Stockholm 1917 : Camille Huysmans in de schaduw van titanen
Wim Geldolf
Wim Geldolf (Auteur)
1 exemplaar
Beschikbaarheid | Uitgave | Plaats in de bib |
---|---|---|
Magazijn |
Facet, 1999 |
MAGAZIJN : NON-FICTIE : ENKEL NA MAGAZIJNRESERVATIE : 937 HUYSMANS |
31/12/2000
Dit boek is om meer dan één reden merkwaardig. Vooreerst bevestigt auteur Wim Geldolf zijn kunde als hardnekkig gravende en taalvaardige historicus, een talent waarvan hij reeds in tal van publicaties blijk gaf. Ten tweede kon de auteur voor dit recente Huysmans-Craeybeckx-onderzoek putten uit de Huysmans-archieven, die hij onder zijn hoede heeft. En ten derde was hij in de slotfase van de 46-jarige relatie tussen de twee Antwerpse socialistische voormannen Camille Huysmans (1871-1968) en Lode Craeybeckx (1897-1977) een bevoorrecht getuige, als jonge militant en later als plaatselijk en nationaal mandataris. Geldolf verbergt zijn bewondering niet voor deze twee "sterke figuren", die hij in zijn slotbeschouwingen rekent tot "de echt grote mannen", die lokaal, nationaal en -- zeker wat Huysmans betreft -- ook internationaal "bakens hebben verzet".
Zonder Geldolfs objectiviteit in twijfel te willen trekken, lijkt het er toch op, dat hij, concluderend, de scherpe kanten wat afvijlt, wanneer hij de "onderlinge relatie Camille-Lode" baseert op "bewondering, aantrekkingskracht, ontgoocheling, kritische wisselwerking en wederzijdse eerbied". Zeker, dat alles was aanwezig. Maar bij het lezen van Geldolfs eigen boeiende bladzijden menen we toch uiterst pijnlijke animositeiten te hebben ontwaard, die dieper gingen dan louter een "kritische wisselwerking". Het is inderdaad bedroevend te constateren, hoe -- niet alleen in dit geval -- waardevolle figuren door de hardheid en de imponderabilia van het politieke bedrijf, maar ook door hun daadkrachtige temperament gedreven worden naar conflictsituaties die hun talenten nodeloos uitputten en zelfs hun gezondheid belagen. Dit geldt niet zozeer voor de vooroorlogse relatie Huysmans-Craeybeckx, die er ingevolge het leeftijdsverschil van 26 jaar, meer een was van meester en leerling. Maar vanaf de bevrijding, in september 1944, gingen de botsende ambities steeds zwaarder wegen. Vooral de beschrijving van de strijd om de Antwerpse burgemeestersjerp, in 1947 in het voordeel van Craeybeckx beslecht, bezorgt de lezer erg wrange gevoelens. Later kwam het toch weer goed, al bleven ze van mening verschillen, o.a. over de noodzaak van een universiteit in Antwerpen, waar Huysmans tegen was omdat hij ze zag als de versnippering en verspilling van mogelijkheden en geld.
In dit korte bestek is het onmogelijk om in details te treden. Laten we volstaan met de vaststelling, dat Huysmans, gevormd tijdens de heroïsche tijden van de arbeidersbeweging, achtereenvolgens secretaris en voorzitter van de Internationale, tweemaal kamervoorzitter, burgemeester van Antwerpen, premier, innoverend minister van Onderwijs, de blik verder en ruimer kon richten dan zijn voormalige beschermeling, voor hij op zeer hoge leeftijd -- koppig aanklampend -- Wahrheit und Dichtung niet altijd meer uiteenhield, al bleef hij soms nog verrassend gevat en humoristisch. Craeybeckx, veel meer de romanticus, liet zich door zijn gevoelens meeslepen en ging zich soms aan drankmisbruik te buiten, wat o.m. in 1964 aanleiding gaf tot een zeer pijnlijk incident met de Antwerpse joodse gemeenschap.
Geldolf ontwijkt andere negatieve verschijnselen niet, zoals de innerlijke machtsstrijd van de "baronieën". Hij citeert uit een verbitterd schrijven van Huysmans, waarin die zich beklaagde over opgetrommelde kliekjes van "bedienden en arbeiders der stad die lid werden van de partij, niet omdat zij socialist zijn, maar om gebruikt te worden als groep". En Geldolf beschrijft een door hem bijgewoonde vergadering waar de latere burgemeester Mathilde Schroyens applaus krijgt van haar "claque", "hoofdzakelijk bestaande uit door haar benoemde conciërges van stedelijke schoolgebouwen".
Bij het openen van dit boek zou men kunnen vrezen dat het zou gaan om een politieke familiekroniek, maar het werd integendeel een aangrijpend verhaal, dat verder reikt dan de lokale Antwerpse politieke verhoudin-gen en dat over meer gaat dan over politiek alleen. [Robert Schoeters]
Laat hieronder weten op welk e-mailadres je een bericht wil krijgen als dit item beschikbaar is. Dit is geen reservering. Je krijgt geen voorrang om dit item te lenen.
Je gaat akkoord dat we je een mail sturen om je aanvraag te bevestigen en je te verwittigen wanneer jouw artikel binnen is. Deze mails zijn eenmalig. Je kan je toestemming op elk moment intrekken via de link in de bevestigingsmail.