Toneelspelen
Gerbrand Adriaenszoon Bredero
Gerbrand Adriaenszoon Bredero (Auteur), E.K. Grootes (Redacteur)
1 exemplaar
Beschikbaarheid | Uitgave | Plaats in de bib |
---|---|---|
Aanwezig |
Athenaeum-Polak en Van Gennep, cop. 1999 |
VERDIEPING 3 : DUIZENDZINNEN : TONEEL : BRED |
31/12/2000
De 'Deltareeks' wil klassieke werken uit de Nederlandse letterkunde (de uitgever heeft het zelf over "de letterkunde van Nederland en Vlaanderen") ter beschikking stellen aan de huidige lezer. De werken worden in de oorspronkelijke spelling aangeboden, in een betrouwbare tekst, met woordverklaringen en tekstkritische aantekeningen die wetenschappelijk verantwoord zijn, zonder af te glijden naar een al te zwaarwichtige commentaar. Bovendien worden de werken in hun historische en literaire context geplaatst. E.K. Grootes bezorgde de uitgave van "Moortje" en "Spaanschen Brabander" van Gerbrand Adriaensz. Bredero (1585-1618).
"Moortje" is een zeer vrije bewerking van "Eunuchus". Dit stuk van de Romeinse blijspelauteur Terentius speelt in Griekenland. De jongeman Chaerea dringt, vermomd als eunuch, het huis van een hetaere binnen om er het jonge meisje Pamphila te verleiden. Als later blijkt dat ze geen slavin, maar een vrijgeboren vrouw is, zal hij haar toch huwen. Omdat een eunuch of "een persoon die noch vrouw noch man was" volgens Bredero in de Nederlanden niet zozeer bekend was, veranderde hij dit (belangrijke) personage in een vrouwelijk Moortje, of iemand uit (Noord-)Afrika. Bredero verplaatste bovendien niet alleen de handeling naar Amsterdam, maar introduceerde ook een aantal nieuwe personages en toestanden zodat de omvang van het oorspronkelijke stuk meer dan verdubbeld werd.
"Spaanschen Brabander" (1617 uitgegeven, maar door de rederijkerskamer De Eglentier reeds opgevoerd in 1615) speelt in Amsterdam, met als hoofdpersonage de berooide maar opschepperige Antwerpenaar Jerolimo. Hij neemt de Amsterdamse volksjongen Robbeknol in dienst. In de praktijk zal deze het zijn die voor hen beiden wat eten bij elkaar kan bedelen. Uiteindelijk maakt Jerolimo zich uit de voeten vooraleer de schuldeisers komen aankloppen. Iedereen heeft door de mooipraterij van Jerolimo zijn geld verspeeld. Robbeknol geraakt nog even in de knel, maar gaat toch vrijuit.
Zowel "Moortje" als "Spaanschen Brabander" bevatten een aantal uitweidingen en beschrijvingen, die de dramatische handeling niet vooruit helpen. Bredero is nu eenmaal een kind van zijn tijd waarin het tentoonspreiden van kennis en eruditie een vanzelfsprekendheid was. Toch is het lezen van zijn teksten aangenamer dan bij de meeste van zijn geleerdere tijdgenoten. Mocht Bredero even oud geworden zijn als Vondel, had hij wellicht het theater in de Nederlanden op een heel ander (en beslist erg boeiend) spoor gezet.
De bezorger van deze uitgave heeft nauwkeurig opzoekingswerk verricht over diverse exemplaren van de oorspronkelijke druk uit 1617. Voor zijn verklarende aantekeningen heeft hij uiteraard "zwaar geleund op het werk van voorgangers". Een nieuwe hulp voor zijn verklarende aantekeningen was het ter beschikking komen van een cd-rom van het "Groot woordenboek der Nederlandsche taal".
Laat ons hopen dat deze verzorgde uitgave zal bijdragen tot een betere kennis en een grotere waardering van ons waardevol literair erfgoed, ook bij onze jonge theatermakers, die zich soms (al te) gretig storten op buitenlandse teksten, terwijl de eigen dramatische literatuur een schat van mogelijkheden biedt. [Toon Brouwers]
Laat hieronder weten op welk e-mailadres je een bericht wil krijgen als dit item beschikbaar is. Dit is geen reservering. Je krijgt geen voorrang om dit item te lenen.
Je gaat akkoord dat we je een mail sturen om je aanvraag te bevestigen en je te verwittigen wanneer jouw artikel binnen is. Deze mails zijn eenmalig. Je kan je toestemming op elk moment intrekken via de link in de bevestigingsmail.