Geen twee hetzelfde : menselijke natuur en menselijke individualiteit
Judith Rich Harris
Judith Rich Harris (Auteur)
1 exemplaar
Beschikbaarheid | Uitgave | Plaats in de bib |
---|---|---|
Magazijn |
Contact, 1999 |
MAGAZIJN : NON-FICTIE : ENKEL NA MAGAZIJNRESERVATIE : 432.1 HARR |
31/12/2000
Uw kinderen zijn uw kinderen niet, maar de zonen en dochters van 's levens hunkering naar zichzelve". Het misverstand opvoeding is een variant op deze gekende versregels van Kahlil Gibran. De stelling ervan is duidelijk: voor de vorming van het kind spelen zijn genen en zijn groepsgenoten een belangrijke rol, maar zijn ouders niet. In onze westerse samenleving én in de academische psychologie is traditioneel een andere visie aanwezig. Naast de erfelijke factoren, waarvan het belang wisselend erkend werd, wordt de opvoeding door de ouders gezien als de belangrijkste motor van de ontwikkeling van het kind. Harris noemt dit uitgangspunt "het misverstand opvoeding". Dat is in onze cultuur een gekoesterde culturele mythe. Het misverstand opvoeding is gebaseerd op een specifiek model van het gezinsleven: dat van een typisch Noord-Amerikaans of Europees gezin uit de middenklasse. Volgens Harris staat het buiten kijf dat de volwassen verzorgers een belangrijke rol spelen in het leven van een jong kind. Het zijn deze volwassenen die jonge kinderen hun eerste taal leren, hun eerste ervaringen met het opbouwen van duurzame relaties met hen delen, en hun de eerste lessen in het naleven van regels geven. Maar daaruit mogen we volgens haar niet de conclusie trekken van socialisatie-onderzoekers, met Freud op kop, dat hetgeen dat kinderen leren over relaties en regels het patroon vastlegt voor hun latere relaties en voor hun respect voor regels, en dus bepalend is voor hun hele levensloop.
Opvoedingsmethodes zijn het product van een cultuur, en niet noodzakelijk het stokje waarmee de cultuur van de ene generatie op de andere wordt overgedragen. Kinderen worden geboren met bepaalde eigenschappen. Door hun genen zijn ze voorbestemd om een bepaalde persoonlijkheid te ontwikkelen. Maar de omgeving kan hen veranderen. Niet de omgeving die hun ouders hun bieden, maar de omgeving buiten het gezin, de omgeving die ze delen met hun groepsgenoten. Assimilatie -- het overnemen van de normen van de groep -- is echter maar een deel van het verhaal. Er is ook sprake van differentiatie. Er spelen zich tegenstrijdige processen af in dezelfde periode.D
Dikwijls stelt men vast dat kinderen zich zoals hun ouders gedragen. Is het misverstand opvoeding dan toch geen misverstand? Volgens Harris speelt hier de cultuur een rol. Kinderen en ouders wonen in hetzelfde dorp of buurt en ze behoren tot dezelfde etnische groep en sociaal-economische klasse. Culturen worden niet zozeer van ouder op kind overgedragen, maar van de sociale groep van de ouders op die van de kinderen. Harris minimaliseert dus de macht én de verantwoordelijkheid van ouders. De enige manier waarop bijna alle ouders de levensloop van hun kind kunnen sturen, is dat ze in de eerste levensjaren kunnen bepalen wie de groepsgenoten van hun kinderen zijn. De argumentatie van Harris is echter niet altijd even zuiver. Ze verwijst naar eigen ervaringen en maakt selectief gebruik van wetenschappelijk onderzoek dat haar visie onderbouwt. Haar verhouding met de wetenschappelijke psychologie is trouwens dubbelzinnig. Zij zet er zich tegen af, maar gebruikt die toch als het haar uitkomt. Als ze ook de verantwoordelijkheid van ouders ter discussie stelt, dan is dat een bedenkelijke gedachte. Het besef dat je kinderen je kinderen niet zijn, betekent niet dat je geen verantwoordelijkheid meer hebt. [Rik Belmans]
Redactie
Een Amerikaanse psychologe van Harvard zet zich af tegen het academisch onderzoeksmilieu dat haar geen plaats bood. Genoodzaakt thuis te werken, probeert ze de mythe van de beslissende invloed van ouderlijke opvoeding door te prikken. Met een overvloed aan sociaalwetenschappelijk onderzoeksmateriaal legt ze het zwaartepunt van de kinderlijke ontwikkeling bij 'nurture', de omgevings- en groepsfactoren. Ze kiest voor de zelfbeslissende kinderlijke geest die - op basis van evolutie - beschikt over aangeboren mogelijkheden tot sekse-specifieke zelfrealisatie binnen groepsverbanden. Van de groepen is het gezin er maar één. Vele levendig vertelde voorbeelden, ontleend aan eigen ervaringen als moeder van twee dochters, of aan romans, illustreren haar opvattingen. Met uitgebreid notenapparaat. Voor een breed publiek; ook van belang voor een beter zicht op processen in een multiculturele samenleving.
Laat hieronder weten op welk e-mailadres je een bericht wil krijgen als dit item beschikbaar is. Dit is geen reservering. Je krijgt geen voorrang om dit item te lenen.
Je gaat akkoord dat we je een mail sturen om je aanvraag te bevestigen en je te verwittigen wanneer jouw artikel binnen is. Deze mails zijn eenmalig. Je kan je toestemming op elk moment intrekken via de link in de bevestigingsmail.