De boekhandelaar van Florence : over de renaissance, de boekdrukkunst en de veranderende kracht van ideeën
Ross King
Beschikbaarheid | Uitgave | Plaats in de bib |
---|---|---|
Niet beschikbaar |
De Bezige Bij, 2000 |
MAGAZIJN : NON-FICTIE : ENKEL NA MAGAZIJNRESERVATIE : 718.1 KING |
31/12/2000
De Toscaanse steden bouwden in de 13de en 14de eeuw met grote fierheid hun gotische kathedraal, hun duomo. Bekend is de rivaliteit tussen Siena en Firenze: wie de grootste kerk had, genoot ook het grootste prestige. In Siena liep het slecht af: de superdom die de stad wilde bouwen, werd nooit voltooid. In Firenze was Arnolfo di Cambio in 1296 gestart met de nieuwe dom, de Santa Maria del Fiore, die de oude Santa Reparata verving. In de loop van de 14de eeuw werd verder gebouwd, onder impuls van het Wolgilde, dat de bouw financierde. Maar men bleef met een groot probleem: hoe zou men de viering, de kruising tussen schip en transept overwelven? In 1367 kwam men tot een overeenkomst: men zou een koepel bouwen. Andere oplossingen, zoals het bouwen van kruisribgewelven werden afgewezen, wegens te barbaars, te 'gotisch'. Dat een koepel gebouwd moest worden, daarover was iedereen het eens: alle latere capomaestri die aan de dom werkten, moesten zweren dat zij het project van 1367-- van Neri di Fioravanti -- zouden verwezenlijken. Maar hoe men dit in de realiteit moest uitwerken, wist in feite niemand.
We schrijven 1402: er wordt een wedstrijd uitgeschreven voor het gieten van een bronzen poort van de doopkapel, rechtover de dom. Vele beeldhouwers bieden zich aan, maar het gaat vooral tussen Lorenzo Ghiberti en Filippo ('Pippo') Brunelleschi. Het verhaal is bekend: de opdracht gaat naar Ghiberti. Brunelleschi trekt zich ontgoocheld terug: hij houdt zich enkel nog bezig met goudsmederij en klokken. Maar hij gaat ook, samen met zijn vriend Donatello, naar Rome: daar bestudeert hij de antieke gebouwen, maakt tekeningen, berekeningen. Met deze 'bagage' komt hij terug naar Firenze. De geschiedenis herhaalt zich: in 1418 schrijft de Opera, de kerkfabriek, een wedstrijd uit om het project van de koepel te verwezenlijken. De belangrijkste twee concurrenten zijn Brunelleschi en Ghiberti, die in feite weinig van architectuur afweet. Nu haalt Brunelleschi het met zijn revolutionaire project. Hij wil een achthoekige koepel bouwen -- zo schreef het project van Neri het voor -- maar zonder houten formeel. Het gebruik van een formeel, een soort houten koepel, was gebruikelijk in de Middeleeuwen. Maar de koepel, zoals Brunelleschi die concipieert, was zelfdragend. Dat was ongezien. Met het bouwen van de koepel luidt Brunelleschi in de architectuur de Renaissance in.
Het verhaal van de koepel vertellen zonder uit te weiden over de techniek, is onmogelijk. Maar Ross King houdt de technische uitweidingen kort en ze zijn toegankelijk geschreven. Uiteindelijk werd de kerk in 1436 ingewijd. Men had er 140 jaar aan gebouwd. De koepel was weliswaar nog niet helemaal klaar, maar men vond het toch al het geschikte ogenblik om de kerk te laten inwijden door paus Eugenius IV.
Zonder Brunelleschi zou de Renaissance onmogelijk zijn geweest: hij was het ook die de perspectief herontdekte. Gedurende zijn studiejaren in Rome bestudeerde hij vooral de antieke gebouwen, waaronder het Pantheon, de belangrijkste inspiratiebron voor zijn koepel. Ross King heeft een vlotte manier van vertellen en toch is zijn werk ook wetenschappelijk verantwoord. [Bernard Huyvaert]
Drs. J. Kleisen
De koepel is die van de Florijnse Dom van Santa Maria del Fiore, die inclusief lantaarn en bronzen bol ruim 100 meter boven de stad uit rijst. Hiermee en met zijn doorsnee van bijna 44 meter is hij nog altijd de grootste en hoogste ooit gebouwd. De binnenste wand is aan de voet niet minder dan twee en bovenin bijna anderhalve meter dik. Toen goudsmit/klokkenmaker Brunelleschi zijn plan om de koepel te bouwen zonder ondersteunende constructie indiende, was er slechts hoon. Hij was een geboren uitvinder; voor het ophijsen van de honderdduizend kilo's materiaal ontwierp hij een toestel dat hem zijn eerste roem bracht. Kings boek is een fascinerend verslag van de totstandkoming van een der indrukwekkendste bouwwerken ter wereld. Behalve aan de bouwtechniek besteedt hij veel aandacht aan menselijke aspecten, sociale en politieke verhoudingen en het religieuze klimaat. Het zijn juist ook deze factoren die de lezer het 25 jaar vergende gebeuren van stap tot stap doen meebeleven. De 25 wit-zwartafbeeldingen dragen vooral bij tot zijn technisch inzicht; zeven kleurenfoto's tonen meer algemene kanten. Met register.
Laat hieronder weten op welk e-mailadres je een bericht wil krijgen als dit item beschikbaar is. Dit is geen reservering. Je krijgt geen voorrang om dit item te lenen.
Je gaat akkoord dat we je een mail sturen om je aanvraag te bevestigen en je te verwittigen wanneer jouw artikel binnen is. Deze mails zijn eenmalig. Je kan je toestemming op elk moment intrekken via de link in de bevestigingsmail.