In naam van God : religie en geweld
Karen Armstrong
Karen Armstrong (Auteur)
1 exemplaar
Beschikbaarheid | Uitgave | Plaats in de bib |
---|---|---|
Magazijn |
De Bezige Bij, 2000 |
MAGAZIJN : NON-FICTIE : ENKEL NA MAGAZIJNRESERVATIE : 205 ARMS |
31/12/2000
Karen Armstrong is ongetwijfeld een gezaghebbend auteur van werken over de religieuze kwesties die verband houden met de drie monotheïstische godsdiensten: jodendom, christendom en islam. In haar monumentaal werk Een geschiedenis van God (1995) volgde ze de 4000 jaar oude zoektocht naar God vanuit die godsdiensten. De verhouding tussen jodendom-christendom-islam onderzocht ze in een lijvig boek over Jeruzalem (1996). Ze publiceerde ook diepgravende studies over Mohammed (1996) en over de Heilige Oorlog (1999).
Het verbaast niet dat ze nu een boek schrijft over de invloed van het fundamentalisme op en vanuit deze drie godsdiensten. Armstrong weet dat dit een beperking is: fundamentalisme bestaat ook elders. Vanuit die keuze kan ze duidelijker aangeven hoe het religieus fundamentalisme een reactie is op het westers denkpatroon waarin de laatste twee tot drie eeuwen modernisme en een overdreven aandacht voor technologie overheersen.
Het fundamentalisme is steeds nadrukkelijker aanwezig in de maatschappij waartegen het reageert, eerder in zichtbare tekenen dan in een groeiend aantal aanhangers. Het is een essentieel onderdeel van het moderne leven en het zal vast en zeker in de toekomst nog een belangrijke rol spelen in de binnenlandse en internationale politiek. Hoe is het zover gekomen, en sinds wanneer werden de kiemen zichtbaar van wat nu met de term 'fundamentalisme' wordt aangeduid? De term slaat in een veeleer negatieve zin op het aanwijzen van een wereldwijde reactie op de moderne cultuur. Het Westen heeft een totaal nieuwe, eigen beschaving ontwikkeld; de reactie tegen de moderniteit vanuit de godsdiensten is uniek.
Armstrong koos voor de bestudering van drie stromingen: het Amerikaanse protestantse fundamentalisme, het joods fundamentalisme in Israël en het islamitische fundamentalisme in het soennitische Egypte en het sjiietische Iran. Door de drie voorbeelden naast elkaar te zetten in hun chronologische ontwikkeling toont ze aan hoe sterk ze op elkaar lijken. Vanuit haar enorme belezenheid toont ze aan hoe deze bewegingen stuk voor stuk zijn voortgekomen uit de angsten, zorgen en verlangens waarmee mensen vaak reageren op de problemen die het leven in de moderne, seculiere wereld met zich brengt. Het is daarom een beweging die thuishoort in de 20ste eeuw.
In een eerste deel geeft ze aan dat het ontstaan van de westerse cultuur moet gesitueerd worden in het jaar 1492. De verovering door de katholieke koningen van Granada, het laatste islamitisch bolwerk in Europa, het verdrijvingedict van joden en moslims, en de ontdekkingstocht van Columbus luiden ook voor jodendom-christendom-islam de moderne tijd in. In een tweede deel gaat ze dan op een boeiende manier uitgebreid in op de grondbeginselen en de implicaties van het fundamentalisme. Het fundamentalisme is in wezen vernieuwend en modern. Het is eerder het agressief modernisme van de westerse cultuur dat aanleiding vormt tot botsingen, met als reactie excessen van beide zijden. Slechts wederzijds respect zal het zich aanscherpend conflict verzachten.
Soms verlaat Armstrong in haar betoog de zuiver wetenschappelijk-analytische weg en kiest ze voor een persoonlijke mening. Delen van het boek verschenen in het Engels ook in cassettevorm, met de weergave van lezingen. Vandaar.
Een verklarende woordenlijst, een uitgebreide opgave van noten en een persoonsregister achter in het boek zijn handzame hulpmiddelen bij het bestuderen van deze uitermate leerzame geschiedenis van het fundamentalisme. [Frans L. Van den Brande]
Redactie
Na haar studies over God en over de Heilige Oorlog heeft de schrijfster een boek gepubliceerd over de strijd om God, het fundamentalisme. Opnieuw weet zij een grote hoeveelheid gegevens samen te voegen tot een goed leesbaar verhaal. Zij slaagt hierin door de geschiedenis vanuit een centraal thema te behandelen, namelijk dat het fundamentalisme niet ouderwets is, maar een moderne reactie vormt. Tegenover een bedreigende situatie proberen fundamentalisten zich te weren door zich achter uitspraken van heilige geschriften te verschansen die zij evenwel op moderne wijze letterlijk interpreteren. De schrijfster toont aan hoezeer de agressie van het islamitisch fundamentalisme een reactie is op onderdrukking door de westerse samenleving, dat het joodse fundamentalisme voortkomt uit vrees voor een nieuwe holocaust en waarom in de Verenigde Staten blanke protestanten zich willen vastklampen aan hun machtspositie uit het verleden. De auteur baseert haar studie niet op eigen bronnenonderzoek, maar weet dankzij haar grondige kennis van de literatuur wel de zenuw van het fundamentalisme bloot te leggen.
Laat hieronder weten op welk e-mailadres je een bericht wil krijgen als dit item beschikbaar is. Dit is geen reservering. Je krijgt geen voorrang om dit item te lenen.
Je gaat akkoord dat we je een mail sturen om je aanvraag te bevestigen en je te verwittigen wanneer jouw artikel binnen is. Deze mails zijn eenmalig. Je kan je toestemming op elk moment intrekken via de link in de bevestigingsmail.