De verbeelding aan het werk : pleidooi voor een realistisch idealisme
Wibren Van der Burg (Auteur)
Beschikbaarheid en plaats in de bibliotheek
ARhus - De Munt magazijn
1 exemplaar
Beschikbaarheid | Uitgave | Plaats in de bib |
---|---|---|
Magazijn |
Agora, cop. 2001 |
MAGAZIJN : NON-FICTIE : ENKEL NA MAGAZIJNRESERVATIE : 311 BURG |
Besprekingen
31/12/2001
De huidige generatie twintigers en dertigers wordt wel eens aangeduid als de generatie Nix. Een generatie die geen idealen en dromen meer zou hebben en niet meer bereid zou zijn zich nog ergens werkelijk voor in te zetten. Met het uitsterven van de flowerpowergeneratie van de jaren '60 zou het idealisme grotendeels verdwenen zijn. Wibren van der Burg, ethicus en rechtsfilosoof aan de KU Brabant (NL), ontkent dat met klem en gaat in dit boek op zoek naar de achtergronden van het idealisme. Er is een nieuw type van idealisme ontstaan, waarin omvattende ideologieën en dogma's worden geschuwd en het engagement veeleer tot uiting komt in bescheiden, persoonlijke bijdragen aan de verbetering van de wereld dan in massale (protest)bewegingen.
Volgens Van der Burg kunnen de mensen niet leven zonder idealen. In de eerste hoofdstukken tracht hij dan ook te omschrijven wat idealen zijn en hoe ze ons in staat stellen ons eigen leven en onze samenleving aan kwaliteit te doen winnen. In een tweede deel bespreekt hij de belangrijkste vijf bezwaren en risico's van idealisme, met name het verlangen naar absolute zekerheid, het gevaar te vervallen tot ideologisch systeem, de illusie van de perfecte beheersing van de werkelijkheid, het gebrek aan realiteitszin en een eenzijdig geloof in het einde van de grote verhalen. Hij treedt hier vooral in discussie met het gekende filosofisch werk van Hans Achterhuis, De erfenis van de utopie. Anders dan Achterhuis blijft hij geloven in de kracht van de utopie, op voorwaarde dat ze niet verzandt in een dogmatisch systeem van beheersing en macht. Daarom opteert Van der Burg voor een ondogmatisch, pluralistisch en realistisch idealisme. Zulk idealisme biedt juist een alternatief voor de grote verhalen, dat niet uitmondt in cynisme of volstrekt relativisme. In een laatste deel gaat de auteur op zoek naar concrete wegen voor 'georganiseerd idealisme' in een democratische maatschappij, al blijft hij hierin zeer voorzichtig. Hij geeft vooral aanwijzingen om de uitwassen en de valkuilen van het idealisme te vermijden en hoe we kunnen omgaan met teleurstellingen. Het gaat niet om een volmaakte theorie, maar om een goede praktijk die steeds naar evenwicht zoekt tussen droom en realiteit. Dat spanningsveld zit weliswaar vol conflicterende perspectieven, maar is de enige mogelijkheid om het zo broodnodige idealisme een vruchtbare en realistische bodem te geven.
De auteur gaat de pijnpunten en de teleurstellingen van de idealistische beweging niet uit de weg. Zijn visie steunt niet op het naïeve geloof dat alles wel in orde komt, maar analyseert scherp -- hoewel soms in een wat langdradige schrijfstijl -- de positieve kansen van een realistisch idealisme. Dit boek is een aanrader omdat het prikkelt tot verder nadenken en persoonlijke positiebepaling in een wereld waarin zo veel op de helling wordt gezet. Het lezen ervan is zelf een daad van realistisch idealisme. [Willy Deckers]
Drs. H.H.M. Meyer
De auteur (1959) is ethicus en rechtsfilosoof aan de KUB, waar hij een groot onderzoeksprogramma leidt naar de rol van idealen in recht, moraal en politiek. Hij gaat in dit boek op zoek naar wat hij noemt verantwoord, reëel idealisme en de manier waarop dat thans vorm krijgt. De aantrekkingskracht van ideologische systemen, het toetsen van idealen aan de feiten, het fanatisme, de naïviteit, de helden: het komt allemaal aan de orde in een geserreerd, duidelijk betoog, met veel voorbeelden. Toch is het een vrij pittig boek. Idealisme is iets dat altijd tot protesten zal leiden, en dat geldt ook voor een studie over het onderwerp. Belangrijk is het gegeven dat er weinig andere publicaties over dit onderwerp zijn, waarvan dit relatief de toegankelijkste is. Interessant is bovendien dat uit het boek blijkt dat ook in het hedendaagse Nederland idealisme in overvloed voorkomt, in tegenstelling tot wat veelal gedacht wordt.
Suggesties
Krijg een e-mail wanneer dit item beschikbaar is
Laat hieronder weten op welk e-mailadres je een bericht wil krijgen als dit item beschikbaar is. Dit is geen reservering. Je krijgt geen voorrang om dit item te lenen.
Je gaat akkoord dat we je een mail sturen om je aanvraag te bevestigen en je te verwittigen wanneer jouw artikel binnen is. Deze mails zijn eenmalig. Je kan je toestemming op elk moment intrekken via de link in de bevestigingsmail.