Duizend ogen
Samanta Schweblin
Samanta Schweblin (Auteur), Elvira Veenings (Vertaler)
1 exemplaar
Beschikbaarheid | Uitgave | Plaats in de bib |
---|---|---|
Aanwezig |
Meridiaan uitgevers, 2023 |
VERDIEPING 3 : DUIZENDZINNEN : ROMANS : SCHW |
Beschikbaarheid | Uitgave | Plaats in de bib |
---|---|---|
Uitgeleend
|
Meridiaan uitgevers, 2023 |
VOLWASSENEN : ROMANS : SCHW |
Fleur Speet
em/ov/10 n
Verbouwereerd, zo laat Samanta Schweblin je achter na het lezen van haar verhalenbundel Mond vol vogels . Schweblin, geboren in Buenos Aires in 1978, publiceerde vijf boeken. Misschien kent u er (zonder het te weten) een van. Distancia de rescate (2014) werd in 2021 verfilmd voor Netflix onder de titel Fever dream . Het is een surrealistische roman over twee door een persoonsverwisseling verbonden moeders. Toen het boek in het Engels werd vertaald, belandde het direct op de shortlist van de prestigieuze International Booker Prize vanwege de strakke stijl en verontrustende inhoud.
Haar recentste boek, Duizend ogen , viel de Booker-jury ook op. Het is een verhalenbundel over 'kentuki's', elektronische poppen aangestuurd door mensen, waarmee Schweblin een donkere, complexe wereld oproept die zowel vertrouwd als verontrustend aanvoelt. Het boek werd omarmd op Booktok.
Zoals Ibsen
En dan de bundel die voor ons ligt, Mond vol vogels , die in 2019 Schweblins internationale doorbraak betekende. Deze stond óók al op de longlist van de International Booker Prize. 'Spine-tingling' noemde de jury het boek.
Inderdaad, deze bundel kietelt je ruggengraat. De twintig korte verhalen (waaronder vier uit Schweblins nog onvertaalde debuutbundel) doen denken aan magisch-realistische sprookjes of parabels, door de uitgebeende taal stevig ingebed in de dagelijkse realiteit. Ironie en absurdisme zetten het gewone genadeloos op scherp, terwijl de gevoelige psychologie je voor de personages inneemt.
Zoals in het eerste verhaal: pasgetrouwde vrouwen worden door hun wegvluchtende echtgenoten gedumpt. Het lijkt 'normaal', alle mannen doen het, de vrouwen ondergaan het verbijsterd, tot het verhaal plots omkeert. Alsof het zichzelf in de kont bijt.
Je proeft Franz Kafka, Mario Vargas Llosa, Mary Flannery O'Connor. In het Nederlandse taalgebied doet het denken aan de gruwelsprookjes van Manon Uphoff. Schweblins personages zijn doorgaans ongrijpbaar door een gebrek aan fysieke kenmerken en de lidwoorden maken hen onpersoonlijk, terwijl hun emoties herkenbaar zijn. Ze zitten gevangen in hun eigen, voor anderen onkenbare wereld. Zoals in het echte leven, maar dan uitvergroot of gekanteld.
Onvergetelijk is 'Op weg naar de vrolijke beschaving', over een man die vastzit in een station omdat hij zijn kaartje niet gepast kan betalen. Hij blijft er eten. Hij blijft slapen. Hij gaat er werken. In het gebouw blijken meer mannen vast te zitten; ze verzinnen een plan om te ontsnappen. Maar dan keert het verhaal om zijn as en blijkt de ontsnapping zinloos. Dat einde is een paukenslag. Enkele lukrake zinnen verpulveren alle blijdschap, meer voor de lezer dan voor de personages, die amper begrijpen wat er gebeurt. Meesterlijk, de manier waarop Schweblin dit verhaal opbouwt. De psychologische diepgang van de aan zichzelf twijfelende hoofdpersoon en zijn antipathie tegen 'de man van het loket' ('de ellendeling') is treffend: hoe groter de woede van de ontstelde hoofdpersoon, hoe aardiger de loketbediende. Het verhaal is bijna zo kaal en dreigend als een toneelstuk van Ibsen.
De pointe
Schweblin weet vrijwel elk verhaal een onverwachte wending te geven. Heel subtiel ontspoort een kleine angst in iets overweldigend groots. Het is alsof je al fluitend wandelt en plots vaste grond onder de voeten verliest; je tuimelt in een gat. Een enkele keer tuimel je in een afgrond, zoals in het verhaal 'In de steppe' over een kinderloos paar dat 's nacht lijkt te zoeken naar een wild dier dat hun kind kan worden, maar er dan van wegvlucht. Dat verhaal blijft een raadsel.
Schweblins kracht is dat je steeds opnieuw geïntrigeerd raakt en op zoek wilt naar de pointe. Ieder verhaal lijkt een metafoor voor iets. Hilarisch en schokkend is het laatste verhaal, 'De zware koffer van Benavides', waarin haast achteloos wordt opgemerkt: 'Hij vindt het terecht dat hij zijn vrouw met dolksteken heeft bewerkt.' Alleen al om dit verhaal is deze bundel het lezen waard. Met doodserieuze ironie maakt Schweblin een hele beroepsgroep belachelijk, en je visie op kunst op de koop toe.
Maar blijf opletten, want de verhalen van Schweblin zijn geen grapje; jij zelf bent het onderwerp. De jury's van de International Booker Prize hadden gelijk: deze verhalen verontrusten, ze keren verraderlijk terug naar de lezer, als een boemerang.
Vertaald door Elvira Veenings, Meridiaan, 248 blz., € 21,99 (e-boek € 10,99).
Oorspr. titel: 'Pájaros en la boca'.
Roderik Six
us/ug/30 a
Horrormeesteres Samanta Schweblin speelt galgje met de lezer. Maar aan de rand van het schavot weerklinkt af en toe een schaterlach.
Rust. Dat is wat de man nodig heeft. Dus huurt hij een huis aan de kust, ver weg van de drukte van de stad. Het is een lange rit richting zee en wanneer hij bij valavond bij zijn vakantiehuisje aankomt, moet hij tot zijn frustratie vaststellen dat hij niet alleen is: in de schemerige tuin struikelt hij over een arbeider die hem meteen aanspreekt met ‘baas’ en hem bezweert dat hij al dagen naarstig aan het werk is. Ondanks de verwarring laat de man zich meetronen. Trots laat de arbeider hem een diepe put zien; de werkzaamheden zijn bijna klaar, nog een paar dagen en de schacht is af. De man wimpelt de arbeider af en gaat slapen; morgen klaren we de vergissing wel uit.
Maar de volgende dag blijft de arbeider graven en ook in het volle daglicht blijft de werkman hem behandelen als een overste. Het zij zo, denkt de man, en hij gaat zwemmen. Toch blijft het mysterie van de put aan hem trekken: wil de eigenaar een waterput aanleggen of een schuilkelder bouwen?
Het antwoord gaan we hier niet prijsgeven, daarvoor moet u De graver lezen, een van de betere verhalen van de Argentijnse schrijfster Samanta Schweblin. De bekroonde bundel Mond vol vogels verscheen eerder al in 2019, maar deze editie werd aangevuld met vier nieuwe verhalen waarin Schweblin zich een meester in de moderne horror toont. Verwacht bij Schweblin geen bloedfonteinen en bijlmoordenaars of een zoveelste doorslagje van Stephen King – haar unheimliche stijl leunt meer aan bij Franz Kafka. Het absurde verhaal Op weg naar de vrolijke beschaving is bijvoorbeeld classic Kafka: een man wil naar de stad treinen maar botst op een onwillige loketbediende. De ambtelijke weerstand mondt uit in een bureaucratisch duel waarin Schweblin het komische en het lugubere perfect combineert.
Niet elk verhaal in Mond vol vogels is een huiverfeest. Soms trekt Schweblin voluit de humoristische kaart, zoals in De Kerstman slaapt bij ons waarin de kerstboompluk van een kind verpest wordt door zijn kibbelende ouders. Of De zware koffer van Benavides, een satirisch kolderverhaal waarin Schweblin met de hedendaagse kunstwereld spot.
Maar na elk luchtig verhaaltje komt er weer een akelige historie waarin het wurgkoord met elke regel strakker wordt aangespannen. Scheblin weet hoe ze haar lezers moet verontrusten, en sommige verhalen blijven je nachtenlang achtervolgen. Zo zal je na het lezen van het titelverhaal nooit meer op dezelfde manier naar een gekooid vogeltje kijken.
****
Meridiaan Uitgevers (oorspronkelijke titel: Pájaros en la boca), 248 blz., €19,99.
Bookarang
Een bundel geheimzinnige verhalen waarin de grens tussen werkelijkheid en fantasie vervaagt. De verhalen draaien om personages die geconfronteerd worden met het onverwachte, variërend van een uiteenvallend gezin en een transformerend kind dat vogels eet, tot een spookachtig hellevuur en een moord. Beeldend, meeslepend en dicht op de huid geschreven. Geschikt voor een brede tot literaire lezersgroep. Een eerdere editie van deze bundel verscheen in 2011. Deze uitgave bevat vier niet eerder vertaalde verhalen. Samanta Schweblin (Buenos Aires, 1978) is een wereldberoemde Argentijnse schrijver. Ze schreef meerdere boeken. Haar werk werd in meerdere landen uitgegeven en won verschillende literaire prijzen, zoals de Casa de las Américas Prize en de Shirley Jackson Award for Novella. Haar roman ‘Gif’ was finalist voor de International Booker Prize.
Laat hieronder weten op welk e-mailadres je een bericht wil krijgen als dit item beschikbaar is. Dit is geen reservering. Je krijgt geen voorrang om dit item te lenen.
Je gaat akkoord dat we je een mail sturen om je aanvraag te bevestigen en je te verwittigen wanneer jouw artikel binnen is. Deze mails zijn eenmalig. Je kan je toestemming op elk moment intrekken via de link in de bevestigingsmail.