Daniël de pilaarheilige (409-493) : zijn levensbeschrijving
Pieter Willem Van der Horst
Pieter Willem Van der Horst (Auteur)
1 exemplaar
Beschikbaarheid | Uitgave | Plaats in de bib |
---|---|---|
Magazijn |
Prometheus, 2000 |
MAGAZIJN : NON-FICTIE : ENKEL NA MAGAZIJNRESERVATIE : 233.2 VAND |
31/12/2000
Mozes, Plato en Jezus staan hier voor de joodse, de Grieks-Romeinse en de christelijke traditie. De auteur gaat na hoe in de vroege keizertijd het jonge christendom op religieus, filosofisch en ethisch gebied beïnvloed werd door het jodendom, waarvan het zich probeerde los te maken, en door de heidense Grieks-Romeinse wereld, waarmee het steeds nadrukkelijker geconfronteerd werd.
Van der Horst behandelt die invloeden niet systematisch, maar diept enkele aspecten ervan in zelfstandige essays uit. Zo kan de sabbateredienst in de synagoge (volgens de auteur al in de eerste eeuw) de wekelijkse eredienst bij de christenen verklaren en maakt de figuur van Henoch, die in sommige joodse kringen een goddelijke status kreeg, het begrijpelijk dat Jezus het van profeet tot God bracht. De joodse filosoof Philo van Alexandrië verzoende het motief van Gods toorn met de Griekse (Platoonse) opvatting dat toorn niet past bij de onveranderlijkheid van een god, door te stellen dat God (als in een pedagogische situatie) soms tot het niveau van de mensen moet afdalen om hen te bereiken. Toch zou het polytheïsme van Grieken en Romeinen meegeholpen hebben om de grenzen van het joodse monotheïsme te doorbreken, waardoor het mogelijk werd dat Jezus (na vijftig jaar christologische ontwikkeling) ook God genoemd werd. Om niet van nieuwlichterij beschuldigd te worden annexeerde de christelijke apologetiek Plato en andere Grieken, maar tegelijkertijd werd eraan toegevoegd dat Plato zich door Mozes' wet had laten inspireren. De christenen hechtten veel belang aan de maagdelijkheid van Maria, om haar tot het niveau van de maagd-moedergodinnen van de Grieks-Romeinse wereld te verheffen. Buiten deze vijf essays behandelen andere teksten minder belangrijke onderwerpen, zoals de vroeg-joodse engelenleer, de joodse diasporagemeente in Napels, het niezen als voorteken, het motief van de wereldbrand, het stille gebed.
De auteur behandelt zijn onderwerpen erg systematisch en overzichtelijk. Soms neemt hij langere fragmenten (ook Engelse en Duitse) over om er zich dan bij aan te sluiten of ze te weerleggen; zijn eigen standpunt motiveert hij met een massa citaten. Andere essays zijn vooral illustratief-beschrijvend en geven over een bepaald onderwerp een bloemlezing van teksten uit de bijbel of de klassieke literatuur (in vertaling). Enkele nummers bestaan uit geannoteerde (nieuwe) vertalingen: Maximus van Tyrus over het gebed, Hermias' satire op de Griekse filosofie, het oudste verslag van een christelijke pelgrimstocht naar het Heilig Land. De auteur behandelt zijn onderwerpen soms uitvoeriger dan de opzet van de bundel vereist, maar wat hij schrijft, blijft steeds interessant. Hij onderbouwt zijn essays met bijna zestig bladzijden noten en geeft ook nog registers van namen en zaken en van aangehaalde plaatsen uit de antieke literatuur. [Jef Ector]
Prof. dr. K.A.D. Smelik
Steeds meer raakt bekend over de boeiende wereld waarbinnen het christendom is ontstaan. Juist in een tijd dat de invloed van de kerken tanende is, neemt de belangstelling voor de oorsprong van het christendom toe. Het onderzoek naar die ontstaansgeschiedenis is echter niet eenvoudig, omdat gespecialiseerde kennis van verschillende cultuurgebieden tegelijk (jodendom, Grieks-Romeinse Oudheid en vroege christendom) vereist is. De Utrechtse nieuwtestamenticus Van der Horst heeft die kennis en hij is bovendien een zeer productief auteur. Reeds eerder bundelde hij zijn artikelen over dit onderwerp. In dit deel vindt men zijn meest recente publicaties. De bijdragen zijn over de drie genoemde cultuurgebieden verdeeld (plus een rubriek varia). Zeer verschillende onderwerpen komen aan de orde, zoals legendevorming rondom Judas en Maria, de betekenis van het gebed in de Griekse godsdienst, de voorspellende betekenis van een niesbui en het oudst bewaard gebleven reisverslag van een pelgrim naar het Heilige Land.
Laat hieronder weten op welk e-mailadres je een bericht wil krijgen als dit item beschikbaar is. Dit is geen reservering. Je krijgt geen voorrang om dit item te lenen.
Je gaat akkoord dat we je een mail sturen om je aanvraag te bevestigen en je te verwittigen wanneer jouw artikel binnen is. Deze mails zijn eenmalig. Je kan je toestemming op elk moment intrekken via de link in de bevestigingsmail.