Het recht op terugkeer : roman
Leon De Winter
1 exemplaar
Beschikbaarheid | Uitgave | Plaats in de bib |
---|---|---|
Aanwezig |
Hollands Diep, 2022 |
VERDIEPING 3 : DUIZENDZINNEN : ROMANS : DEWI |
Bo Van Houwelingen
em/ov/05 n
Sierlijk kutje. Ik vind het eigenlijk wel kunnen. Beauty is in the eye of the beholder, nietwaar? Voor degenen aan wie het literaire relletje voorbij is gegaan: voor Volkskrant Magazine interviewden Sara Berkeljon en Nathalie Huigsloot schrijver Leon de Winter over zijn nieuwe roman Het lied van Europa, waarin gewag wordt gemaakt van een sierlijk kutje. Na enige scepsis daarover veranderde De Winter het in de definitieve versie in een 'sierlijk opgeschoren kutje'. Wat mij betreft geen verbetering: een sierlijk kutje kan alles zijn, een opgeschoren kutje is porno. Maar goed. Nu even over het boek.
Vrijwel alle romans van De Winter kenmerken zich door de grote verhaallijnen die hij trekt, vaak over verschillende continenten en tijdsvlakken. Het geeft zijn werk iets kosmopolitisch, ook doordat er steevast grote maatschappelijke ontwikkelingen opgetekend worden. Zo ook in Het lied van Europa, waarin de broeiende onlusten onder het volk worden beschreven. De samenleving is anno 2030 veranderd in een klassensamenleving met een grote kloof tussen de hoogopgeleide rijken en de (kans)arme onderlaag.
Als een juwelier voor de rechter moet komen omdat hij uit noodweer twee overvallers heeft neergeschoten, breken er rellen uit. Een vrouw genaamd Europa zingt een Russisch volksliedje voor de juwelier ('met lyrische krachten uit een ver land') en het filmpje daarvan gaat viraal. Prompt wordt ze verheven tot het nieuwe volksicoon. Helaas: ze komt om het leven ('de dood van Europa' - wat moet De Winter gegniffeld hebben, elke keer dat hij dit kon opschrijven) en daarop barsten de 'Dagen van Waanzin' los. Eerst in Brabant, of all places, maar al snel in heel Europa. De opstand wordt neergeslagen en de maatschappij verandert in een totalitaire staat waarin burgers in de gaten worden gehouden en verspreiding van nepnieuws streng wordt bestreden.
De opkomst van een klassenmaatschappij is een reëel gevaar, een ontwikkeling die hier en nu al gaande is, en waarvan de mogelijke gevolgen bij uitstek in een roman kunnen worden onderzocht. Mooi dus, die ambitie van De Winter, die sterk begint met een hoofdstuk waarin een Syrische sluipschutter in een kapotgebombardeerde stad een oude chimpansee uit de verlaten dierentuin verzorgt. Oorlog en zielige dieren, hou het maar eens droog.
Ook de daaropvolgende hoofdstukken, waarin de personages worden geïntroduceerd, overtuigen. Anna - koelbloedige rechercheur en zorgzame moeder - krijgt een relatie met de journalist Nico, diens aandoenlijke zoon Max wordt slachtoffer van zinloos geweld, Europa verlost haar gehandicapte dochtertje uit haar lijden. Het voelt echt, hun levens, hun zorgen, hun pijn.
Maar al rap begint hun authenticiteit te tanen. Dan zeggen ze ineens dingen als: 'ik kan niet tegen de prietpraat van de wokes', of 'En ze vullen hun zakken maar. En laten iedereen binnenkomen hier', of 'de macht hulde zich in de nieuwe gewaden van de nieuwe hogepriesters van de woke-kerk'. De personages gaan kortom steeds meer klinken alsof ze een column van Leon de Winter voorlezen. 'We zijn boos omdat alle pretenties over veiligheid en zekerheid, over het vernuft van de hoogopgeleide politici, over hun programma's en vergezichten, over het wegwuiven door de experts van de gevaren van inflatie, oorlog, vaccinaties, afschaffen van gas, klimaattransitie, omdat hun pretentie alles te weten en nooit te liegen, niets anders dan luchtkastelen zijn.'
Dat moge zo zijn, een beetje drammerig klinken dat soort opmerkingen op den duur wel. Net als alle keren dat er - als een soort obstinate productplacement - over voedsel moet worden opgemerkt dat het niet écht is, maar neptonijn, nepmelk, namaakgehakt. Jaa-ha.
Nico Levi, de journalist die alles aan elkaar blogt, wordt door De Winter gebruikt om politieke statements te maken. En als dat betekent dat het verhaal nogal van je pats-boem moet gaan - pats: rellen, boem: totalitarisme - dan is dat maar zo. Langzaam begint het te dagen: De Winter wil niets onderzoeken in deze roman. Hij is niet werkelijk geïnteresseerd in welke uitkomst de problemen van vandaag in de toekomst kunnen krijgen. Hij streeft niet naar een originele analyse, nee, hij wil gewoon zijn eigen punt maken. Het lied van Europa valt samen te vatten in één jammerige kreet: je-mag-ook-niets-meer-zeggen! (Wat dat betreft werd De Winter met kutje-gate op zijn wenken bediend.)
Nogal voorspelbaar misschien, dat ik - vrouw, van de Volkskrant, fervent nepmelkdrinker - daar niet stuk van ben. Maar ik stel me voor dat de gemiddelde Telegraaf-lezer dit boek tot zich neemt met hooguit wat berustende instemming en er verder óók niet zo veel aan vindt. Want met spreekbuizen als personages is het moeilijk meeleven en een plot dat zo ten dienste staat van de voorspelbare mening van de schrijver is ongeloofwaardig. Rommelig uitgewerkt ook, met veel herhaling en overbodige uitleg. Bovendien: het is allemaal best wel braaf wat De Winter schrijft, niet radicaal, niet vreselijk politiek incorrect, niet provocerend - wás het dat maar, dan hadden we ons dáár lekker over kunnen opwinden. Dan had dat sierlijke kutje niet opgeschoren hoeven worden.
★★☆☆☆
Hollands Diep; 432 pagina's; € 24,99.
Bookarang
Een dystopische thrillerachtige roman waarin Nico Levi wordt gevolgd. Het is 2047 en hij wordt verantwoordelijk gehouden voor bloedige opstanden in West-Europa omdat hij via zijn blog desinformatie en haatpraat zou hebben verspreid. Hij duikt onder in een Brabants dorp. Met behulp van een supercomputer probeert hij erachter te komen wie zijn zoon in 2025 heeft vermoord. Helder geschreven. Voor een brede tot literaire lezersgroep. Leon de Winter ('s-Hertogenbosch, 1954) is een internationaal bekende Nederlandse auteur, scenarioschrijver, columnist en filmregisseur. Hij schreef tientallen boeken. Zijn werk werd in meerdere landen uitgegeven en won verschillende literaire prijzen, zoals de Buber-Rosenzweig-Medaille en de Reina Prinsen Geerligsprijs.
Laat hieronder weten op welk e-mailadres je een bericht wil krijgen als dit item beschikbaar is. Dit is geen reservering. Je krijgt geen voorrang om dit item te lenen.
Je gaat akkoord dat we je een mail sturen om je aanvraag te bevestigen en je te verwittigen wanneer jouw artikel binnen is. Deze mails zijn eenmalig. Je kan je toestemming op elk moment intrekken via de link in de bevestigingsmail.