Taal zonder mij
Kristien Hemmerechts
1 exemplaar
Beschikbaarheid | Uitgave | Plaats in de bib |
---|---|---|
Magazijn |
Brokaat, 2000 |
MAGAZIJN : FICTIE : ENKEL NA MAGAZIJNRESERVATIE : HEMM |
Eric Rinckhout
em/ec/06 d
Kristien Hemmerechts
O, toen alles nog
voorbij kon gaan
Brokaat, Beemster, 80 p., 640 frank.
Kristien Hemmerechts heeft twintig teksten - hoofdzakelijk columns - verzameld in een fraai vormgegeven boekje, dat niet bij haar reguliere uitgever maar bij de kleine Nederlandse uitgeverij Brokaat verschijnt. Het kreeg als titel O, toen alles nog voorbij kon gaan, een fragment uit een gedicht van Herman de Coninck. De teksten werden door Hemmerechts geselecteerd op het thema verlies en afscheid, de fotografe Jenna Tas zorgde voor bijpassende, vreemdsoortige maar sfeervolle beelden. O, toen alles nog voorbij kon gaan is erg verzorgd uitgegeven: door de ruime bladspiegel, het aangenaam leesbare lettertype en de bijzondere aandacht voor vormgeving en omslag lijkt het om een bibliofiele uitgave te gaan. Dat klopt slechts ten dele: het boek is immers in een (vrij ruime) oplage van 1.200 exemplaren gedrukt en verkrijgbaar in de gewone boekhandel.
Onder de twintig columns zijn er zestien die vroeger in De Morgen zijn verschenen. Ze zijn aangevuld met twee elders gepubliceerde teksten: 'Naakt', over Hemmerechts' geruchtmakende naaktfoto in Nieuw Wereldtijdschrift, en 'De schijngestalten van Morpheus', ook over foto's en beelden. Twee nooit eerder gepubliceerde teksten - een grafrede voor Hemmerechts' grootmoeder en een lezing over Kerstmis - completeren het geheel.
Kristien Hemmerechts schreef een speciale inleiding over hoe ze ertoe kwam columns te schrijven. Haar man, Herman de Coninck, die toentertijd zelf een wekelijkse rubriek in het boekensupplement van De Morgen had, was niet echt gewonnen voor het idee: hoe moet dat, met twee columnisten in huis? En was er niet de ongeschreven afspraak: hij de poëzie, zij het proza? Hij de columns, zij de recensies? "Ik beken," schrijft Hemmerechts nu, "dat zijn aarzeling mij motiveerde."
Ze ging dus aan de slag en realiseerde zich al schrijvende dat het zwaarder was dan ze had vermoed. Je kon niet eerst wat ervaring opdoen om daarna rustig te beslissen of je al dan niet columns zou willen schrijven. "Het leven laat zelden tijd of ruimte om te oefenen."
In haar tweewekelijkse columns kwam veel wereld terecht - oorlog en politiek en emotie - maar ook Hemmerechts zelf en ten slotte ook veel Herman. Want in 1997 overleed Herman de Coninck, plotseling, totaal onverwacht, op een caféterras in Lissabon.
Kristien Hemmerechts moest leren leven met het verdriet, maar ook met "de rare ironische speling van het lot dat hij die mij liever geen columns had zien schrijven, er het hoofdonderwerp van werd".
Veel van de columns gaan dus over Herman de Coninck, maar bij uitbreiding ook over lichamelijkheid, afscheid, aftakeling en herinnering. Er zit veel weemoed en onderdrukt verdriet in dit boekje. De toevallige ontdekking van enkele merkwaardige aanzetten tot een gedicht van Herman de Coninck - niet toevallig in een kunstboek met zelfportretten - versterkt nog de sfeer van vergankelijkheid. Een van de 'probeersels' luidt:
"Ik wil bij mijn dood het woord 'ik'
over me heen trekken als een wit laken.
Ik wil mij meenemen.
Daarna mag iedereen 'hij' zeggen."
O, toen alles nog voorbij kon gaan is na Taal zonder mij (1998) een tweede, zij het bescheidener, gedenkschrift voor Herman de Coninck - tegen het vergeten en vol van het zo menselijke verlangen om het definitieve even te overwinnen.
Het klinkt misschien ongepast om dit boekje sterk aan te bevelen. Maar het is een kleinood om te koesteren.
Verkrijgbaar in de boekhandel of rechtstreeks bij Brokaat: 00-31-299-69.06.03; fax: 00-31-299-69.06.56; e-mail: spee@brokaat.demon.nl.
Bij het in Vlaanderen vrijwel onbekende Brokaat zagen voordien al twee uitgaven het licht: Bérénice, een bundel grafgedichten van Christine D'haen, en Voor Liefde: Klik op F, een verhaal van Renate Dorrestein.
31/12/2001
In een bijzonder mooi verzorgde uitgave, geïllustreerd met sfeervolle en aansprekende beelden van Jenna Tas, verzamelde Kristien Hemmerechts twintig teksten. Zestien ervan verschenen tussen 1995 en 2000 als column in 'De Morgen'. Twee werden gepubliceerd in afzonderlijke periodieken, o.m. een in 'Penthouse Forum' opgenomen tekst over de naaktfoto die zij liet publiceren in het 'Nieuw Wereldtijdschrift'. De overige twee, 'Meter' en 'Kerst', verschijnen hier voor het eerst. De titel van het boekje is een versregel van haar overleden man, Herman de Coninck, en verwijst naar de thema's van afscheid en verlies waarop de teksten werden geselecteerd. In de inleidende bijdrage 'Voor jou' vertelt Hemmerechts hoe zij er, tegen het advies van haar man in, toe gekomen is columns te schrijven en hoe zij na zijn onverwachte dood in 1997 tot het besef kwam dat "dat misschien mijn onderwerp was: afscheid en verlies. Leven met leegte en afwezigheid. Met verdriet". Schrijvend tast Hemmerechts haar onzekerheid ("Ik ben niet sterk genoeg om zwak te zijn") met woorden, die van haar en van Herman de Coninck, af. Precies die teksten, die als oefeningen in afscheid gelezen kunnen worden, zullen de lezer weten te raken. Verder verruimt Hemmerechts het thema door o.a. ook te schrijven over haar dochter die op kot gaat ("nu is zij het die gaat, loslaat"), over de eerste signalen van de zich aankondigende menopauze ("Ik was aan de mars richting onzijdigheid begonnen") en over de dood van haar meter. Het boek verdient een ruim lezerspubliek, alleen al omdat Hemmerechts erin slaagt haar persoonlijke betrokkenheid op heel wat momenten in een breder algemeen-menselijk kader te plaatsen. [Jooris Van Hulle]
Dick Welsink
Mooi verzorgd uitgaafje met 20 stukjes en een inleiding van Kristien Hemmerechts (1955), door haar geselecteerd op het thema afscheid en verlies. Zestien columns verschenen in de periode 1995-2000 in het Vlaamse dagblad De Morgen, een in 1999 in NRC Handelsblad en een in 2000 in Penthouse Forum. De twee overige werden niet eerder gepubliceerd. Het spreekt vanzelf dat ze regelmatig refereert aan haar op 22 mei 1997 onverwacht in Lissabon gestorven echtgenoot Herman de Coninck, maar naar mijn mening is het stuk ter nagedachtenis van haar op 92-jarige leeftijd overleden grootmoeder de mooiste bijdrage aan de bundel. Een bepaalde groep vrouwen zal zich wellicht herkennen in 'M', het licht-gegeneerde en tegelijk geestige verslag van een bezoek aan de gynaecoloog naar aanleiding van klachten met betrekking tot het uitblijven van de menstruatie.
Laat hieronder weten op welk e-mailadres je een bericht wil krijgen als dit item beschikbaar is. Dit is geen reservering. Je krijgt geen voorrang om dit item te lenen.
Je gaat akkoord dat we je een mail sturen om je aanvraag te bevestigen en je te verwittigen wanneer jouw artikel binnen is. Deze mails zijn eenmalig. Je kan je toestemming op elk moment intrekken via de link in de bevestigingsmail.