Yellowface
Rebecca F. Kuang
Beschikbaarheid | Uitgave | Plaats in de bib |
---|---|---|
Uitgeleend
|
The House of Books, © 2024 |
VERDIEPING 2 : NIEUW DUIVELSHOEK : KUAN |
Beschikbaarheid | Uitgave | Plaats in de bib |
---|---|---|
Uitgeleend
|
The House of Books, © 2024 |
VOLWASSENEN : ROMANS : KUAN |
Marnix Verplancke
rt/aa/09 m
Geen schrijversleven zo tragisch als dat van William Gerhardie, de Brit die in 1922 op zijn 27ste debuteerde met Futility en de volgende zes jaar nog twee fel geprezen romans schreef. "Ik beschik over talent, maar jij over genialiteit", sprak Evelyn Waugh Gerhardie toe. Hij werd aangezien als de absolute reus van zijn generatie, tot hij op zijn 33ste uitgeschreven bleek, en de resterende 49 jaar van zijn leven wegkwijnde in armoede en obscuriteit.
Iets gelijkaardigs lijkt June Hayward te overkomen, de hoofdrolspeelster uit R.F. Kuangs satirische roman Yellowface. Ook zij heeft een paar succesrijke boeken uitgebracht die de bestsellerlijsten haalden en genomineerd werden voor literaire prijzen, en ook zij lijkt na een paar jaar uitgeschreven te zijn. Maar er is een verschil. Waar Gerhardie uit zijn eigen leven putte bij het schrijven van zijn romans, heeft June haar grote succes gestolen, en nog wel van haar in een stukje pannenkoek gestikte collega en vriendin Athena. Al is de term vriendin hier, rekening houdend met Junes jaloezie, misschien toch wat te positief.
Trump-aanhangers
Athena Ling En Liu - zoals ze voluit heette - had op haar 27ste immers alles waar iedere schrijfster van droomde: drie succesvolle romans en een Netflix-deal. Ze was in Hongkong geboren, groeide op in Sydney en New York, studeerde aan Yale en zag eruit als een Chinese Anne Hathaway: lang, slank, porseleinbleek en met weelderige wimpers boven haar reeënogen. Voor het achterplat van haar boeken werd ze gefotoshopt tot een echte 'Athena Del Rey'. De enige reden waarom ze met de onopvallende June achterlijk dure drankjes nuttigde, vermoedde die, was dat ze op geen enkel vlak een gevaar vormde. Zij had immers ook wel een boek geschreven, fantasy, maar dat was geflopt.
Maar daar komt dus verandering in wanneer Athena June op een avond in haar flat op pannenkoeken trakteert en erin blijft. In paniek, maar anderzijds ook heel erg bij haar verstand, propt June het op een ouderwetse typemachine geschreven manuscript van Athena's nieuwe roman in haar tas en vertrekt. The Last Front blijkt steengoed. Het gaat over de 140.000 Chinezen die de Britten tijdens de Eerste Wereldoorlog naar Europa transporteerden om er het Chinese Labour Corps te vormen en die nadien aan hun lot werden overgelaten. Er is nog wel wat werk aan, maar met wat inkorten en herschrijven zou het best een Hayward-meesterwerk kunnen worden.
Haar agent en uitgever zijn inderdaad in de wolken. Alleen heeft de pr-afdeling het wat moeilijk met haar naam. 'We vragen ons af hoe we je moeten profileren, zodat de lezers het werk vertrouwen', krijgt June te horen. Waarna er beslist wordt om Hayward in te ruilen voor Junes tweede voornaam Song, die haar moeder haar gaf toen ze in haar hippieperiode zat, maar die net zo goed Chinees zou kunnen zijn. June Song? Het is een mooi staaltje yellowfacen, naar analogie met het bekendere blackfacen natuurlijk.
Vanaf dat punt gaat Kuangs satire toppen scheren. De uitgeverij wil natuurlijk een sensitivityreader inschakelen, wat June weigert. Zodra het boek in de winkel ligt, verschijnen op Twitter de eerste commentaren, dat The Last Front culturele toe-eigening is, en die June Song een valse trut. Opeens blijkt ze in een heel andere oorlog te zitten dan die in haar boek, en wel in de culturele die Amerika al een hele tijd in bedwang houdt. Links valt haar aan en van de weeromstuit wordt ze omarmd door alt-right, wat haar tot de cynische conclusie brengt dat een roman over de uitbuiting van 140.000 Chinezen tijdens WO I opeens een bestseller is geworden bij Trump-aanhangers. Maar niet getreurd, aldus haar agent, want publiciteit is publiciteit. Ze mag ongetwijfeld een bonus verwachten.
Rollende dobbelsteen
Kuang schrijft spits en je blijft glimlachen, ook al overtuigen sommige plotwendingen niet echt. Zeker naar het einde toe, wanneer Yellowface in een vlaag van genre-bending opeens tot een ordinaire misdaadroman lijkt te vervellen. Zo niet, denk je dan, maar dat June ooit door de mand zou vallen, had je natuurlijk allang door. Hoe en wanneer, dat bleef de vraag en op dat vlak is Kuang grandioos. Ze bouwt de spanning op, maar laat June dan toch weer ontsnappen uit haar zelf gespannen valstrik.
Kuang is niet aan haar proefstuk toe, ga je vermoeden, en inderdaad, voor Yellowface schreef ze vier fantasyromans die in een historische context speelden en die haar heel wat succes opleverden. Ze kent het klappen van de zweep, en dat projecteert ze op June. Waar is de tijd dat we als beginnende schrijvers elkaars teksten lazen, mijmert ze, nu willen we zelfs niet zeggen hoeveel onze voorschotten en royalty's bedragen. En dan is er nog die eeuwige druk om met de volgende bestseller te komen, wat tot haar Gerhardie-moment leidt.
De plot van Yellowface heeft veel weg van een rollende dobbelsteen. Met iedere nieuwe wending kantelt het verhaal een stukje verder en krijg je een andere zijde van de teerling te zien. 'De waarheid is fluïde', zegt June op een bepaald moment. 'Er is altijd een andere manier om het verhaal te vertellen, een andere draai aan het verhaal te geven.' Precies, denk je dan, en hoed je voor mensen die al te zeer opgaan in de culture wars en de teerling willen stilleggen.
Kathy Mathys
il/pr/13 a
“De woorden branden als kolen in mijn borst en ik moet ze er allemaal in één keer uit gooien voordat ze me verteren.” Met deze zin rechtvaardigt schrijfster June Hayward haar beslissing om het manuscript van haar dode vriendin, bestsellerauteur Athena Liu, te stelen en te publiceren onder eigen naam. Het citaat verwijst naar het herschrijfproces waarin ze Athena Liu's verhaal tot het hare kneedt.
Voor Athena's dood was de relatie tussen de vriendinnen al vertroebeld. June had met haar debuut geen indruk nagelaten terwijl Athena de lieveling werd van pers en publiek. Rebecca F. Kuang schrijft verrukkelijke passages over de jaloezie en geveinsde vriendschap onder schrijvers. Het maakt van Yellowface een zenuwslopende thriller én een scherpe satire van de uitgeverswereld.
En het raakt aan het debat rond cultural appropriation . June heeft zich, door het manuscript te stelen, als niet-Chinese vrouw een verhaal toegeëigend over het Chinese Labour Corps, de 140.000 Chinese arbeiders die tijdens de Eerste Wereldoorlog door de Britten naar het front van de geallieerden werden gestuurd. De vraag op welke manier je de verhalen van anderen kan en mag vertellen, zingt rond in Yellowface . Kuang schrijft niet vanuit een eenduidige verontwaardiging. Ook Athena, die is opgegroeid in de VS, teerde voor haar werk op het leed van mensen met wie ze weinig te maken had. En was het ethisch verantwoord van Athena om iets wat June haar in alle vertrouwen had verteld zonder haar toestemming te gebruiken voor een kort verhaal? In hoeverre zijn schrijvers vampieren?
Yellowface is Kuangs eerste contemporaine roman. Eerder publiceerde ze vier fantasyromans, waaronder Babel , een historische roman over kolonialisme en linguïstiek. Briljant was dat boek, geschikt ook voor wie, net als ondergetekende, niet veel met fantasy heeft.
Kuang groeide op in de Verenigde Staten en heeft diploma's in Chinese Studies van respectievelijk Cambridge en Oxford. In Babel liet ze zien dat ze zowel de Chinese als de Britse geschiedenis in de vingers heeft. Ze klonk scherp voor beide mogendheden, wat haar in China niet in dank werd afgenomen. In 2023 werden de Hugo Awards, de belangrijkste prijzen voor sciencefiction, voor het eerst in China georganiseerd en Kuang kreeg niet eens een nominatie, zogezegd omdat Babel niet in aanmerking kwam.
In Yellowface weet Kuang grote vraagstukken te verpakken in een pittige roman zonder ze te simplificeren. Het verhaal gaat de thrillerkant op wanneer June op straat glimpen opvangt van Athena, een verwikkeling die Kuang de kans geeft om los te gaan met het genre van het Chinese spookverhaal. Babel blijft Kuangs voorlopige meesterstuk, maar met Yellowface toont ze dat ze met meerdere genres uit de voeten kan. Geen wonder dat haar intelligente, geestige werk zowel door literatuur- als genreliefhebbers wordt bejubeld.
Vertaald door Hi-en Montijn. The house of books, 320 blz., € 15 (e-boek € 9,99).
Roderik Six
rt/aa/06 m
Fantasyschrijfster Rebecca Kuang verbrandt zich in haar eerste literaire roman aan de koekenpan.
Dood door pannenkoek: een lullige manier om aan je einde te komen, zeker als je op het punt staat een literaire grootheid te worden. Op haar 27e heeft Athena Liu al drie bestsellers op haar naam staan, de prijzenkast is al stevig gevuld en ze heeft net een deal met Netflix beklonken. De toekomst lacht haar toe. Tot ze dus halfdronken beslist om flensjes te bakken. Enkele minuten later ligt ze op de vloer naar adem te happen. Een klodder beslag in het verkeerde keelgat is voldoende om haar vlam te doven.
Gelukkig sterft ze niet alleen. Haar trouwe vriendin en collega-auteur Juniper Hayward is getuige van haar laatste momenten. Jammer dat Juniper de heimlichgreep niet kent en jammer dat het zo lang duurt om de noodcentrale te bellen. Jammer ook van dat laatste manuscript dat zo aanlokkelijk op Athena’s bureau ligt te blinken – The Last Front heet het. Wie zal het afwerken? Zo’n halfbakken work in progress, dat kan toch niet je nalatenschap zijn?Een paar maanden later ligt The Last Front, een roman over Chinese arbeiders die tijdens WO I aan het Europese front terechtkomen, toch in de rekken. Zij het met als auteur Juniper Song (Song is Haywards tweede voornaam, een vinding van haar hippiemoeder). Voor je woorden als ‘plagiaat’ en ‘dievegge’ in de mond neemt: Juniper heeft wel heel hard moeten schaven aan Athena’s laatste schrijfsel. Zonder haar talent was The Last Front een misbaksel gebleven, en aangezien niemand van Athena’s manuscript afwist, kan het geen kwaad dat ze beloond wordt voor al dat harde redactiewerk, toch?The Last Front groeit natuurlijk uit tot een bestseller en even kan Juniper genieten van de roem. Tot de eerste plagiaatbeschuldigingen beginnen rond te zoemen. Wist iemand van Athena’s geheime manuscript? En was haar dood wel een ongeluk?Spannend. Of dat is toch de bedoeling van de Amerikaanse Rebecca F. Kuang, die haar sporen al verdiende in het fantasygenre en met Yellowface haar eerste literaire roman publiceert.Recent werd Kuang nog het slachtoffer van een lafhartige jury die haar boek Babel niet nomineerde voor een Hugo Award, allicht om gastland China niet voor het hoofd te stoten – Kuangs vader was aanwezig bij de protesten op het Tianmanplein. Die Chinese gevoeligheid komt ook ruimschoots aan bod in Yellowface, net als zowat élke gevoeligheid. Kuang spendeert tientallen pagina’s aan wokediscussies en Twitterrelletjes, en verliest zo haar plot uit het oog. Dat probeert ze krampachtig op te lossen door tal van deus ex machina’s: O ja, had ik je niet verteld dat Juniper ook kladjes had gestolen, en wist je dat Athena een toxisch ex-vriendje had? Bovendien zakt haar spookverhaal (o ja, Athena is misschien toch niet dood) als een pudding in elkaar. Yellowface heeft veel weg van die legendarische eerste pannenkoek: hij mislukt altijd.
The House of Books (oorspronkelijke titel: Yellowface), 320 blz., € 15.
Laat hieronder weten op welk e-mailadres je een bericht wil krijgen als dit item beschikbaar is. Dit is geen reservering. Je krijgt geen voorrang om dit item te lenen.
Je gaat akkoord dat we je een mail sturen om je aanvraag te bevestigen en je te verwittigen wanneer jouw artikel binnen is. Deze mails zijn eenmalig. Je kan je toestemming op elk moment intrekken via de link in de bevestigingsmail.