Xanthippe
Paul Lebeau
Paul Lebeau (Auteur)
1 exemplaar
Beschikbaarheid | Uitgave | Plaats in de bib |
---|---|---|
Magazijn |
Lannoo, 1999 |
MAGAZIJN : NON-FICTIE : ENKEL NA MAGAZIJNRESERVATIE : 928.8 LEBE |
31/12/2000
Etty Hillesum was 27 toen ze in 1942 haar dagboek schreef, dat pas 18 jaar later verscheen onder de titel Het verstoorde leven. In 1943 verdween deze jonge joodse vrouw in de tragische anonimiteit van Auschwitz. Abel Herzberg vindt dat Etty Hillesums dagboek "behoort tot het beste van wat in Nederland en misschien zelfs daarbuiten geschreven is". Dit boek gaat over haar spirituele zoektocht.
Reeds in 1941 schrijft ze een spirituele balans van een jaar bijna dagelijkse ontmoetingen met de man die een beslissende rol zou spelen in haar ontwikkeling: een 55-jarige Duitse jood die naar Nederland gevlucht was, psychochiroloog Julius Spier. Ze noemt die ontmoeting de grote bewustwording. Ze was op zoek naar zovele antwoorden op open vragen over het leven; in Spier had ze een geestelijke begeleider gevonden. Het was een rijk en vruchtbaar jaar waarin ze geleidelijk aan tot een spiritueel ontwaken werd gebracht. Ze leerde een zekere ascese en soberheid te betrachten -- voor de voeding speelde de oorlog hierin mee. Ze bevroeg zichzelf over opvoeding en vrijheid, liefde en iets doen voor de wereld, voor de mensheid. Over de kloof tussen man en vrouw zegt Hillesum vanuit haar "liefde tot de hele mensheid" dat die veel minder diep is dan op het eerste gezicht lijkt. Ze heeft in 1941 een relatie met een 62-jarige weduwnaar, de accountant Han Wegerif; hij is voor haar in feite ook een vaderfiguur die haar weinig op de voorgrond tredende eigen vader vervangt. Ze raakt zwanger, vrij snel laat ze zich dan aborteren. Ze vindt de relatie tot Han geen goede keuze, haar vragen liggen veel dieper.
Aan de hand van haar dagboeknotities schetst Lebeau in de eerste twee hoofdstukken de zoektocht van deze jonge vrouw, haar troosteloosheid afgewisseld met vertroosting. Beide woorden, beide gevoelens zijn ook terug te vinden in de spirituele zoektocht van Ignatius van Loyola, de stichter van de jezuïetenorde waartoe Lebeau hoort. In de overige zeven hoofdstukken gaat hij in op de belangrijkste etappen van het 'spirituele ontwaken' dat Hillesum in haar ontmoetingen met Spier op het spoor komt. Lebeau graaft zeer diep omdat hij de spiritualiteit in de taal van Hillesums dagboeknotities probeert te doorgronden. Of palmt hij Etty in bepaalde denkschema's in? Filosofen komen er aan te pas (Bergson, Simone de Beauvoir), literatoren (Rilke, Guitton, Yourcenar) en voorzeker de grootmeesters van de spiritualiteit (bv. Jan van Ruusbroec, Eckhart, en vooral Ignatius van Loyola): het dient vooral om aan te tonen dat ook bij grote denkers, bij mensen met een grote spirituele bagage, de zoektocht naar diepere waarden, de zoektocht naar God dikwijls ging langs de weg van vertwijfeling. Bij Etty groeit de vertwijfeling naarmate ze zich bewust wordt van de vernietiging van de joden en de "mogelijkheid van de dood" die "in mijn leven is opgenomen". Ze gaat op zoek naar zin: "de wereld deze nieuwe zin aanbieden, die komt uit de diepste putten van onze nood en onze vertwijfeling".
Veeleer dan een biografie bevat dit boek aantekeningen bij haar teksten. Aansluitend geeft de auteur in bijlagen nog twee teksten met de laatste getuigenissen over Etty na haar transport naar het vernietigingskamp. Een degelijke bibliografie, gedegen notenmateriaal en een handig register zijn erg behulpzaam voor verdere opzoeking. [Frans L. Van den Brande]
Prof. dr. K.A.D. Smelik
Het werk van Etty Hillesum heeft niet alleen binnen Nederland, maar vooral ook daarbuiten veel aandacht gekregen. Eerst wegens haar indringende beschrijving van het leven in kamp Westerbork, later vooral wegens haar spiritualiteit. Haar dagboeken getuigen van een versneld geestelijk groeiproces dat zij dankzij haar literair meesterschap en eerlijkheid op een manier op schrift heeft gesteld die goed aansluit bij het huidig zoeken naar spiritualiteit. Omdat haar gedachten verspreid staan over talloze dagboekaantekeningen, is het niet zo makkelijk zich daar een coherent beeld van te vormen, zeker omdat ze bovendien volop in ontwikkeling waren. Het is de verdienste van de auteur van dit boek om deze samenhang te hebben aangebracht. Door voor lange citaten te kiezen, geeft hij Hillesum alle kans om tot de lezer te spreken. Het boek getuigt van een grondige lezing van de dagboeken en brieven. De auteur (zelf jezuïet uit Brussel) probeert ook verband te leggen tussen de gedachten van Hillesum en die van spirituele schrijvers uit de rooms-katholieke traditie. Goede vertaling uit het Frans.
Laat hieronder weten op welk e-mailadres je een bericht wil krijgen als dit item beschikbaar is. Dit is geen reservering. Je krijgt geen voorrang om dit item te lenen.
Je gaat akkoord dat we je een mail sturen om je aanvraag te bevestigen en je te verwittigen wanneer jouw artikel binnen is. Deze mails zijn eenmalig. Je kan je toestemming op elk moment intrekken via de link in de bevestigingsmail.