Europa : een persoonlijke geschiedenis
Timothy Garton Ash
1 exemplaar
Beschikbaarheid | Uitgave | Plaats in de bib |
---|---|---|
Aanwezig |
Atlas, 1999 |
MAGAZIJN : NON-FICTIE : ENKEL NA MAGAZIJNRESERVATIE : EUROPA 945.6 |
31/12/2000
Tien jaar geleden publiceerde de Britse historicus Timothy Garton Ash De vruchten van de tegenspoed (Gottmer, 1990), waarin hij de aanloop naar de val van de Muur beschreef. Geschiedenis van het heden is de opvolger, een bundel chronologisch gerangschikte historische essays over Centraal-Europa van 1990 tot 1999.
Ash begeeft zich hier op de grens tussen journalistiek en geschiedschrijving. Hij is een van de zeldzame figuren die erin slagen de voordelen van beide metiers te combineren. Als topjournalist is hij op het strijdtoneel aanwezig en ontmoet hij de protagonisten, wat zijn essays koortsigheid, directheid, waarachtigheid en smeuïgheid bezorgt. Als diepgravend historicus is hij zo beslagen en beheerst dat hij erin slaagt -- ondanks het feit dat hij met zijn beide voeten in de geschiedenis staat -- zijn blik open te houden, een zekere afstandelijkheid te bewaren en zelfs een zekere historische "objectiviteit" te bereiken. Voeg daar een schitterende literaire schrijfstijl en veel zin voor humor aan toe en voor je ligt een fantastische historische essaybundel, die niet alleen historici en journalisten zal boeien, maar ook een breed publiek.
Het boek biedt geen alomvattend verslag van de jaren '90 in Centraal-Europa. Het is een caleidoscoop, die de belangstelling, de reizen en de ontmoetingen van Ash weerspiegelt. De 31 stukken worden steeds voorafgegaan door een chronologisch overzicht met ijkpunten uit de Europese geschiedenis van het laatste decennium. Die tijdlijn wordt opgefleurd met korte dagboeknotities van de auteur-reporter, die een origineel licht op de feiten werpen. Het grootste deel van het boek bestaat uit analytische, vrij gedetailleerde reportages, gebaseerd op eigen waarneming, maar ook op gesprekken met hoofdrolspelers en gewone mensen. Hij heeft niet alleen oog voor politieke, maar vooral voor maatschappelijke verschuivingen, wat veel moeilijker te vatten is. Daartussen zitten een aantal overzichtsessays waarin Ash het bredere kader schetst en soms ook uitstapjes maakt, bv. over de ontwikkeling van de Europese Unie, over de relatie Groot-Brittannië-Europa, over de manier waarop landen met hun dictatoriaal verleden in het reine kunnen komen en over de betekenis van Paus Johannes Paulus II ("de allergrootste wereldleider van onze tijd"). Historische feiten en opiniërende passages lopen kriskras door elkaar, maar op een eerlijke wijze: opinies worden open en bloot geuit en niet versluierd in de tekst gesmokkeld. Zoals het een 'geschiedenis van het heden' past, zijn de teksten behouden volgens de tijd waarin ze geschreven zijn. Anders gezegd: de auteur heeft niet vals gespeeld door de geschiedenis van bv. 1991 te herschrijven in functie van wat hij in 1999 wist. Zo kan de lezer ook nagaan waar de auteur zich in zijn voorspellingen en analyses heeft vergist.
Een aantal controversiële, maar interessante theorieën komen doorheen de essays steeds terug. Ash is in grote lijnen een aanhanger van Francis Fukuyama, die in zijn "Einde van de geschiedenis" de definitieve overwinning van het economische liberalisme aankondigde. In Blair en Schröder ziet hij niet veel authentiek "links denken". Los van de problematiek van de islam, ziet hij als enige fundamentele discussie nog de inhoud van een bijgestuurd kapitalisme. Ash heeft een grote scepsis over de rationaliteit van politieke beslissingen en gelooft sterk in de invloed van sterke, maar vaak wispelturige figuren op het historisch proces. Hij toont overtuigend aan dat de recente Kosovo-oorlog door de Navo zonder veel langetermijnvisie en zelfs zonder duidelijke doelstelling werd gestart. Zonder een nationalist te zijn, heeft Ash grote twijfels bij het intellectuele paradigma van de multi-etnische staat. Hij meent dat moet worden uitgegaan van de reële spanningen en dat nationalistische bewegingen in heel Europa -- bv. Vlaanderen, Catalonië, Schotland -- in opmars zijn. Zolang die decentraliserende tendensen leiden naar liberale democratieën heeft hij geen bezwaar. Zijn adagium is: beter scheiden om achteraf opnieuw samen te werken, dan oorlog voeren. Tegelijkertijd heeft hij twijfels bij de doorgedreven Europese eenmaking. Hij vindt dat te veel continentale Europeanen de eenheid van Europa als doel zien en niet meer als middel om een vredelievend, tolerant en vrij Europa tot stand te brengen. [Gunter Bousset]
Dr. J.L.G. v. Oudheusden
Bundeling van artikelen van de hand van de bekende Britse historicus-journalist Timothy Garton Ash, over de gebeurtenissen die de jaren negentig in Europa kenmerkten. Het is te zien als een vervolg op zijn 'In naam van Europa'*. De auteur bezoekt de voornaamste Europese hoofdsteden en brandhaarden en levert zijn commentaar. Zijn interesse betreft met name de landen van Centraal-Europa en de Balkan. Onder meer lezen we portretten van Walesa, Havel, Honecker (in gevangenschap) en reisreportages in Duitsland en Hongarije en door oorlog geteisterde landen als Kroatië, Servië, Bosnië en Kosovo. Het boek pretendeert geen alomvattende studie te zijn; het is eerder een reeks fragmenten, heet van de naald geschreven, op grond van dagboeknotities en indrukken van de auteur. Om die reden zijn bepaalde stukken inmiddels alweer gedateerd. Maar wie de spraakmakende personen en ontwikkelingen van de jaren negentig nog eens de revue wil laten passeren, kan profiteren van de vaardige pen en het scherpe inzicht van Garton Ash. Alfabetisch register.
Laat hieronder weten op welk e-mailadres je een bericht wil krijgen als dit item beschikbaar is. Dit is geen reservering. Je krijgt geen voorrang om dit item te lenen.
Je gaat akkoord dat we je een mail sturen om je aanvraag te bevestigen en je te verwittigen wanneer jouw artikel binnen is. Deze mails zijn eenmalig. Je kan je toestemming op elk moment intrekken via de link in de bevestigingsmail.