Oorlog
Louis-Ferdinand Céline
Louis-Ferdinand Céline (Auteur), Reintje Ghoos (Vertaler), Jan Pieter van der Sterre (Vertaler), Arnold Heumakers (Inleider)
1 exemplaar
Beschikbaarheid | Uitgave | Plaats in de bib |
---|---|---|
Aanwezig |
Athenaeum-Polak & Van Gennep, 2024 |
VERDIEPING 3 : NIEUW DUIZENDZINNEN : CÉLI |
Harold Polis
2/ei/04 m
De Franse schrijver Louis-Ferdinand Céline is gedurende zijn leven driemaal beroemd geworden. De eerste keer als de onverwachte succesauteur van Reis naar het einde van de nacht (1932), een roman die meteen een ijkpunt vormde voor al wie de schok van de Eerste Wereldoorlog wilde verwerken. De zinloosheid van miljoenen doden was een onuitputtelijke bron van woede. In de loopgraven sneuvelden er ook tal van fraaie gedachten over de verlichting, broederlijkheid en vooruitgang. Overlevenden kwamen geradicaliseerd terug en eisten een nieuwe wereld, want de oude was kapot. Céline schipperde tussen pessimisme, een verlangen naar zuivering en een mystiek geloof in de scheppende kracht van zijn taalgevoel. Het “kleine muziekje” van Céline viel op door het gebruik van dialect, een haperende, schokkerige stijl, en de pretentie om de ware werkelijkheid te tonen, die in zijn verhalen altijd kil en rauw was. Dit experiment nam voor de racist en antisemiet Céline ook een politieke vorm aan en eindigde op de smeulende puinhopen van het Derde Rijk, eerst in het kasteel van Sigmaringen - een kolonie van collaborateurs - en vervolgens in ballingschap in Denemarken.
Hoe groter geest
De tweede maal werd Céline beroemd als dorpsgek en icoon van de naoorlogse tegencultuur. De collaboratie van Céline leek voor lezers weinig betekenis te hebben, of werd gedoogd als een misstap van een literair genie. Hoe groter geest, hoe groter beest. Alleen de razende stijl van Céline telde, een esthetisch vormgegeven gebrek aan illusies. Die razernij deed denken aan jazz, psychedelische middelen, anarchie, aan alles wat de burgerlijke samenleving kon ontwrichten. Gaandeweg werd raaskallen een gimmick waarmee Céline niet al te complexe verhalen aandikte. Zeker vanaf het tweedelige Guignol's band (1944), een rocambolesk, hypersarcastisch relaas van de Londense jaren van de jonge Franse oorlogsveteraan Ferdinand. Dezelfde autobiografische feiten liggen aan de basis van de roman Londen .
Die hoort bij de derde periode van Célines beroemdheid. Begin dit decennium werd een collectie verloren gewaande manuscripten van Céline teruggevonden. De eerste roman, Oorlog , was veelbelovend. Londen daarentegen voelt onafgewerkt. Tijdens een van de vele caféscènes vraagt het hoofdpersonage Ferdinand aan zijn drinkebroers: “Geef me die grote tas [hier staan vier onleesbare woorden] van onder de plank.” Misschien stonden er vier totaal onbelangrijke woorden, maar het grote aantal opmerkingen tussen rechte haken bevestigt het literatuurhistorische karakter van deze uitgave. Het vergt goede wil om voorbij de herhalingen, slordigheden en inconsequenties te kijken.
Londen begint waar Oorlog eindigde. Ferdinand, een jonge Franse brigadier die herstelt van zijn verwondingen en bijklust als pooier, heeft een driehoeksrelatie met Angèle en haar rijke klant Purcell, een Britse majoor. Ze komen in Londen terecht en Ferdinand duikt onder in een bordeel aan Piccadilly Circus. Hij leeft er tussen een groep losgeslagen marginalen. Wat volgt, is een lange reeks vechtpartijen, verkrachtingen, orgieën, moorden en nachtelijke zwerftochten. Céline beschrijft ze met veel karikaturen, toeristische details over Londen en pornografie.
Onhandige levenslust
Op het eerste gezicht lijken de slechte seksscènes onhandige kladversies van een schrijver die zich forceert om levenslust te bezingen. Ze bewijzen hoe belangrijk voyeurisme is voor de tragische antiheld Ferdinand. Hij is een waarnemer van zijn eigen daden, een willoos iemand die zich overgeeft aan de omstandigheden.
De bandeloosheid is in Londen een extravagante vorm van doorleefd humanisme, de eigenschap waarvoor Céline zo wordt geroemd. Vrijheidsdrang komt vooral tot uiting in de pijn die men elkaar en zichzelf berokkent. Grensoverschrijdend gedrag is voor het personage Ferdinand een noodzaak. “Er [is] één ding nog rottiger dan de ergste klerestreek van het lot, dat is worden gedwongen opnieuw te beleven wat voorbij is.” Meteen is duidelijk waarom de roman doortrokken is van achtervolgingswaan. Ferdinand heeft schrik om opgepakt te worden en terug naar het front te moeten. Hij vlucht om te vluchten, terwijl hij ervan droomt om dokter te worden. Ook anarchisten hebben immers recht op een goede baan.
Ferdinand ontloopt zijn verantwoordelijkheid en verschuilt zich achter geweld, zelfdestructie en goedkope kicks. Bevrijding in Londen lijkt daardoor meer op wat Jean-Paul Sartre kwade trouw noemde. “Het inwendige van de mens is een metro, d'r zijn verdiepingen en nog eens verdiepingen, naarmate je lager gaat neemt je walging toe, maar toch zijn d'r zelfs helemaal onderin nog automaten met chocola, kleine genoegens, snoep ...”
Vertaald door Reintje Ghoos en Jan Pieter van der Sterre. Athenaeum-Polak en Van Gennep, 528 blz., € 35 Oorspr. titel: 'Londres'.
Bookarang
Een vuistdikke (525 blz.) literaire roman over oorlog, misdaad, seks en de zelfkant van de maatschappij. In dit vervolg op ‘Oorlog’ reist Ferdinand met prostituee Angèle naar Londen en neemt zijn intrek in een pension. Dat blijkt een centrum van sekshandel, gerund door een pooier en andere kleurrijke figuren, waaronder een voormalig bommenlegger. Door hun louche activiteiten wekt het gezelschap met de dag meer argwaan. Langzaam drijft de Londense politie hen in het nauw. De roman onderzoekt hoe je zo dicht mogelijk bij de menselijke waarheid kunt blijven in de harde realiteit van oorlogstijd. In beeldende, talige en lichtvoetige stijl geschreven. Met een afbeelding van het oorspronkelijke manuscript. Uitsluitend geschikt voor een literaire lezersgroep. Dit boek bevat seksueel expliciete en gewelddadige scènes. Louis-Ferdinand Céline (1894-1961) was een wereldberoemde Franse schrijver en arts. Hij schreef vele boeken. Zijn werk wordt in meer dan dertig landen uitgegeven. ‘Londen’ is de langste tekst van de verloren gewaande manuscripten van Céline die in 2020 werden teruggevonden.
Laat hieronder weten op welk e-mailadres je een bericht wil krijgen als dit item beschikbaar is. Dit is geen reservering. Je krijgt geen voorrang om dit item te lenen.
Je gaat akkoord dat we je een mail sturen om je aanvraag te bevestigen en je te verwittigen wanneer jouw artikel binnen is. Deze mails zijn eenmalig. Je kan je toestemming op elk moment intrekken via de link in de bevestigingsmail.