De goede zoon : roman
Rob van Essen
1 exemplaar
Beschikbaarheid | Uitgave | Plaats in de bib |
---|---|---|
Aanwezig |
Uitgeverij Atlas Contact, 2022 |
VERDIEPING 3 : DUIZENDZINNEN : POEZIE : VANE |
Geertjan De Vugt
te/ep/10 s
Meteen al aan het begin van zijn recalcitrante debuutbundel Alleen de warme dagen waren echt legt Rob van Essen zijn kaarten op tafel. Hij merkt op dat alles al geschreven is, verpulvert de schrijvers tot stof en spoelt ze weg met regen. Daarna blijft het zelfs in de riolen stil. Het was alsof de schrijvers niets meer te zeggen hadden en ook niemand zich echt meer voor hen zou interesseren: 'achteloze voeten' verspreidden het stof. En de dichters dan? Wat heeft de dichter Van Essen, die als schrijver met een dozijn romans en verhalenbundels het nodige stof heeft doen opwaaien, eigenlijk te zeggen?
De gedichten in Alleen de warme dagen waren echt gaan veelal over het uitvegen van wat er is en menselijke pogingen om daar iets nieuws voor in de plaats te stellen: wensgedachten en projecties bijvoorbeeld. 'De wereld veegde zichzelf leeg', lezen we vrij vroeg in de bundel, 'betekenis stroomde alle kanten op/ maar toch vooral van ons weg'. Niet veel later schrijft hij over de herinnering aan de antikernwapendemonstratie op het Museumplein in 1981. Door de tijd ingehaald kan de ik - o, paradox - zich zijn onbevangen jongere versie niet meer herinneren. En over herinneringen aan de kindertijd schrijft Van Essen dat alleen de warme dagen ons bijblijven - de dichter moet in het oosten van het land een goede jeugd hebben gehad. Het is een mooi beeld dat ons geheugen een juiste temperatuur moet bereiken om herinneringen op te kunnen slaan. Maar verder getuigt de warme-dagengedachte niet van veel diepgang. Leg hem maar eens voor aan iemand op wie de ouderlijke klappen nog altijd neerhagelen.
Dat geldt voor meer gedichten in Alleen de warme dagen waren echt. Het is een bundel waarin we veelal gedichten aantreffen die soms neigen naar de eenvoud van een popliedje en die bij vlagen tegen clichés aanschurken. In een gedicht over David Bowie lezen we: 'je moet een kunstenaar niet afrekenen/ op zijn beste werk maar op zijn werk// je moet helemaal niet afrekenen/ niet zonder fooi'. Het is allemaal te weinig verfijnd, te expliciet om echt grappig te worden. Humor en poëzie vormen ook geen gemakkelijk huwelijk. In elk geval ontbeert Van Essen in deze bundel de zachte ironie die mondhoeken op doet krullen.
Als lezer krijg je de indruk dat Van Essen zich in deze poëzie naïever opstelt dan hij is, alsof hij soms het perspectief van een kind of puber wil innemen. Het gedicht 'plus veertig', dat gaat over de veertig jaar verschil in leeftijd tussen de ik en de vader, vormt daar een goed voorbeeld van. De geveinsde verwondering over het feit dat de vader altijd, zelfs na de dood, veertig jaar ouder blijft, is te weinig interessant om echt te boeien en werkt alleen in de laatste strofe, waarin een perspectiefverschuiving (van de ik naar de grootouders) plaatsheeft: 'tot verbazing van mijn grootouders/ lag daar in de wieg een man die ouder was/ dan hun kleinkind ooit zou worden'.
Al met al is Alleen de warme dagen waren echt een tamelijk onevenwichtige bundel. Er staan gedrochten van versjes in én een paar mooie gedichten. Het is een beetje zoals Van Essen over de slechtste albums van een van zijn muzikale helden schrijft: 'ook op de slechtste albums van david bowie/ staat ten minste één nummer waarvoor je/ je linkerarm zou willen geven of in ieder geval/ je linkerpink'. Ik zou niemand willen aanraden een ledemaat, links of rechts en hoe klein ook, af te staan voor deze poëzie. Voor een nieuwe roman van Van Essen is dat misschien een ander verhaal. Maar ja, de schrijvers heeft hij zojuist opzijgeschoven, door de kolk, in de drek van het riool.
**
Atlas Contact; 64 pagina's; € 19,99.
Arjen van Meijgaard
De gedichten in deze debuutbundel van romanschrijver Rob van Essen zijn zeer toegankelijk en voor een groot deel ook luchtig van toon, maar na een tweede of derde lezing worden de diepere laagjes zichtbaar. De spreektaal, doorspekt van taalvondsten, maken de zinnen aantrekkelijk. Zijn poëzie verheft het dagelijks leven tot iets wonderlijks, iets pijnlijks of ingrijpends. Al in het openingsgedicht fantaseert hij over een wereld waarin alles al geschreven is: alles was geschreven en er daalde/een grote rust neer op de wereld/ achter hun bureau vergingen schrijvers/langzaam tot stof (…). Hiermee relativeert hij tegelijkertijd de bundel en zichzelf, hij zaait een soort twijfel, aan het bestaan en aan de functie van de mens in de wereld. Zeer treffend is het gedicht Murmuratie, dat begint met: als meningen vogels waren/werd je gek van het gekrijs. Van Essen slaagt erin, net als in zijn korte verhalen, met zijn andere blik op de dingen en de wereld de lezer even te laten stilstaan om in alle rust rond te kijken en na te denken.
Laat hieronder weten op welk e-mailadres je een bericht wil krijgen als dit item beschikbaar is. Dit is geen reservering. Je krijgt geen voorrang om dit item te lenen.
Je gaat akkoord dat we je een mail sturen om je aanvraag te bevestigen en je te verwittigen wanneer jouw artikel binnen is. Deze mails zijn eenmalig. Je kan je toestemming op elk moment intrekken via de link in de bevestigingsmail.