Ben je verdrietig als ik doodga?
Nicolas Lunabba (Auteur), Jasper Popma (Vertaler)
Beschikbaarheid en plaats in de bibliotheek
ARhus - De Munt
1 exemplaar
Beschikbaarheid | Uitgave | Plaats in de bib |
---|---|---|
Aanwezig |
De Geus, © 2024 |
VERDIEPING 3 : NIEUW DUIZENDZINNEN : LUNA |
Besprekingen
Recensie Ben je verdrietig als ik doodga? -De grauwe kant van Zweden
Lotte Jensen
2/ei/25 m
Zweden heeft een overwegend positief imago bij veel Nederlanders: het welvaartspeil ligt er hoog en de natuur lijkt er onaangetast en eindeloos. Dit Scandinavische paradijs kent ook een andere kant, want de grote steden worstelen al jaren met de moeizame integratie van migranten en toenemend bendegeweld. De ergste achterstandswijken bevinden zich in Malmö. In sommige wijken leeft meer dan de helft van de kinderen in armoede. De werkloosheid is er het hoogste van het land.
Wie wil weten hoe het leven er daar uitziet, moet beslist het boek van de Zweedse jongerenwerker Nicolas Lunabba lezen. In een toegankelijke stijl schetst hij een ontluisterend beeld van het geweld en de criminaliteit die alledaagse realiteit zijn in de wijken Nyadala en Herrgården. Hij doet dat aan de hand van een bijzonder verhaal: hij neemt een kansarme jongere in huis en zorgt ervoor dat die weer op het goede pad terechtkomt. Deze 14-jarige Elijah Clarence slaagt erin een sport- en studiebeurs aan een Amerikaanse highschool te bemachtigen en is nu een bekende basketballer.
Lunabba vertelt meeslepend en openhartig over de manier waarop hij het vertrouwen van de ontspoorde Elijah probeert te winnen. Hoe onbeschoft en agressief Elijah ook is, Lunabba biedt hem een thuis. De jongerenwerker ervaart afwisselend schaamte en genegenheid voor deze kwetsbare tiener, die er tegelijkertijd naar hunkert om gezien te worden. 'Ben je verdrietig als ik doodga?', wil Elijah weten. Ondanks zijn ambivalente gevoelens stelt Lunabba hem gerust en omhelst hij de jongen.
Lunabba is er niet op uit om goede sier te maken met dit succesverhaal. Zijn boek laat vooral zien dat Elijah de uitzondering op de regel is. De meeste jongens uit dit soort achterstandswijken weten namelijk niet te ontsnappen aan de neerwaartse spiraal van geweld, jeugdzorg, gevangenissen, of erger nog: de dood.Behalve een ontwapenend en eerlijk verhaal biedt Lunabba ook een boeiende analyse van de plek van migranten in de Zweedse samenleving. Malmö is de meest gehate migrantenstad van het land. De kansarme jongens over wie hij schrijft, haten Zweden. De gevoelens van afkeer zijn wederzijds. Buitenlanders worden anders behandeld in Zweden, maar de ene buitenlander is de andere niet: Elijah en zijn vrienden bungelen helemaal onderaan in de hiërarchie. Zij vertegenwoordigen de 'jonge bruine en zwarte moslimman' die direct wordt weggezet als bendelid, terrorist, verkrachter of koelbloedige moordenaar.Wie praat en zich gedraagt als dit type migrant, wordt verafschuwd. De kinderen van Herrgården zijn volgens Lunabba de per opbod verkochte weeskinderen van tegenwoordig: 'De klassenmaatschappij vreet de tanden in monden kapot, rukt ze uit de handen van hun ouders, dwingt ze te leven in door schimmel aangetaste, krappe, verkrotte flats met kakkerlakken en ratten.'
Het Zweedse zelfbeeld is daar slecht mee te rijmen. Zweden zien zichzelf als uitzonderlijk en lijden aan 'het grootheidswaanzinnige idee' dat ze leven in de beste van alle beschavingen en de meest verlichte, gelijkwaardige natie, stelt Lunabba onomwonden. Het is bovendien een door en door geïnstitutionaliseerd land, waar de regels, formulieren, wachtlijsten en sociale codes een systeem vormen. Wie niet meedoet, belandt 'tussen de paragrafen'.
Lunabba heeft maar één doel: ervoor te zorgen dat Elijah gered wordt. Hij beschouwt dat als een politieke daad van verzet, een 'fuck you' tegen Zweden. Dat levert een wonderlijke paradox op, want iemand redden betekent dat je je conformeert aan het systeem dat jou genadeloos buitensluit.
Dit boek is een absolute aanrader voor wie beter wil begrijpen hoe processen van in- en uitsluiting aan de onderkant van de Zweedse samenleving werken. De literatuur speelt een opmerkelijke en opbeurende rol in dit verhaal. Lunabba steekt zijn licht op bij Zweedse schrijvers als Stig Dagerman en Kristian Lundberg en Afro-Amerikaanse protestschrijvers als James Baldwin en Toni Morrison. Hij krijgt zelfs zijn pupil zover dat hij boeken in zijn leven toelaat: samen lezen ze elke avond Mijn strijd van Karl Ove Knausgård.Het lijkt bijna te mooi om waar te zijn, en dat is het ook. Elijah mag dan weten los te breken uit dit achterstandsmilieu, zijn beste vrienden zakken alleen maar verder weg in het moeras van geweld en moordpartijen. Wie gaat die jongeren redden en wat is daarvoor nodig? Iedereen die daarover een gefundeerde of ongefundeerde mening heeft, zou dit rauwe relaas moeten lezen, omdat het stof tot nadenken biedt.
Uit het Zweeds vertaald door Jasper Popma. De Geus; 318 pagina's; € 24,99.
Bookarang
Een aangrijpend autobiografisch verhaal over probleemjongeren en vriendschap en liefde in achterstandswijken. Nick, een jongerenwerker uit een achterstandswijk, probeert jongens zoals hijzelf te helpen zonder ze te dichtbij te laten komen. Dan neemt hij de getroebleerde Elijah in huis, een jongen met een talent voor basketbal en een verslaafde moeder. Nick probeert Elijah een stabiele omgeving te bieden, maar kan hij dat wel? In dit boek beschrijft Nick zijn ervaringen als jongerenwerker en met Elijah. Het boek is een aanklacht tegen de politiek die veel jongens in Europese steden aan hun lot overlaat. In persoonlijke, verhalende en directe stijl geschreven, waarbij de auteur Elijah aanspreekt in de je-vorm. Let op: het boek bevat scènes met expliciet geweld. Nicolas Lunabba is een jongerenwerker en opiniemaker met invloed op het Zweedse publieke debat. ‘Ben je verdrietig als ik doodga?’ is zijn debuut.
Suggesties
Krijg een e-mail wanneer dit item beschikbaar is
Laat hieronder weten op welk e-mailadres je een bericht wil krijgen als dit item beschikbaar is. Dit is geen reservering. Je krijgt geen voorrang om dit item te lenen.
Je gaat akkoord dat we je een mail sturen om je aanvraag te bevestigen en je te verwittigen wanneer jouw artikel binnen is. Deze mails zijn eenmalig. Je kan je toestemming op elk moment intrekken via de link in de bevestigingsmail.