De ontgroening van een eerstejaars gepensioneerde : roman
Jaap Kranenborg
1 exemplaar
Beschikbaarheid | Uitgave | Plaats in de bib |
---|---|---|
Magazijn |
Veen, 2000 |
MAGAZIJN : FICTIE : ENKEL NA MAGAZIJNRESERVATIE : KRAN |
31/12/2001
Volgens de flaptekst is Warenhuis van het verleden "een roman over de grote gevolgen van ondoordachte daden, over heldendom en lafheid, over haat en liefde, over menselijke onmacht en ons aandoenlijke verzet daartegen". Een dergelijke synthetiserende uitspraak voorspelt pathos en hoogdravendheid, die gelukkig bij de eigenlijke lectuur achterwege blijven. Ook het universele karakter waarop hier gedoeld wordt, komt in het verhaal zelf minder aan bod; het geheel heeft meer weg van een persoonlijke verwerking van 18 jaar opgestapelde en verdrongen herinneringen. Zoals bij vele postmoderne schrijvers speelt het thema tijd een centrale rol. Op een zondagavond krijgt het hoofdpersonage Evert van Mieres onverwacht bezoek van een Braziliaan, Roberto, die hij ooit zelf in Bolivië had ontmoet. Niet lang daarna doet ook Ellen haar intrede, voormalig geliefde van Evert, en ondertussen Roberto's vrouw. Beiden zijn clandestien in Nederland en doen een beroep op zijn vanzelfsprekende gastvrijheid. Samen met de ontregeling die de onderduikers veroorzaken, duiken nu nog meer situaties uit het verleden op waarin illegaliteit, kraakpanden en drugs niet van de lucht zijn. Overigens niet alleen in metaforische zin; zowel Roberto als Ellen worden gekenmerkt door een "rottekiezenlucht", die deel lijkt uit te maken van "het geurenbouquet van de armoede".
Getuigend van psychologisch doorzicht schetst de auteur ook typetjes als de gemaakt-grappige politieagent en de nieuwsgierig-behulpzame buurvrouw. Een ander predikaat dat Kranenborg siert, is zijn ingehoudenheid: spaarzaam en geduldig spreidt hij de informatie over verschillende hoofdstukken en creëert zo de sfeer van een detectiveroman. Nog een parallel is dat de lezer moeilijk kan achterhalen wie voor moordenaar en wie voor schuldige doorgaat. Bovendien lijkt Evert dit zelf niet te weten en speelse dreigingen met chantage brengen hem nog meer in de war, waardoor hij een soort neurotisch gedrag aan de dag begint te leggen, met rituelen als viermaal daags douchen en overmatig alcoholgebruik. Via zijn dagboeken confronteert Ellen hem met de episode waarin hij samen met een aantal onbehuisden een oud nonnenklooster kraakt. Na een korte periode van wild enthousiasme is echter na een gedeeltelijke brand ook het spreekwoordelijke vuur snel weer afgekoeld en sterft 'Huize Dirkje' een roemloze dood. Echter niet zonder sporen achter te laten. Want een van de bewoners, Berend, gaat ook werkelijk dood en zadelt Evert met tegenstrijdige gevoelens op, die hij bij de verslagen van een reeks chaotische ruziescènes voegt. "Er zijn mensen die zeggen dat ik daar schuld aan heb. Feit is dat er momenten zijn geweest dat ik hem met genoegen had kunnen vermoorden". De tragiek van de kleine keuzes, of omdat de belangrijkste keuzes misschien wel die zijn die je niet hebt gemaakt. [Linde Roels]
Jan van Bergen en Henegouwen
Achttien jaar geleden is de hoofdpersoon van deze roman, Evert van Mieres, leraar maatschappijleer aan een middelbare school, hals over kop gevlucht uit de Braziliaanse grensplaats Porto Murthino. Zijn reisgenote en vriendin laat hij noodgedwongen achter op het politiebureau. Op een avond staat Roberto de Souza, een kennis uit Porto Murthino, bij Van Mieres op de stoep en vraagt om onderdak. Een paar dagen later volgt De Souza's vrouw, Ellen. Meer en meer zet het echtpaar, dat op die manier een verblijfsvergunning denkt te kunnen bemachtigen, Van Mieres onder druk. Na een paar dagen blijkt dat hij in feite wordt gegijzeld in zijn eigen huis. Als het paar slaapt, waarschuwt Van Mieres de politie en komt met de schrik vrij. Het gaat in deze spannende, mooi opgebouwde en goed geschreven roman, Kranenborgs tweede na 'De laatste horizon'*, om gemaakte keuzes en de gevolgen daarvan, verantwoordelijkheid voor ons handelen, verschoten idealen en de smalle marge tussen lafheid en heldendom. Kleine druk.
Laat hieronder weten op welk e-mailadres je een bericht wil krijgen als dit item beschikbaar is. Dit is geen reservering. Je krijgt geen voorrang om dit item te lenen.
Je gaat akkoord dat we je een mail sturen om je aanvraag te bevestigen en je te verwittigen wanneer jouw artikel binnen is. Deze mails zijn eenmalig. Je kan je toestemming op elk moment intrekken via de link in de bevestigingsmail.