Young Adolf
Beryl Bainbridge
Beryl Bainbridge (Auteur), Manon Smits (Vertaler)
1 exemplaar
Beschikbaarheid | Uitgave | Plaats in de bib |
---|---|---|
Aanwezig |
Uitgeverij Oevers, 2023 |
VERDIEPING 3 : DUIZENDZINNEN : ROMANS : BAIN |
Alexandra De Vos
i /ul/29 j
Ah, thuis. Waar iedereen je kent, waar je altijd mag zijn wie je bent. Nergens zo geborgen, van de nacht tot aan de morgen. Veel Vlamingen zijn er gek op, op Thuis en Familie en gezinnen die, wát ze elkaar ook aandoen, toch altijd weer rond de keukentafel kruipen.
Het waren de Britten die met Coronation Street een blauwdruk voor de huisje boompje beestje-soap leverden. In 1961 speelde de jonge Beryl Bainbridge (1932-2010) een gastrol in de serie, toen nog in zwart-wit. Ze zou een aantal jaren later veel bekender worden als schrijfster. En o ironie, haar vroege romans fileerden genadeloos dat idee van 'thuis' - thuis is in werkelijkheid vaak zoveel eenzamer, ellendiger en donkerder dan wat onze nostalgie en de soaps ervan maken.
De perfecte illustratie daarvan is Een rustig leven (1976), Bainbridges sombere maar pijnlijk grappige portret van een gezin dat vierkant draait. Haar eigen gezin, zeg maar, want het verhaal leunt zwaar op haar kindertijd.
Stalin-bewonderaar
Het zijn de late jaren 40 in een Engels kuststadje. We volgen de voorzichtige, zeventienjarige Alan die met lede ogen aanziet hoe zijn zus Madge de bohemien uithangt. Terwijl hij in het kerkkoor zingt en altijd op tijd is voor het avondeten, zwerft zij langs het strand en de bossen. Waar hij zijn vriendin nauwelijks durft te kussen, rampetampt zij onbeschaamd met een Duitse krijgsgevangene. De angst 'Wat zullen de mensen denken?' houdt Alan wakker. Iets waar Madge weinig last van heeft: 'Jij bent veel te ouwelijk', werpt ze hem voor de voeten. 'Jongens zoals jij gaan later aan de drank, of aan de aspirine.'
En dan moet Alan zich ook nog zorgen maken over zijn ouders, die nauwelijks met elkaar praten. Vader, een Stalin-bewonderaar, doet iets onduidelijks in zaken maar zit eeuwig in geldnood en is rusteloos, opvliegend en jaloers. Moeder minacht haar man en gaat 's avonds alleen uit in haar meest chique nepjuwelen. Als het hele gezin thuis is, zit het samengepropt in de keuken want de salon wordt net als de cognac bewaard 'voor het bezoek dat nooit werd uitgenodigd'.
Tussen hoogoplopende ouderlijke ruzies, zwijgstakingen, Madges liefdesperikelen en vaders opspelende hart moet Alan zich een weg naar de volwassenheid banen, een pad dat al bij voorbaat van alle glans is ontdaan. 'Hij wist ergens in zijn achterhoofd dat hij op niet veel meer kon hopen dan een verlengstuk van zijn ouders te worden - hij zou een paar stapjes verder zetten, maar niet veel.' Hoogstens zal Alan op de Conservatieven stemmen, om zijn vader te jennen. Het is vader die uiteindelijk, nog eerder dan de losgeslagen Madge, het gezinsleven zal ontwrichten en het verhaal een trap hoger stuwt.
Als Alan zijn zus een kwarteeuw later weer ontmoet lijkt haar versie van de feiten in niets op de zijne. Het lijken parallelle werelden. Maar de ontkenning waarmee Alan de pijnlijke werkelijkheid omzwachtelt is nog altijd springlevend, ook in zijn eigen gezinsleven. Hij vergoelijkt het ongezellige gedrag van zijn echtgenote door zich in te prenten: 'Ze had een ongelukkige jeugd gehad. Ze kwam niet uit een hecht gezin, niet zoals Madge en hij.'
Mannen en drank
Een rustig leven toont twee strategieën om een disfunctioneel gezin te overleven: conformisme dat de ogen sluit voor alles wat te pijnlijk is en koste wat het kost de schone schijn wil ophouden, en non-conformisme dat zich vrij worstelt maar daar ook een prijs voor betaalt.
Madge, Bainbridges alter ego in het boek, doet dat door zich in een ongeregeld leven te storten. Beryl Bainbridge deed iets gelijkaardigs. Ze had de reputatie avontuurlijk te zijn met mannen en graag in de drank te duiken op feestjes. Ze was net als Madge charmant en praatgraag, maar onderhuids woekerden onzekerheid en depressie.
Ze schreef haar vroege romans als therapie, om de demonen van haar ouders uit te drijven. 'Voor een schrijver was het de ideale kindertijd: ik voelde me zo verwrongen en gekweld', bekende ze aan een psychiater. Aan Een rustig leven valt die kwelling alleen in de gebeurtenissen af te lezen. De stijl is evenwichtig, understated en oer-Brits: een mengeling van zwarte humor, mededogen en inzicht in het menselijk tekort.
En ja, de roman heeft ook dat knusse patina, dat verstikkend huiselijke, die navelstreng die een miserabel gezin steeds weer naar de eigen keukentafel, de eigen neuroses trekt. Want thuis lost zijn greep niet.
Vertaald door Manon Smits, Oevers, 216 blz., € 21. Oorspr. titel: 'A quiet life'.
Bookarang
Een tragikomische familieroman die zich afspeelt in Liverpool in de periode na de Tweede Wereldoorlog. De lezer volgt het verhaal van de zeventienjarige Alan. Zijn vader, ooit een ondernemer die het gezin een comfortabel leven kon bieden, heeft moeite om eten op tafel te krijgen. De moeder van Alan kleedt zich alsof er veel geld te besteden is en gaat liefdesaffaires aan. Zijn bohemianzus Magde is stiekem de duinen in geslopen voor een wellustige ontmoeting met een Duitse krijgsgevangene en heeft inzichten die Alan nooit zal bereiken. Het enige wat hij wil is rust, een normaal leven en dat een knap koormeisje genaamd Janet hem opmerkt. Helder en lichtvoetig geschreven. Voor een brede tot literaire lezersgroep. Beryl Bainbridge (Liverpool, 1932 - University College Hospital, 2010) was een internationaal bekende auteur. Ze schreef meerdere boeken. Haar werk werd in meer dan vijftien landen uitgegeven en won verschillende literaire prijzen, zoals de David Cohen Prize en de James Tait Black Memorial Prize. 'Een rustig leven' werd oorspronkelijk gepubliceerd in 1976.
Laat hieronder weten op welk e-mailadres je een bericht wil krijgen als dit item beschikbaar is. Dit is geen reservering. Je krijgt geen voorrang om dit item te lenen.
Je gaat akkoord dat we je een mail sturen om je aanvraag te bevestigen en je te verwittigen wanneer jouw artikel binnen is. Deze mails zijn eenmalig. Je kan je toestemming op elk moment intrekken via de link in de bevestigingsmail.