Ten oosten van de Middellandse Zee : roman
Abdelrahman Munif (Auteur), Djûke Poppinga (Vertaler)
Beschikbaarheid en plaats in de bibliotheek
ARhus - De Munt
1 exemplaar
Beschikbaarheid | Uitgave | Plaats in de bib |
---|---|---|
Aanwezig |
Uitgeverij Jurgen Maas, 2023 |
VERDIEPING 3 : DUIZENDZINNEN : ROMANS : MUNI |
Besprekingen
Deze urgente roman kun je niet wegleggen.
Jenne Jan Holtland
i /ul/08 j
Na vijf jaar in de gevangenis klopt een schrijver op de deur van zijn ouderlijk huis. Uitgeblust neemt hij de kussen en omhelzingen van zijn familieleden in ontvangst, veegt een traan weg en gaat in het bed liggen dat al die jaren onbeslapen is gebleven. Alles is veranderd, denkt deze Radjab. 'Of nee, ik ben het die is veranderd.'
Met deze overpeinzing opent de roman Ten oosten van de Middellandse Zee van de in 2004 overleden Abdelrahman Munif, in het Midden-Oosten steevast gerekend tot de grootste schrijvers van de 20ste eeuw. Het boek heeft als decor een niet nader genoemd land - de titel zinspeelt hierop - in de Arabische wereld. Het zou Saoedi-Arabië kunnen zijn, het land van Munifs vader, maar ook Irak, het land van zijn moeder.
Feitelijk doet het er niet toe, omdat de hoofdpersoon een archetypische gevangene is zoals alle dictaturen die kennen. De mannen (het zijn bijna altijd mannen) worden vastgezet omdat ze hun stem verheffen en dan net zo lang gemarteld tot hun wil gebroken is. Dat was al zo in 1975, toen het boek voor het eerst verscheen, en dat is vijftig jaar later nog steeds zo, bij het verschijnen van de eerste Nederlandse editie - een vakkundige vertaling van Djûke Poppinga.
Hoe doe je dat, iemands wil breken? De kracht van deze roman is dat Munif die vraag niet wegmoffelt maar tot het hart van de vertelling maakt. Dat levert geen gemakkelijke kost op, er is wreedheid op bijna iedere pagina, en toch voel je nooit de behoefte het boek weg te leggen. De beeldspraak is daarvoor te overtuigend, de thematiek te urgent. 'In zijn eentje is een mens, hoe sterk hij ook is, nog zwakker dan een vlieg.'
Om vrij te komen heeft de eenling Radjab een verklaring moeten ondertekenen waarin hij toezegt informant te worden. De vernedering, begonnen met stokslagen en elektrocutie, is daarmee voltooid. In de ogen van de buitenwereld is hij geworden wat hij het meest verafschuwt: een verrader. Niet alleen zijn ziel is hij nu kwijt maar ook zijn waardigheid. Zoals een personage zegt: als je die verliest, verlies je alles.
Thuis kan Radjab niet aarden, hij verkiest een leven als balling in Frankrijk, in de hoop dat hij daar het onzegbare kan opschrijven. 'Maar de woorden zijn verder getrokken, hebben zich van me verwijderd en zijn, nadat ze jaren als brandende vaandels in mijn geheugen hebben vertoefd, tot oude vodden verworden.' In een lucide slotpassage besluit hij het er niet bij te laten zitten. De taal is het enige dat hem rest. Dan pas kan hij zijn folteraars zeggen: 'Jullie krijgen mijn lichaam, maar niet mijn wil.'
Uit het Arabisch vertaald door Djûke Poppinga. Jurgen Maas; 208 pagina's; € 22,99.
Bookarang
Een roman over een politieke gevangene die wordt vrijgelaten om landgenoten te bespioneren in Europa. Jarenlang heeft Radjab de martelingen weten te doorstaan, maar als zijn moeder overlijdt en de vrouw van wie hij houdt hem verlaat, is hij bereid een verklaring te ondertekenen. Na zijn vrijlating krijgt hij, onder strenge voorwaarden, toestemming in Frankrijk de ziekte die hij in de gevangenis heeft opgelopen te laten behandelen. Een van die voorwaarden is dat hij landgenoten moet bespioneren. In ballingschap besluit hij, geplaagd door schuldgevoel over zijn verraad, zijn herinneringen op te schrijven en de mensenrechtenschendingen in zijn land openbaar te maken. Maar de politieke realiteit in zijn land haalt hem ook in Europa in. Meevoerend en sfeervol geschreven. Voor de meer literaire lezer. Abdelrahman Munif (Amman, 1933 - Damascus, 2004) was een prominente intellectueel, econoom, journalist en criticus. Hij schreef meerdere boeken. Zijn werk werd in meer dan twintig landen uitgegeven. 'Ten oosten van de Middellandse Zee' werd oorspronkelijk gepubliceerd in 1975.
Suggesties
Krijg een e-mail wanneer dit item beschikbaar is
Laat hieronder weten op welk e-mailadres je een bericht wil krijgen als dit item beschikbaar is. Dit is geen reservering. Je krijgt geen voorrang om dit item te lenen.
Je gaat akkoord dat we je een mail sturen om je aanvraag te bevestigen en je te verwittigen wanneer jouw artikel binnen is. Deze mails zijn eenmalig. Je kan je toestemming op elk moment intrekken via de link in de bevestigingsmail.