Calypso
David Sedaris
1 exemplaar
Beschikbaarheid | Uitgave | Plaats in de bib |
---|---|---|
Aanwezig |
Uitgeverij Podium, © 2022 |
VERDIEPING 3 : DUIZENDZINNEN : ROMANS : SEDA |
Joachim Stoop
em/ov/15 n
David Sedaris verkoopt wereldwijd miljoenen boeken, maar zijn naam prijkt zelden op de lijstjes van critici. Sinds zijn debuut blijft hij in het hokje van het lichte entertainment zitten, maar misschien kan 'Happy-go-lucky' daar verandering in brengen, want in dat boek legt hij meer dan ooit zijn persoonlijke perikelen bloot.
De Amerikaanse 'koning der komische verhalen' zweert niet plots zijn handelsmerk af: in 'Happy-go-lucky' serveert hij achttien alledaagse anekdotes met een geestige ondergrond. De thema's zijn uiteenlopend: van #MeToo, het desastreuze succes van online shoppen, over de coronapandemie, objecten die vast komen te zitten in de anus, tot zijn man Hugh, de rage om selfies te maken bij de doodskist van een dierbare...
Sedaris is op zijn best wanneer hij taferelen beschrijft die ver van hem af staan: waar wrijving is, ontstaan vonken. Zo gaat hij als pacifist naar een schietstand en kan hij zich heerlijk naïef verwonderen over het enthousiasme van Amerikaanse wapenfanaten. Wie ooit '6 tot 8 zwarte mannen' heeft gelezen, over de volgens Sedaris absurde traditie van een witte Sinterklaas met zwarte knechten, herkent het recept: door het contrast schetst hij verbijstering.
In veel observaties blijft Sedaris dicht bij zichzelf. In de microkosmos van zijn dagelijkse leven zitten tenslotte genoeg lijntjes naar de wijde wereld. Met het schaamrood op de wangen en vol zelfspot herinnert hij zich bijvoorbeeld hoe hij tijdens een etentje de zwarte vrouw van een bekende filmacteur verkeerdelijk voor de keukenmeid hield. De strenge introspectie die volgt, is goud waard.
Naast zulke zelfrelativerende bedenkingen doen vooral de passages over Sedaris' pas overleden vader 'Happy-go-lucky' boven de lolligheid uitstijgen. Na 64 jaar van kleinering, fysieke agressie en twijfelachtig seksueel gedrag zit David met zijn broer en zussen aan het sterfbed. Is er alsnog ruimte voor verzoening met een man die in McDonald's ooit een zwaarlijvige serveerster aansprak met: 'Hé, hallo, Porky'? De verklaring van de vader: 'Ze ziet er niet uit, en iemand moet haar dat vertellen.' De zoon beschrijft knap de worsteling om mildheid te vinden bij het afscheid. Het is één van die fragmenten waarin het boek in de buurt komt van een gedegen memoir.
Verwacht van David Sedaris evenwel geen essayistische hoogstandjes. Wel opnieuw present is de licht misantropische satiricus en chroniqueur van onze knotsgekke tijden, waarin deugden als zelfkritiek en zelfspot voortdurend vermorzeld worden onder de meningenpletwals. Sommige komische passages zijn wellicht beter geschikt voor het podium, maar Sedaris verdient de naam van grappigste schrijver ter wereld vooral omdat hij níét voortdurend grappig probeert over te komen. Zoals in zijn toespraak voor een zaal vol studenten: 'Je realiseert het je misschien niet, maar over dertig jaar zul je foto's van jezelf tevoorschijn halen die op deze dag zijn gemaakt en denken: waarom heeft niemand me verteld dat ik zo ontzettend aantrekkelijk was? Je kunt het nu misschien niet zien, omdat je jezelf vergelijkt met de persoon naast je, of twee rijen verderop. Maar je bent een kanjer.' Met 'Happy-go-lucky' dient Sedaris zijn toehoorders en zijn lezers een flinke boosterprik tegen cynisme toe.
Roderik Six
em/ov/23 n
David Sedaris is in Parijs en kampt met een blaasontsteking – toch zorgwekkend voor een man van zijn leeftijd, en veenbessensap brengt geen soelaas. Een uroloog schuift via zijn penis een apparaatje naar binnen dat kleine hapjes uit zijn blaas neemt en daarna volgt een rectaal onderzoek – ‘Ik ben er vrij zeker van dat er een Golden Globe Award in mijn reet geperst werd.’
Bepaald geen goed moment om te horen dat je vader – Lou heet hij – op sterven ligt, temeer omdat Sedaris geen warme band met hem heeft. Plichtsbewust vliegt hij naar de VS, samen met zijn partner Hugh, hopend op verzoening, hopend op excuses. Want Lou was geen goede vader. Zijn dochter Tiffany beschuldigde hem van incest en pleegde zelfmoord. Davids andere zussen herinneren zich verbale aanranding, Lou die hen vraagt om topless te poseren voor ‘kunstfoto’s’ of hen ‘neukbaar’ noemt. En David zelf is al jaren geschrapt uit Lous testament omdat homoseksuelen geen erfenis verdienen.
Sedaris vat het pijnlijke moment in het kortverhaal Losgeknoopt bondig samen: ‘We zullen allen rouwen, weinigen zullen verdriet hebben.’ Het is een van de wrangste verhalen in Sedaris’ nieuwe bundel Happy-go-lucky maar zelfs dan kan hij het grappen niet laten. Enkele verpleegsters verwarren hem met de zwarte komiek Dave Chappelle en komen om een handtekening bedelen, een gunst die hij hen gewillig verleent. Omringd door tristesse en trauma’s schrijnt de zelfspot des te harder.
Happy-go-lucky grossiert in droefkomische verhalen. In Thema’s en variaties begint Sedaris bij wijze van experiment biljetten van 50 dollar uit te delen, elke dag eentje aan wie het het meest nodig heeft. Maar hoe bepaal je dat? Kies je de voor de hand liggende dakloze of een kassier bij McDonald’s? Zijn goedbedoelde daad mondt uit in straatruzies en toont de mens op zijn slechtst: we zijn niet meer dan hebberige dieren die elkaar de neus afbijten voor ocharmen vijftig dollar. Maar het levert wel olijke scènes op.
Soms schemert er een sadistisch kantje in de verhalen door. Sedaris pocht graag met zijn fortuin. Tijdens de covidpandemie koopt hij zomaar even een extra appartement zodat hij niet op Hughs lip hoeft te zitten tijdens de lockdown. Is het dan nodig te spotten met minder gegoede sukkelaars? Ook zijn hobby om in Balkanlanden rommelmarkten af te schuimen heeft iets wreeds: het is net iets te gemakkelijk, lachen met armoedige Servische vrouwtjes die zelfgehaakte spreien ‘in de kleur van verdriet’ verkopen.
Maar Sedaris blijft een genadeloze observator die ons, pratende aapmensen, graag voor schut zet en daarbij zichzelf nooit spaart. En in barre tijden is wat humor, hoe bits en zwart ook, altijd welkom.
***
Podium (oorspronkelijke titel: Happy-Go-Lucky), 288 blz., € 21,99.
Bookarang
De Amerikaanse schrijver is terug met een bundel autobiografische verhalen. Van absurde ontmoetingen met fans, ervaringen gekoppeld aan actuele thema’s als een schietcursus en mondmaskers die leiden tot een essay over gebitsproblematiek tot pijnlijke situaties vol miscommunicatie met een zoon van een Franse familie. In zijn schetsen komen alle emoties aan bod. Anders dan bij voorgaande bundels, komen in dit werk vaker dezelfde onderwerpen naar voren. Vooral zijn ideeën over de vele veranderingen die zijn vader ondergaat in zijn laatste jaren en diens uiteindelijke dood komen vaker terug. Het creëert enerzijds een band, anderzijds kan de herhaling als storend worden gezien.
Laat hieronder weten op welk e-mailadres je een bericht wil krijgen als dit item beschikbaar is. Dit is geen reservering. Je krijgt geen voorrang om dit item te lenen.
Je gaat akkoord dat we je een mail sturen om je aanvraag te bevestigen en je te verwittigen wanneer jouw artikel binnen is. Deze mails zijn eenmalig. Je kan je toestemming op elk moment intrekken via de link in de bevestigingsmail.