijken. Dit alles is ook voor onze tijd nog belangrijk: Voltaire somt ongerijmdheden op die nu nog altijd opgeld maken en hij gebruikt argumenten en wetenschappelijke feiten die nu nog altijd als revolutionair-gevaarlijk gelden.
Zijn universalisme belet niet dat Voltaire geen voorkeur heeft: hij laat op verschillende plaatsen merken hoe hij de Chinese moraal als superieur aan alle andere morele systemen ziet. En misschien wel vooral omdat dit zo weinig dogma's kent, zo weinig ballast toelaat. Voltaire wil de waarheid blootleggen, wil tot de kern van het leven doordringen. Maatschappelijke conventies, ongefundeerde oordelen, maatschappelijk onnutte vooroordelen, mateloze pretenties legt hij op de dissectietafel en met zijn superieure ironie gaat hij die te lijf. Voltaire is zeer sterk betrokken bij zijn materie maar hij staat er ook zeer afstandelijk tegenover. Deze beide houdingen verenigd in één persoon, geeft vuurwerk en intellectuele suprematie.
Voltaire lezen is dan ook verfrissend. Hier geen loodzware stijl, geen barokke woordenpracht die het denken verhullen, geen overdadige zinsconstructies. Hij maakt van elk lemma een avontuur: nu eens gebruikt hij de dialoog, dan een anekdote, soms een gortdroge opsomming van misdaden of ongerijmdheden. De vertaling is verdienstelijk maar doet niet altijd recht aan de stijl van Voltaire of aan het Nederlands. Soms is ze te wijdlopig, soms te weinig accuraat, soms gebruikt ze in een zin verschillende taalregisters. Wie deze uitgave vergelijkt met die uit 1990, zal zien dat de recentste daarom niet steeds de beste is. [Johan Velter]
Redactie
In zijn 'Filosofisch Woordenboek' uit 1764 hekelde de grote Franse filosoof Voltaire (1694-1778) met grote welsprekendheid en met de inzet van vele stijlmiddelen de dogma's en instellingen van het christelijke geloof. Het is dus een polemiek in woordenboekvorm, geen naslagwerk. Verontwaardigde reacties van zowel katholieke als protestantse zijde konden niet verhinderen dat dit paradepaardje van de Verlichting overal in Europa werd verkocht en gelezen. J.M. Vermeer-Pardoen heeft het werk vertaald in bijzonder levendig en krachtig Nederlands en bovendien een goed leesbare en informatieve inleiding geschreven. Van harte aanbevolen voor cultuurhistorisch geïnteresseerde lezers. Eerder verschenen alleen selecties uit het woordenboek: '20 artikelen uit het filosofisch woordenboek' uit 1990 (tweetalig) en 'Filosofisch woordenboekje' uit 1975. Paperback; vrij kleine druk.
Laat hieronder weten op welk e-mailadres je een bericht wil krijgen als dit item beschikbaar is. Dit is geen reservering. Je krijgt geen voorrang om dit item te lenen.
Je gaat akkoord dat we je een mail sturen om je aanvraag te bevestigen en je te verwittigen wanneer jouw artikel binnen is. Deze mails zijn eenmalig. Je kan je toestemming op elk moment intrekken via de link in de bevestigingsmail.