Beschikbaarheid en plaats in de bibliotheek
ARhus - De Munt magazijn
1 exemplaar
Beschikbaarheid | Uitgave | Plaats in de bib |
---|---|---|
Magazijn |
Meulenhoff, cop. 1997 |
MAGAZIJN : FICTIE : ENKEL NA MAGAZIJNRESERVATIE : MONZ |
Besprekingen
Redactie
Ramon-Maria is weduwnaar en zijn uitgeverij is failliet. Als trompettist in een nachtclub wordt hij constant geprikkeld door vrouwelijk schoon. Hij heeft er alles voor over om vrouwen die hij heeft versierd, niet teleur te stellen. Zo komt hij in pijnlijke problemen: een chronische erectie. Hij en zijn vijftienjarige stiefdochter - die vindt dat ze het niet gemakkelijk heeft - leven volkomen langs elkaar heen. Ze willen iets van hun leven maken, maar komen niet verder dan de banale oppervlakte. De schrijver gaat uit van de gewone werkelijkheid, die hij vervolgens op verschillende manieren vervormt. Zo blaast hij aspecten op, last hij plotseling een vluchtig visioen in, slaat hij een wetenschappelijk-rationele toon aan als het om gevoelsuitingen gaat en hebben zijn personages veel karikaturaals. Met deze vervreemdingsstrategieën vraagt de Catalaanse auteur, net als indertijd het absurdisme, aandacht voor het menselijk tekort. Monzó (Barcelona, 1952) was o.a. oorlogsverslaggever in Vietnam en Cambodja. In de jaren tachtig brak hij als romancier en vooral schrijver van verhalen door. De vertaling verscheen eerder, in 1997, bij Meulenhoff.
Rodoreda, Monzo & Villalonga
Berthold Van Maris
us/ug/11 a
'La Plaça del Diamant' (Het Diamantplein) is een van de belangrijkste in het Catalaans geschreven romans van de afgelopen eeuw. Dit boek, uit 1962, is nu heruitgegeven met de titel 'Colometa'. Het vertelt een ogenschijnlijk vrij gewoon verhaal. Een meisje dat in een patisserie werkt, bezoekt eind jaren twintig een dansfeest op een plein in Barcelona. Daar wordt ze ten dans gevraagd door een jonge timmerman, die er geen doekjes om windt. "Over een jaar ben jij mijn vrouw", zegt hij, terwijl het meisje zelf tijdens het dansen vooral veel last heeft van het te strakke elastiek van haar onderrok. Ze krijgen verkering, ze trouwen, de jonge vrouw wordt meegesleept in een huwelijk dat, zoals zoveel huwelijken, zo zijn eigenaardigheden heeft. Haar man spoort niet helemaal, hij is dwingend, jaloers, impulsief, maar vaak ook ontroerend naief.
Dit alles wordt helemaal vanuit de jonge vrouw verteld, in eenvoudige, heldere taal. Aanvankelijk gaat dat gewoon over het alledaagse leven en de rimpelingen daarin. Later dringt de grote wereld die levens binnen, als Spanje in de greep raakt van politieke en sociale onrust. Die overgang wordt door de vrouw kort en abrupt verteld: "En zo ging alles zijn gangetje, met af en toe wat kleine kopzorgen, tot de Republiek werd uitgeroepen en Quimet in vuur en vlam stond en schreeuwend door de straten liep, zwaaiend met een vlag, waarvan ik nooit te weten ben gekomen waar hij die vandaan had."
De Spaanse Burgeroorlog breekt uit: drie jaar vechten, één miljoen doden. Daarna volgen de zware jaren van na de oorlog, met veel armoede, waarin de vertelster, van pure honger en wanhoop, soms last krijgt van nachtmerries en hallucinaties. Haar realistische vertelstijl maakt plaats voor surrealisme. Ze beschrijft de pijn die ze voelt als bijtende schorpioenen, ze beschrijft bloed dat zwart wordt, en tijdens een bezoek aan de kerk ziet ze achter de priester een langzaam groeiend kankergezwel van bloedrode, glimmende bolletjes.
In de schitterende finale van het boek gaat ze helemaal los, alles komt naar boven: de vraag wat het leven nu eigenlijk behelst, hoe het is om getrouwd te zijn, om kinderen te hebben, om die kinderen volwassen te zien worden, en om erachter te komen dat het leven op gegeven moment al weer grotendeels voorbij is. En ook: het besef dat er zoveel dingen zijn die ze niet onder woorden kan brengen. Wat niet gezegd wordt is in deze roman net zo belangrijk als wat wel gezegd wordt.
De auteur Mercè Rodoreda (1908-1983) was zelf helemaal geen eenvoudi- ge vrouw. Ze groeide op in een intellectueel milieu, kende de Catalaanse schrijvers van haar tijd, maar liet zich ook spireren door Proust, Woolf, Sartre en Gide.
Rodoreda ontwikkelde een stijl die in de Catalaanse literatuur nog niet eerder zo fraai gestileerd en effectief was ingezet: het zit allemaal heel dicht tegen spreektaal aan.
Bij dezelfde uitgever zijn nu ook, gebundeld in één boek, twee novellen verschenen van de andere grote Catalaanse schrijver van die tijd, Llorenç Villalonga: 'Dood van een dame & de verleidingen'. Terwijl Rodoreda links was en haar boek in Genève schreef, in ballingschap, was Villalonga een aartsconservatieve man die in de jaren dertig sympathiseerde met de Spaanse fascisten. Wat niet wegneemt dat hij één schitterend boek heeft geschreven: 'Bearn' (1961), een nostalgisch-decadente roman over de neergang van de rijke adel op het eiland Mallorca. De twee novellen die nu zijn gebundeld, zijn vroege literaire vingeroefeningen, vooral curieus vanwege de manier waarop overdreven melodrama en overdreven satire hierin met elkaar gecombineerd worden.
Wie liever een meer eigentijdse Catalaanse klassieker leest, kan terecht bij een andere heruitgave: Quim Monzo, 'De omvang van de ramp'. Monzó is de typische nonconformist van de jaren zeventig en tachtig. Zijn hilarisch-satirische roman heeft een ondeugend uitgangspunt: een man krijgt een erectie die niet meer over gaat. Het blijkt een symptoom te zijn van een dodelijke aandoening: hij heeft nog maar een paar weklen te leven. Voor de liefhebbers van het groteske.
Mercè Rodoreda, Colometa, Kasander & wigman; 253 blz. € 22,50.
Llorenc Villalonga, Dood van een dame & De verleidingen, Kasander & Wigman; 284 blz. € 24,50.
Quim Monzo, De omvang van de ramp, Brooklyn; 240 blz. € 19,90.
Suggesties
Krijg een e-mail wanneer dit item beschikbaar is
Laat hieronder weten op welk e-mailadres je een bericht wil krijgen als dit item beschikbaar is. Dit is geen reservering. Je krijgt geen voorrang om dit item te lenen.
Je gaat akkoord dat we je een mail sturen om je aanvraag te bevestigen en je te verwittigen wanneer jouw artikel binnen is. Deze mails zijn eenmalig. Je kan je toestemming op elk moment intrekken via de link in de bevestigingsmail.