Jouw afwezigheid is duisternis
Jón Kalman Stefánsson
Beschikbaarheid | Uitgave | Plaats in de bib |
---|---|---|
Uitgeleend
|
Ambo|Anthos, © 2024 |
VERDIEPING 3 : NIEUW DUIZENDZINNEN : STEF |
Sofie Messeman
te/ep/21 s
'Yellow Submarine' was het favoriete Beatles-nummer in het najaar van 1969, toen de 53- jarige verteller van de nieuwe roman van Jón Kalman Stefánsson 7 jaar oud was. "Mijn moeder legde me de tekst uit, die gaat over het pijnlijke verlangen naar een veilige thuis in het leven. Maar toen stierf mijn moeder en ze verdween in de duisternis. Een paar maanden later scheurden het leven en de parasieten The Beatles uit elkaar."
Menselijke eindigheid staat centraal in alle romans van de IJslander. In Yellow Submarine verweeft de verteller op een fantastische manier de dood van zijn moeder en het uit elkaar gaan van The Beatles.
De 7-jarige begint zijn eigen situatie te projecteren op de verhalen van het Oude Testament - aandoenlijk en grappig. In zijn apocriefe versie was God ooit met een vrouw getrouwd, die bij hem wegging omdat hij zo wreed was. De jongen is ervan overtuigd dat die vrouw - "de echte moeder van Jezus" - nog steeds bestaat en bevriend is met zijn eigen overleden moeder. "Het lijkt me voor de hand liggend dat hoewel de maagd Maria fantastisch is, zij niet zijn echte moeder is."
Centraal in deze roman staat een oerscène: "Papa haalt mij op in de Trabant. Halverwege tussen Keflavík en Reykjavík schraapt hij plotseling zijn keel en zegt: ik ben bang dat je moeder dood is."
De scène komt terug in allerlei varianten, zoals deze: "De Trabant op de weg van Keflavík in oktober 1969, toen Jezus en ik het sombere nieuws kregen dat onze moeders dood waren."Even later krijgt de jongen een stiefmoeder, een eigenaardige, zwijgzame vrouw. Met haar reist hij naar het afgelegen Strandír. Hij is er zo eenzaam dat hij op het kerkhof gaat praten met de doden, die de schrijver als vanzelfsprekend uit het graf laat herrijzen. Je moet als lezer een tikje meegaand zijn bij zulke schrijverscapriolen. Maar Stefánsson is zo goed dat hij de lezer kan doen vergeten dat het onmogelijk is.
Want zoals Stefánsson steeds herhaalt, is het de taak van de schrijver om de doden tot leven te wekken. De verteller gedenkt in deze roman zijn moeder, zijn stiefmoeder en zelfs zijn vader. Met hem heeft hij na de scène in de Trabant nooit een echte relatie opgebouwd, wat de verteller bitter betreurt nu zijn vader dood is.
Aansluitend spreekt Stefánsson vaak over vergankelijkheid, net zoals de schrijver van het Het epos van Gilgamesj uit Mesopotamië 2.600 jaar voor Christus al deed: "Vergeten is de dag van gisteren, is die dag er nooit geweest?"
Zoals al Stefánssons romans getuigt Yellow Submarine op een meeslepende manier van het ijdele van een mensenleven. Zijn zinnen zijn pure poëzie, die je kunt blijven herlezen. "Alles wat leeft, lijkt uiteindelijk op te lossen en te verdwijnen. Spoorloos, alsof het er nooit is geweest, nooit iets betekend heeft. Het leven van de mens is rook die opstijgt, eventjes trilt en dan spoorloos is verdwenen."
Ambo/Anthos, 378 p., 27,99 euro. Vertaling Marcel Otten.
Bookarang
Een literaire roman over de jeugd van een IJslands jongetje. Vanaf een bankje in een Londens park ziet een schrijver van middelbare leeftijd Paul McCartney zitten en overweegt hem het Gilgamesj-epos aan te bieden, een boek dat op hem veel indrukte maakte. Terwijl hij zijn gedachten ordent, denkt hij terug aan zijn eigen jeugd: aan zijn moeder die haar zevenjarige zoon ‘Yellow Submarine’ op de mondharmonica voorspeelt. Haar overlijden en het uiteenvallen van The Beatles laten een groot gat bij hem achter. Zijn afstandelijke vader maakt het leven niet gemakkelijker. Pas wanneer hij begint te lezen, vindt hij een richting in zijn leven. Het boek verweeft de jeugdervaringen van de jongen met het Gilgamesj-epos, The Beatles en het IJsland van de jaren tachtig. In talige, beeldende stijl geschreven. Geschikt voor een brede tot literaire lezersgroep. Jón Kalman Stefánsson (Reykjavik, 1963) is een IJslandse schrijver en dichter. Hij won onder andere de IJslandse literatuurprijs en de Per Olov Enquistprijs. In 2019 werd hij geridderd in de Orde van de Valk.
Laat hieronder weten op welk e-mailadres je een bericht wil krijgen als dit item beschikbaar is. Dit is geen reservering. Je krijgt geen voorrang om dit item te lenen.
Je gaat akkoord dat we je een mail sturen om je aanvraag te bevestigen en je te verwittigen wanneer jouw artikel binnen is. Deze mails zijn eenmalig. Je kan je toestemming op elk moment intrekken via de link in de bevestigingsmail.