Ik heet Julius : roman
Martijn Simons
1 exemplaar
Beschikbaarheid | Uitgave | Plaats in de bib |
---|---|---|
Aanwezig |
Thomas Rap, 2022 |
VERDIEPING 3 : DUIZENDZINNEN : ROMANS : SIMO |
Bo Van Houwelingen
i /un/11 j
'Alle gelukkige gezinnen lijken op elkaar, elk ongelukkig gezin is ongelukkig op zijn eigen wijze.' De openingszin van Tolstojs Anna Karenina is een zin die een onomstotelijke waarheid lijkt te verkondigen - waarschijnlijk wordt hij daarom zo vaak aangehaald. Terwijl je ook stellig kunt beweren dat elk gelukkig gezin gelukkig is op zijn eigen wijze. Of dat alle ongelukkige gezinnen op elkaar lijken.
Neem bijvoorbeeld het gezin Wagenaar uit Heidelberg, de vierde, vuistdikke roman van Martijn Simons (1985). Dat lijkt best wel op het gezin Keller uit De Hollandse droom, Simons vorige boek uit 2020. Maar ook op het gezin Levov uit American Pastoral van Philip Roth, op de Chalfens uit White Teeth van Zadie Smith en op de gezinnen uit zo'n beetje alle romans van Jonathan Franzen. Allemaal gestoorde bourgeoisfamilies waarin het draait om geld en sociale status en waarvan de leden, gedreven door ijdelheid, hebzucht, bewijsdrang en/of wrok van de maatschappelijke ladder tuimelen.
Ontmoet de Wagenaartjes: vader Willem is na een carrière als radioloog met pensioen en verschanst zich thans op zolder om met zijn dure koptelefoon naar jazz te luisteren. Moeder Annet is een tut van het type 'wat-moeten-de-buren-wel-niet-denken', leeft voor haar sociale contacten en heeft geen nader genoemde levensinvulling. Hun kinderen: Mischa, het zwarte schaap, is een cynische romanschrijver met een writer's block, die bijklust als docent. Het strebertje Ruben promoveert zodat hij zich doctor kan noemen en hoopt door vastgoedinvesteringen snel rijk te worden. En dan nog de favoriet, Cas, een geslaagde horecaondernemer die na een hartaanval dood is neergevallen en reeds as in een urn is.
De familie reist naar Heidelberg, de vakantiebestemming van vroeger, om een jaar na zijn dood de as van Cas uit te strooien. Willem en Annet zitten in de trein, Mischa gaat met de auto en Ruben wacht ze daar op. Zo is er voor iedereen gelegenheid in de dieptepunten hunner levens te duiken. Dieptepunten zijn er volop: gedwongen ontslag, schandalen, een scheiding, onvruchtbaarheid, oplichting en relatieperikelen - om maar wat te noemen.
Bereid je voor op een berg zwartgalligheid. Natuurlijk, dit gezin gaat gebukt onder een groot verlies en allerlei andere ellende, dus logisch dat het geen zonnestraaltjes zijn. Maar poe, dit is wel een erg vreugdeloos zooitje. Mischa, een man van 36, moet voor 'de rebel' van de familie doorgaan, maar gedraagt zich toch vooral als een irritante puber. Over zijn ouders: 'O, god, daar zitten ze. Twee volbloed toeristen in de bloei van hun pensioen', over diens overhemd, 'een volslagen overbodige uitspatting van de 'ontwerper'', over zijn schoenen, 'twee stuks dode koeienhuid, doorregen met te lange, slappe veters en rustend op een bedje van piepend wit rubber'. Zulk schmieren is een paar keer grappig, maar Mischa drenkt werkelijk alles in zijn zeikerige sausje - vermoeiend. Je wordt ook mies van Ruben, een pedant ventje dat werkelijk geen enkele oprechte drijfveer heeft, van Annet die huivert van alles wat ook maar een beetje afwijkt van haar burgerlijke norm en van Willem, een ingekakte boomer die op iedereen even onverschillig reageert. Hoe en waarom deze karakters zo gevormd zijn blijft onbesproken, net als waarom er nauwelijks onderlinge genegenheid is, maar wel veel kilte, grieven en kwade gedachten. Als Willem en Annet na bijna vierhonderd pagina's een keertje naar elkaar lachen leef je helemaal op - zó snak je naar een sprankje vreugd.
Om mee te kunnen leven met personages moet je er iets voor voelen. Dat betekent niet dat personages altijd vrolijk en leuk moeten zijn - absoluut niet. Kijk naar de romans van Franzen, die bevolkt worden door egocentrische klojo's. Maar dat zijn wel klojo's van wie je kunt houden, omdat ze iets ambigu's hebben: wat ze zeggen is niet hetzelfde als wat ze denken. Dat geeft de lezer ruimte voor interpretatie en dat maakt het persoonlijk - dan wordt het interessant en raak je geprikkeld je iets van hun lot aan te trekken. De personages van Simons zijn echter dichtgetimmerd en raken daarom niet. Ze zijn wat ze zijn: types die zich aan hun gefrustreerde rol houden. Terwijl Simons de verschillende rollen binnen het gezin nou juist heeft willen onderzoeken: wat als de constellatie van het gezin verandert doordat er één rol wegvalt?
Toch is er iets aan deze roman wat wel degelijk bewondering wekt. De Great American Novel-vibe die het verhaal ademt en de ambitie die daarbij hoort. De ambachtelijkheid die nodig is geweest om de verschillende verhaallijnen ordelijk en organisch te vervlechten. Zinnetjes die elegant het heden met het verleden verbinden en zo de literaire schijn wekken dat alles met alles samenhangt. Als Mischa tijdens de plechtigheid voor Cas flauwvalt beseft hij 'dat de neerwaartse beweging in feite al heel lang geleden was ingezet' - zoiets had Franzen, door wie Simons duidelijk geïnspireerd is, kunnen schrijven. Die flarden van talent en ijver maken het schrijnend dat Heidelberg niet helemaal geslaagd is. De familie Wagenaar zal voor altijd op dezelfde wijze ongelukkig blijven.
***
Thomas Rap; 480 pagina's; € 24,99.
Bookarang
Een vuistdikke (476 blz.) roman over rouw en familiebanden. De familie Wagenaar was ooit een modelfamilie: een stabiele thuissituatie, een vaste aanstelling, redelijke hypotheek en drie zoons op weg naar een stralende toekomst. Nu reizen vier van de vijf familieleden richting Heidelberg om de promotie bij te wonen van een van de zoons; na de plechtigheid zullen ze de as verstrooien van hun oudste. Het boek is in prettige stijl en vanuit de verschillende familieleden geschreven. 'Heidelberg' zal een breed lezerspubliek aanspreken.
Laat hieronder weten op welk e-mailadres je een bericht wil krijgen als dit item beschikbaar is. Dit is geen reservering. Je krijgt geen voorrang om dit item te lenen.
Je gaat akkoord dat we je een mail sturen om je aanvraag te bevestigen en je te verwittigen wanneer jouw artikel binnen is. Deze mails zijn eenmalig. Je kan je toestemming op elk moment intrekken via de link in de bevestigingsmail.