Beschikbaarheid en plaats in de bibliotheek
ARhus - De Munt magazijn
1 exemplaar
Beschikbaarheid | Uitgave | Plaats in de bib |
---|---|---|
Magazijn |
EPO, 1999 |
MAGAZIJN : NON-FICTIE : ENKEL NA MAGAZIJNRESERVATIE : 928 MAYE |
Besprekingen
31/12/2000
"De overdreven navelstaarderij van de joodse herinneringen aan de Jodenmoorden veroorzaakte het monsterachtige vergeten van het bredere geheel en van alle andere slachtoffers". Het is een uitspraak die je niet meteen zou verwachten van een jood wiens grootvader in het concentratiekamp van Theresienstadt stierf. En toch: in 1988 schreef de Luxemburgs-Amerikaanse marxistisch-joodse historicus Arno J. Mayer "Why did the heavens not darken ?" Zijn centrale theorie luidde dat de holocaust geen vooropgezet plan was, maar zich pas tijdens de Tweede Wereldoorlog als een soort epifenomeen ontwikkelde. Doordat de oorlog tegen de door joden gedomineerde communistische Sovjetunie niet naar wens verliep, keerde Hitler zich in een soort wraakoefening meedogenloos tegen de joden in zijn Rijk en besliste hij tot de Endlösung. Tevoren was hij slechts van plan de joden te verbannen naar de uithoeken van zijn Rijk. Kortom, Mayer beschouwde de holocaust als een epifenomeen van Hitlers fanatieke antibolsjewisme.
Die waardevolle -- maar daarom niet historisch correcte -- bijdrage van Mayer tot het begrijpen van de holocaust werd door een aantal dogmatische historici op een hysterische wijze de grond ingeboord. Zonder zijn theorie fundamenteel te ontkrachten of het tegendeel te bewijzen, werd Mayer van antisemitisme en zelfs van revisionisme beschuldigd. Joodse studenten boycotten gedurende jaren zijn colleges aan de Princeton University. De lobbymachine werkte zelfs zo goed dat zijn boek niet werd herdrukt, terwijl allerlei minderwaardige studies over de jodenvervolging dat wél werden.
Tot op de dag van vandaag is het boek van Mayer (in het Engels) slechts bij antiquairs te vinden. Uitgeverij Epo brengt nu, elf jaar na het verschijnen, een Nederlandse vertaling op de markt. Allicht heeft die late vertaling te maken met de hernieuwde interesse voor de Tweede Wereldoorlog die sinds het verschijnen van Goldhagens "Hitlers gewillige beulen" (Van Reemst, 1996) is ontstaan. Het vlot consumeerbare "De hakenkruistocht tegen rood en jood" van Mayer vormt zowat de antithese van Goldhagens theorie. Terwijl Goldhagen de collectieve schuld van het Duitse volk bij de holocaust benadrukt, ontkracht Mayer zelfs de uniciteit ervan. Hij wijst erop dat de joden reeds vanaf de elfde eeuw tijdens de eerste kruistocht werden vervolgd en dat ook tijdens de Russische burgeroorlog heel wat joden werden vermoord. Bovendien stelt hij uitdagend dat meer dan de helft van de gevangenen in de Duitse uitroeiingskampen niet-joden waren. Klap op de vuurpijl is zijn uitspraak dat "tussen 1942 en 1945, zeker in Auschwitz maar allicht overal, meer joden stierven door 'natuurlijke' oorzaken dan door 'onnatuurlijke'". Mayer weigert ook pertinent gebruik te maken van ooggetuigenverslagen van overlevenden, omdat ze zo subjectief en gekleurd zijn dat een kritische en contextuele analyse van de Holocaust erdoor bemoeilijkt wordt.
Deze vertaling wordt gevolgd door een essay van de auteur uit 1992, waarin hij de meedogenloze kritiek op zijn boek probeert te weerleggen. Feit is dat het boek -- zoals in het verleden te veel is gebeurd -- niet alleen mag gelezen worden in het licht van de gecontesteerde en vaak uit hun verband gerukte citaten. De theorie van Mayer over het verband tussen Hitlers antibolsjewisme en antisemitisme is belangwekkend genoeg om de nodige rustige aandacht te verdienen. Het boek is bovendien aangenaam geschreven en breed-integraal opgevat. De studie bevat een uitgebreide, weliswaar gedateerde bibliografie (niet aangevuld na 1988), maar onbegrijpelijkerwijze geen voetnoten. [Gunter Bousset]
Suggesties
Krijg een e-mail wanneer dit item beschikbaar is
Laat hieronder weten op welk e-mailadres je een bericht wil krijgen als dit item beschikbaar is. Dit is geen reservering. Je krijgt geen voorrang om dit item te lenen.
Je gaat akkoord dat we je een mail sturen om je aanvraag te bevestigen en je te verwittigen wanneer jouw artikel binnen is. Deze mails zijn eenmalig. Je kan je toestemming op elk moment intrekken via de link in de bevestigingsmail.