Red de democratie! : waarom het systeem hapert en wat we eraan kunnen doen
Manu Claeys
1 exemplaar
Beschikbaarheid | Uitgave | Plaats in de bib |
---|---|---|
Magazijn |
Van Halewyck, 2001 |
MAGAZIJN : NON-FICTIE : ENKEL NA MAGAZIJNRESERVATIE : 333.9 CLAE |
31/12/2001
Claeys begeeft zich in Het Vlaams Blok in elk van ons op bijzonder glad ijs. De grote Van Dale omschrijft volksaard als "de aard, karakter aan een bepaald volk eigen". De Vlaamse aard wordt, aldus Claeys, getypeerd door een verzameling van mentale tekorten: een gebrek aan consequentie, een gebrek aan inlevingsvermogen, te weinig realiteitsbesef, een gebrek aan rationaliteit, een gebrek aan durf en een gebrek aan burgerzin. Deze zes Vlaamse "talenten" zijn de voedingsbodem waarop het Vlaams Blok teert. Is dit typisch Vlaams? Vanuit eenzelfde domme veralgemening kan je evengoed stellen dat dit kenmerkend is voor de hele mensheid. Claeys beseft dit blijkbaar zelf wel, want hij schrijft dat "geen enkel volk unieke aanspraak kan maken" op die zes onhebbelijkheden. Maar, zo voegt hij er onmiddellijk aan toe, "waarin Vlaanderen toch ruimschoots bedeeld is". Vanuit eenzelfde kortzichtige veralgemening kan je met een even gratuite bewering poneren dat Claeys zopas de Vlaamse politici heeft gekarakteriseerd. Onzin natuurlijk. Moet je dit essay nu meteen naar de prullenmand verwijzen als gedachtespinsels van een Vlaamse intellectueel die zwaar uit de bocht gaat? Neen, want Claeys' essay bevat een aantal boeiende suggesties. Ik voel me niet persoonlijk beledigd of aangevallen (omdat ik Vlaming ben) en hoop dat ik "niet het punt gemist" heb, waarvoor Claeys in zijn voorwoord waarschuwt. De Vlaamse volksaard is m.a.w. niet de belangrijkste verklarende factor voor het Vlaams Blok, al moet je toegeven dat Claeys met een scherpe en vlotte pen de minder nobele trekjes van de mensheid goed in de verf zet, al beperkt hij dat (onterecht) tot Vlamingen: "... ze neigen naar het negatieve. Ze klagen en vragen het onmogelijke, en het is altijd de schuld van de anderen. En vooral van de overheid [..]. Pas wanneer een gigantische mentaliteitsverandering plaatsgrijpt, kan de lokroep van extreem-rechts gesmoord worden, pas dan zal het Vlaams Blok niet langer garen spinnen bij het minste dat fout loopt". Na dit mitrailleursalvo durf je het bijna niet meer te zeggen, maar er loopt nogal wat fout in dit land (en niet het minste!). Claeys ziet dan ook een grote rol weggelegd voor ouders en scholen om iets aan die mentaliteit te veranderen door kinderen tot "zelfredzame, mondige burgers" op te voeden. En voor volwassenen moet de intelligentsia de barricaden opgaan en garant staan voor "een soort van permanente nakindse vorming". Ze moeten domheid en onkunde aan de kaak stellen. Eigenlijk gebeurt dit nu al, maar de zgn. kwaliteitspers bereikt een te klein publiek volgens Claeys: "Waarom bestaat er in Vlaanderen overigens geen betaalbaar maandblad waarin het spitantste en het geruchtmakendste uit de kwaliteitspers en de alternatieve magazines samengebracht wordt?" Alsof dat veel aan de kern van de problematiek zou veranderen: heel wat mensen willen bepaalde zaken bewust niet weten (of lezen).
Na al het gelul over volksaard heeft Claeys toch ook enkele betere suggesties: "Uiteindelijk moeten we ook de handen uit de mouwen steken en de problemen aanpakken". Onder meer door meer bekwame politici in de lokale besturen in te schakelen, die het CO7-principe hanteren: "een correcte, constructieve, coherente, consequente, consistente, bij consensus overeengekomen en duidelijk gecommuniceerde aanpak van de dingen". Een hele klus voor politieke partijen, maar noodzakelijk. Claeys geeft hen bovendien een tweede en m.i. zeer noodzakelijke opdracht, nl. het politieke landschap herverkavelen en de politieke krachten hergroeperen tot twee grote groepen (bij gebrek aan betere begrippen: links en rechts). In plaats van het navelstaren en krampachtig vasthouden aan machtsposities (welke macht?) kan een hergroepering rond twee polen inderdaad het huidige immobilisme doorbreken.
Claeys heeft een zeer inspirerend en boeiend essay geschreven. Jammergenoeg ondergraaft hij het zelf door te clichématig te wauwelen over de zgn. Vlaamse volksaard. [Jan Geeraerts]
J. van Bree
Eind 2000 verschenen in de Vlaamse krant De Standaard zeven artikelen van de hand van de germanist/essayist Manu Claeys. Die artikelen deden nogal wat stof opwaaien en zijn nu, met een uitgebreid nawoord, gebundeld. Claeys zoekt een verklaring voor het succes van het racistische Vlaams Blok en wijst daarbij onder meer naar Vlaamse karaktertrekken (zoals de neiging naar het negatieve). Ook vraagt hij zich af hoe het Vlaams Blok bestreden moet worden. Zijn conclusie is dat er een 'nieuwe Vlaming' moet komen, die onder meer hoffelijk, flexibel en toegewijd is. Omdat de oude politieke scheidslijnen niet meer voldoen, dient ook het politieke landschap te worden herverkaveld in 'nieuw-rechts' (welvaart, individu) en 'nieuw-links' (welzijn, collectief). Een prikkelend boek (waaraan bovenstaande schematische samenvatting nauwelijks recht doet) dat niet over Vlaanderen gaat, maar meer algemeen de politieke onvrede onder de burgers (zoals die ook in Nederland leven) in kaart probeert te brengen.
Laat hieronder weten op welk e-mailadres je een bericht wil krijgen als dit item beschikbaar is. Dit is geen reservering. Je krijgt geen voorrang om dit item te lenen.
Je gaat akkoord dat we je een mail sturen om je aanvraag te bevestigen en je te verwittigen wanneer jouw artikel binnen is. Deze mails zijn eenmalig. Je kan je toestemming op elk moment intrekken via de link in de bevestigingsmail.