Boris
Jaap Ter Haar
1 exemplaar
Beschikbaarheid | Uitgave | Plaats in de bib |
---|---|---|
Magazijn |
Fibula, 1998 |
MAGAZIJN : NON-FICTIE : ENKEL NA MAGAZIJNRESERVATIE : 931 TERH |
31/12/2004
In 1970, bij het verschijnen van het eerste deel van de Geschiedenis van de Lage Landen, schreef Jaap ter Haar in zijn woord vooraf: "Waarom dit boek? Misschien wel omdat een volk dat in het heden leeft en het verleden niet kent, gevaarlijk doelloos naar de toekomst zweeft. Moge daarom dit door mij vertelde verleden enig houvast geven in een tijd waarin zo hartstochtelijk naar nieuwe levenswaarden wordt gezocht". Naar die 'nieuwe levenswaarden' zijn we nog steeds op zoek. Met 'verteld verleden' bedoelt hij geschiedenis als een doorlopend verhaal. Om dat te bereiken en toch enig overzicht te houden heeft de schrijver dit eerste deel in 29 hoofdstukken verdeeld die grofweg de periode van 50.000 v.C. tot ongeveer 1450 bestrijken.
In het eerste hoofdstuk wordt in zeer grote lijnen het ontstaan van de aarde geschetst waarbij fragmenten uit het bijbelboek Genesis door de tekst zijn gevlochten. Dan volgt de prehistorie vanaf 50.000 v.C., een tijdperk dat zich laat kennen aan de hand van bodemanalyses, paalgaten, brandsporen, scherven en potten en dat Ter Haar met zijn fantasie tot leven wekt. Met de komst van de Romeinen begint dan de officiële geschiedschrijving. Oorlogen en twisten nemen overduidelijk een prominente plaats in, maar gelukkig worden die afgewisseld door culturele aspecten. In een grote vloeiende beweging ontrollen zich de gebeurtenissen; korte dialogen verlevendigen het verhaal; boeiende details houden de aandacht vast en nu en dan worden oorspronkelijke teksten geciteerd en historische fabeltjes ontzenuwd. Sterk romantiserende illustraties van Rien Poortvliet en Jack Staller en reproducties van de nostalgische historische schoolplaten van J.H. Isings dompelen de lezer onder in de historische sfeer. Om van de verhalen te kunnen genieten is leeservaring nodig én een onvoorwaardelijke belangstelling voor geschiedenis. De brede bladspiegel maakt het lezen vermoeiend.
Voor de eerste druk uit 1970 ontving Jaap ter Haar in 1972 de Nienke van Hichtumprijs. [Herman Kakebeeke]
31/12/2010
Deze vaderlandse geschiedenis van Jaap Ter Haar was een groot succes in de jaren '70, omdat de auteur ze vertelde in een boeiende romanvorm. Toch werd de wetenschappelijkheid bewaard door medewerking van hoogleraren uit Vlaanderen en Nederland. Aanvankelijk werden heel wat fotomateriaal en talrijke prenten opgenomen. In iedere nieuwe uitgave is het fotomateriaal weggevallen en werden de tekeningen in zwart/wit of kleur door Rien Poortvliet, J.H. Isings en Jack Staller verzorgd. De tekeningen van J. Staller zijn soms wat kitscherig.
Deel één van deze reeks behandelde de prehistorie tot en met de middeleeuwen, deel twee de periode van 1432 tot en met 1600, deel drie schetste Hollands glorieperiode van de 17e eeuw en met deel vier zijn we toe aan de kritieke periode die voorafging aan de inval van de Fransen, waarin haast een burgeroorlog uitbrak. Hier wordt aangetoond dat de 19e eeuw, die soms wordt afgeschilderd als een saaie periode, net een boeiende tijd was met de industriële revolutie en vele omwentelingen die ons naar de nieuwe tijd brachten. Voorts is er natuurlijk aandacht voor de twee wereldoorlogen, maar toch wel in kort bestek. Ter Haar meent dat ook de Nederlanders en Belgen schuld hebben aan de massamoord op de joden, omdat ze te laat de gruwelijke consequenties inzagen en de angst overheerste. De link met het heden wordt gelegd via de Koningskwestie, de twisten tussen Walen en Vlamingen, de Kongolese onafhankelijkheid etc. Bij de noordelijke buren is er aandacht voor de repressie, de troonsafstand van koningin Wilhelmina, de kwestie Indonesie/ Nederlands-Indië en de springvloed van 1953. Deze geschiedenis sluit af met de dreiging van de Koude Oorlog in de jaren '50 en '60.
De auteur last boeiende anekdotes en literaire weetjes in. Leuk is dat er verschillende registers worden gebruikt. De alwetende verteller wordt soms afgewisseld met volkse dialogen (weergegeven in cursief), kinderliedjes of kleine briefjes. Als je de achtergrond wat kent, leest het geheel niet onaardig weg, maar toch is de inhoud mij niet gedetailleerd en onderbouwd genoeg. Het boek valt wat tussen schip en wal enerzijds als wetenschappelijk werk, anderzijds als roman. Misschien was Ter Haar beter bij de formule gebleven van zijn historische jeugdboeken, waarin hij feiten vermengde met verzonnen verhalen. [Hilde Lauwers]
Redactie
Herdruk van boek dat in 1970 voor het eerst is verschenen. Dit deel I geeft een overzicht van de prehistorie tot en met Philips de Goede in de 15e eeuw. Bijna vierkante vorm met vele, soms paginagrote, illustraties in zwart-wit en kleur. Naast het gebruik van illustraties van Jetses en Poortvliet zijn nu ook gedetailleerde waterverf/penschilderingen (waaronder schoolplaten) van J.H. Isings en fijne pentekeningen van Staller opgenomen. De tekst is over de hele pagina afgedrukt. De vorm en woordkeus zijn enigszins ouderwets en soms wat overdreven. Door de keuze van historische personen in een gedramatiseerd verhaal komt de geschiedenis tot leven; daardoor is het boek ook voor een jeugdige lezer als kennismaking met onze geschiedenis zeer bruikbaar. Als naslagwerk, mede door het ontbreken van een register, minder geschikt. Vanaf ca. 12 jaar. Kleine druk.
Laat hieronder weten op welk e-mailadres je een bericht wil krijgen als dit item beschikbaar is. Dit is geen reservering. Je krijgt geen voorrang om dit item te lenen.
Je gaat akkoord dat we je een mail sturen om je aanvraag te bevestigen en je te verwittigen wanneer jouw artikel binnen is. Deze mails zijn eenmalig. Je kan je toestemming op elk moment intrekken via de link in de bevestigingsmail.