De komst van Alexander : Alexander de Grote en zijn nalatenschap in Azië
H.W. Singor
H.W. Singor (Auteur)
31/12/2009
In de reeks hoorcolleges die 'Home Academy Publishers' op audio-cd uitgeeft, behandelt Henk Singor de oorlog in de oudheid, vanaf de tijd van Homerus tot in de late Romeinse keizertijd. Het gaat om vier cd's met een totale speelduur van vier uur.
Singor bespreekt de belangrijkste oorlogen in 12 periodes. Hij beschrijft de evolutie in het gebruik van aanvalswapens, schilden en kurassen, belegeringstuigen, en de rol van infanterie en ruiterij. Hij belicht de aristocratisch gereguleerde oorlogvoering van de archaïsche periode, het amateurisme in de klassiek Griekse tijd en het professionalisme van Sparta en van de latere huurlingenlegers. Terwijl de hellenistische huurlingenlegers de oorlog niet tot het uiterste voerden (om niet zonder werk te vallen), streden de Romeinen door tot de vijand volledig uitgeschakeld was. De veldheer, die aanvankelijk vocht in de falanx of in de cavalerie (en dus in de eerste linie), trok zich later terug om het overzicht te bewaren en om reservetroepen te kunnen inzetten.
Singor beperkt zich niet tot het beschrijven van technologieën en strategieën. Zijn beschrijvingen zijn vaak het uitgangspunt om het verloop van de confrontatie te verklaren, of voor een vergelijking met de vorige of een veel vroegere periode. Hij geeft ook interessante details over financiële en logistieke aspecten, zoals het provianderen. Onderwerpen als de ridderlijke conventies in de archaïsche tijd of de magische praktijken in de vroeg Romeinse periode, bevatten boeiende details. Soms legt hij originele verbanden tussen de militaire en politieke geschiedenis. Zo maakte de legerhervorming van Marius de burgeroorlogen van de eerste eeuw v.C. mogelijk: Marius en latere veldheren namen ook proletariërs in het leger op, en omdat ze hen na de afloop van de campagne een stuk grond als beloning beloofden, bleven de soldaten hen onvoorwaardelijk trouw, ook als ze de bevelen van de senaat negeerden en tegen medeburgers optrokken. Andersom wordt het einde van de expansie in de keizertijd o.m. begrijpelijk vanuit de politiek: de keizer had er geen belang bij dat een generaal militaire roem en aanzien verwierf, hetgeen ook verklaart dat de latere keizers persoonlijk de campagnes aan de bedreigde grenzen leidden.
Hoewel Singor zijn tekst niet bijzonder levendig en enthousiast brengt, is dit toch een boeiend hoorcollege. Wel heeft hij vrijwel geen aandacht voor de oorlog op zee. In een begeleidend boekje (24 pagina's) geeft hij een compacte maar duidelijke synthese. Daarin is begrijpelijkerwijs geen plaats voor de interessante illustrerende details, en wordt er ook niet ingegaan op de laatste ontwikkeling, waarbij de keizers ? in het besef dat ze niet onoverwinnelijk waren ? bovennatuurlijke hulp zochten en vonden, zoals Aurelianus bij de Zonnegod en Constantinus bij Christus. [Jef Ector]
P.J. Kreeuseler
Hoorcollege over de militaire ontwikkeling in de Griekse en Romeinse oudheid door Henk Singor, die als docent verbonden is aan de sectie Oude Geschiedenis van de Universiteit Leiden. Het college begint bij Homerus en zijn verslag over de strijd bij Troje en geeft een goede indruk over hoe de Grieken in de achtste eeuw voor Christus oorlog voerden. Het college eindigt bij de oorlogvoering van de Romeinen in de derde eeuw na Christus. Singor behandeld geen veldslagen en veldtochten zoals de ondertitel doet vermoeden maar eerder de ontwikkeling op militair gebied naar aanleiding van veldslagen. Een verandering van handvat aan het schild bijvoorbeeld kon al leiden tot een groot voordeel in de strijd. De Griekse veldheren streden zelf in de voorste linies en voordat de strijd begon stelden ze zich aan elkaar voor. De Romeinse veldheren echter gaven hun leger vanachter de eerste linies instructies zodat zij het overzicht hielden. Singor verteld zijn verhaal duidelijk en in begrijpbare taal zodat het voor iedereen toegankelijk is. Het hoorcollege is voor iedereen geschikt die geïnteresseerd is in de klassieke oudheid.