Het Lam Gods
Peter Schmidt
Peter Schmidt (Auteur)
1 exemplaar
Beschikbaarheid | Uitgave | Plaats in de bib |
---|---|---|
Magazijn |
Davidsfonds, 2000 |
MAGAZIJN : NON-FICTIE : ENKEL NA MAGAZIJNRESERVATIE : GROTE FORMATEN : 738.1 SCHM |
31/12/2001
Peter Schmidt is bijbelexegeet. Op een onnavolgbare wijze presenteert hij hier een boek dat boeit omwille van de unieke selectie uit een eeuwenoude iconografie over Christus die hij toelicht met een leesbaar, doch wetenschappelijk gefundeerd verhaal over de geschiedenis en de evolutie van Christusbeelden in de West-Europese kerk en maatschappij. In de christelijke kunst gaat hij na waar de kunstenaar zijn inspiratie vandaan haalt; wat de bijbel en/of de kerk over Christus zegt, en hoe die uitspraken in een bepaalde tijd tot uitdrukking komen in een kunstwerk, heeft te maken met een theologische visie op de figuur van Jezus. Het is dus erg belangrijk om te zien hoe de Christusbeelden in de loop der eeuwen in een voortschrijdende historische context theologisch werden ingevuld. Dat Schmidt oog heeft voor kunst bewees hij eerder reeds met een degelijke studie over het Lam Gods. Hij weet dat Christusafbeeldingen altijd geplaatst moeten worden in een bepaald tijdskader, of het nu gaat om artistieke meesterwerken, om interessante getuigen van volksdevotie, of om (on)geïnspireerde historische reconstructies. Op de vraag wat de kerken vandaag leerstellig over Christus vertellen heeft de hele wereld afgehaakt, niet echter wanneer het gaat over kunst of over ethische waarden.
Kijkend naar de prachtige beelden in dit boek ontdekt de lezer inderdaad meer dan een zoveelste publicatie over klassieke schoonheid. Uiteraard komen de grote bekende namen aan bod, werken van bv. Michelangelo, Memling, Titiaan, de 19e-eeuwse boekillustrator Gustave Doré en de eigenzinnige Dali. Daartegenover staan voorbeelden van kitsch of van overdreven volksvroomheid, ook beelden die wellicht shockerend kunnen overkomen, in werken van bv. James Ensor of Elisabeth Olson.
Vanzelfsprekend komt het esthetische aspect in deze publicatie aan bod, het zou anders niet de functie van een kijkboek kunnen invullen. De auteur wil echter bewust niet in de val trappen van het gebruik van het esthetische aspect van kunstwerken over Christus om de eigenlijke problematiek van het geloofsdiscours uit de weg te gaan. De geloofsinhouden van vele kunstwerken vallen niet samen met de bewondering voor het mooie. Het kunstethos zelf is onderhevig aan het wijzigende wereldbeeld. In de loop der tijden is ook het mentale Christusbeeld gewijzigd. Wereldbeeld en Christusbeeld konden de laatste eeuwen in toenemende mate geen aansluiting meer bij elkaar vinden. In zijn voorwoord zegt Schmidt dat zijn boek in wezen over ambiguïteit gaat, over de noodzaak en de onmogelijkheid om Jezus van Nazareth in te passen in een maatschappij. Treffend zijn de titels van het eerste en van het tiende, laatste hoofdstuk in het boek, waarin vragen worden gesteld over Christus: 'Wie was die man?' en 'Wie is die man?' De beeldvorming ontstond van bij het begin van de geschiedenis van het christendom. Christus, aanvankelijk symbool voor het geloof, wordt gaandeweg afbeelding. Tegen het einde van de Middeleeuwen wordt het beeld allesomvattend en het beheerst de hele samenleving: in een christelijk geloof dat tot systeem van christenheid uitgroeit, is Christus alles voor allen. Dat is het hoogtepunt voor Christusbeelden, ook in de kunst, maar meteen het begin van een ommekeer. De openbaring als gezag brokkelt voortaan af: met de Copernicaanse omwenteling valt de klassieke beeldvorming van hemel en aarde, en dus ook van Christus, in mekaar. Het wordt nog erger wanneer in de 18e eeuw kunst van mensen als Caravaggio door de kerk massaal wordt afgewezen. Het komt nooit meer goed, zo luidt de stelling van Schmidt. Niet enkel in de kunst, maar ook in maatschappij- en kerkbeeld verhuist Christus naar de afdeling 'religie'. De geschiedenis van Christus in beeld is dus de geschiedenis van kerk, van theologie, van politiek, van maatschappij.
Het gaat in dit boek daarom evenzeer om beelden van Christus als om Christusbeelden. De tekst is inhoudelijk een meerwaarde voor een goed verstaan van het kijkboek. Een indrukwekkende literatuurlijst treft de gebruiker achter in het boek aan. [Frans L. Van den Brande]
Drs. J. Kleisen
De titel moge iets wolligs suggereren, het boek heeft een zakelijk, informatief karakter m.b.t. ontstaan en ontwikkeling van de symboliek in de (christelijke) beeldende kunst. Zowel de tekst als de 210 hierbij gekozen illustraties in kleur (ruim zestig beslaan een pagina of meer) komt de hoogste lof toe. Schmidt, Vlaams bijbelexegeet, vat zijn thema, wat religieuze en profane geschiedenis en kunst van Jezus gemaakt hebben, aan bij de ontwikkeling van de christologie vanaf de eerste eeuwen, de bron immers van de picturale Jezusbeelden. Bijbelwetenschappelijk is deze zorgvuldige uiteenzetting geheel bij de tijd. De antwoorden die de kerk de eerste eeuwen ten overstaan van de Griekse filosofie gaf op de vraag op welke wijze Christus afglans van God was, waren nooit vrij van mythevorming en voldoen vandaag niet meer. In de kunstsymboliek is dit overal herkenbaar. Het besef dat geloofsvoorstellingen met de tijden veranderen, maakt het Schmidt mogelijk het actuele probleem hoe de bijbel te verstaan valt in het licht van de rede, open te benaderen. In meer opzichten tendeert dit sublieme boek naar een standaardwerk. Over dit onderwerp zijn weinig breed oriënterende en diepgravende boeken beschikbaar.
Laat hieronder weten op welk e-mailadres je een bericht wil krijgen als dit item beschikbaar is. Dit is geen reservering. Je krijgt geen voorrang om dit item te lenen.
Je gaat akkoord dat we je een mail sturen om je aanvraag te bevestigen en je te verwittigen wanneer jouw artikel binnen is. Deze mails zijn eenmalig. Je kan je toestemming op elk moment intrekken via de link in de bevestigingsmail.