Ik kom terug : roman
Adriaan Van Dis
1 exemplaar
Beschikbaarheid | Uitgave | Plaats in de bib |
---|---|---|
Uitgeleend
|
Meulenhoff, 1994 |
MAGAZIJN : FICTIE : ENKEL NA MAGAZIJNRESERVATIE : DIS |
Magazijn |
Meulenhoff, 1994 |
MAGAZIJN : FICTIE : ENKEL NA MAGAZIJNRESERVATIE : MAG F 9843 |
31/01/2014
In 2012 zond de VPRO de achtdelige documentaire ‘Van Dis in Indonesië’ uit, waarin de bekende Nederlandse schrijver voor het eerst teruggaat naar het land waar een groot deel van zijn familie vandaan komt. Als schrijver en journalist reisde Adriaan van Dis de wereld rond, maar Indonesië was tot in 2011 ‘het land waar ik het meest nooit ben geweest’, zoals hij het zelf zo mooi formuleert aan het begin van elke aflevering. De reeks vormde meteen de aanleiding om Indische duinen te herlezen, dat voor het eerst in 1994 verscheen, intussen al meer dan twintig drukken kent en vertaald is in negen talen (vreemd genoeg, niet in het Indonesisch). Hierbij komen meteen heel wat verschillen met de reeks aan de oppervlakte. Niet zo vreemd natuurlijk, want speelt Indische duinen zich volledig af in Nederland (de anekdotes van zijn familie uitgezonderd), voor de documentaire trok Van Dis dus voor het eerst naar het land waar zijn vader en halfzusjes werden geboren. De reeks volgt twee sporen. Enerzijds gaat Van Dis op zoek naar Nederlandse koloniale restanten in de archipel, anderzijds probeert hij ook een deel van zijn eigen familiegeschiedenis te vatten in beelden, personen en gebeurtenissen. Dat levert soms vermakelijke, soms interessante situaties op, zoals wanneer Van Dis op audiëntie mag bij de sultan van het nu onooglijke (maar ooit belangrijke) sultanaat Ternate. Ooit danste de moeder van Van Dis in het paleis, nu moet Van Dis het dansje met een gele sjaal nog eens overdoen. Interessant wordt het als blijkt dat de sultan nog erg goed Nederlands praat en dus vrijuit kan praten over zijn positie. Zo komen we te weten dat de man een dubbele rol speelde bij de twisten tussen moslims en christenen enkele jaren geleden.
De serie is alvast minder confronterend dan de roman. Indische duinen draait immers om de haat-liefdeverhouding die het hoofdpersonage (Adriaan van Dis zelf, maar in het boek Nathan genoemd) had met zijn vader, die tot 1949 in dienst was van het KNIL (het Koninklijk Nederlands-Indisch Leger, dat vanaf 1945 vocht tegen de onafhankelijkheidsstrijders.) De naoorlogse situatie was voor zijn vader bijzonder moeilijk. Zijn periode in het KNIL was niet echt succesvol (zo werd hij al snel door de Japanners opgepakt en aan het werk gezet als dwangarbeider), hij kon het ook niet verkroppen dat hij in Indonesië noch in Nederland gewenst was. De lichamelijke en psychische littekens vielen moeilijk te dragen. Om zijn zoon voor te bereiden op het leven, neemt hij zich voor er een echte man van te maken. Maar ook dat loopt, door het zwakke gestel van Adriaan, niet echt van een leien dakje. Na de dood van zijn vader probeert het hoofdpersonage zijn gevoelens en herinneringen te kanaliseren, onder meer in een fictieve dialoog met zijn vader – wellicht een van de mooiste passages in het boek. Zo komt hij er achter dat hij veel karaktereigenschappen gemeen heeft met zijn vader en begint hij ook positieve herinneringen op te halen.
Behalve met zijn vader moet Nathan/Adriaan ook ‘afrekenen’ met zijn familie. Zijn drie halfzussen stammen niet enkel af van een andere vader, ze zijn geboren en getogen in Nederlands-Indië, waardoor ze een andere kijk hebben op het leven en de familiegeschiedenis. Zo heeft het nooit echt geboterd tussen hen en de vader van Adriaan. Wanneer een van de zussen overlijdt en een tweede ongeneeslijk ziek blijkt, zorgen de familiebijeenkomsten dan ook voor voldoende stof tot discussie en zelfs regelrechte conflicten. Wie het boek heeft gelezen en de serie gezien, zal ook merken dat de biografische gegevens die Van Dis in zijn roman presenteert, niet steeds blijken te kloppen. Het siert hem dat hij de verschillen niet wegsteekt, maar ze gebruikt om nog verder te graven. Dat de toon in de serie ook nog eens milder is, zorgde er ook in eigen land voor dat de door velen als nors omschreven Van Dis weer wat krediet kreeg. [Patrick Vanden Berghe]
Redactie
De ik-figuur, in Nederland geboren, is lid van een Indisch repatriantengezin dat zich met zijn Japanse-bezettingstijd-ervaringen in 'gastvrij' Nederland tracht te handhaven. Op de zoektocht naar zijn wortels stuit hij op feiten die hem zijn familie leren waarderen - met name zijn gehate gestorven vader. Historische feiten, herinneringen in flashback en eigentijdse belevenissen brengt auteur zonder nostalgie bijeen in een bijzondere familieroman met veel herkenbare situaties en goede sfeertekeningen. De stijl is modern, recht voor zijn raap. Scherp en helder analyserend spaart de auteur zichzelf daarbij ook niet. Hartverwarmend zijn z'n gevoel voor humor en optimisme. Paperback; normale druk.
Laat hieronder weten op welk e-mailadres je een bericht wil krijgen als dit item beschikbaar is. Dit is geen reservering. Je krijgt geen voorrang om dit item te lenen.
Je gaat akkoord dat we je een mail sturen om je aanvraag te bevestigen en je te verwittigen wanneer jouw artikel binnen is. Deze mails zijn eenmalig. Je kan je toestemming op elk moment intrekken via de link in de bevestigingsmail.