Meisjesherinneringen
Annie Ernaux
1 exemplaar
Beschikbaarheid | Uitgave | Plaats in de bib |
---|---|---|
Aanwezig |
Uitgeverij De Arbeiderspers, 2022 |
VERDIEPING 3 : DUIZENDZINNEN : ROMANS : ERNA |
1 exemplaar
Beschikbaarheid | Uitgave | Plaats in de bib |
---|---|---|
Magazijn |
Muntinga, 2009 |
MAGAZIJN : FICTIE : ENKEL NA MAGAZIJNRESERVATIE : MAG F 2439 |
Wineke De Boer
rt/aa/12 m
In Meisjesherinneringen schrijft Annie Ernaux (1940) over de eerste man met wie ze in bed is beland. En dat hij waarschijnlijk, en gelukkig maar, geen enkele herinnering aan haar bewaart. 'Ongelofelijke wanverhouding tussen de invloed op mijn leven van twee nachten met die man en mijn nietige aanwezigheid in het zijne. Ik benijd hem niet, schrijven doe ík.'
Het zijn strijdlustige woorden, van iemand die het tot dan toe moeilijkste boek in haar leven aan het schrijven is. Want ze had het 18-jarige, stompzinnige kind dat ze toen was het liefst willen vergeten. Maar ze kan niet anders, schrijft Ernaux, die herstelde van borstkanker, voordat ze aan het eigenlijke verhaal begint. 'Het idee dat ik zou kunnen doodgaan zonder te hebben geschreven over het meisje dat ik al vroeg 'het meisje van '58' heb genoemd, achtervolgt me.' Dan zal wat ze heeft meegemaakt voor niets zijn geweest. Vergelijkbare verklaringen voor haar schrijfdrang staan aan het begin van twee andere boeken die nu samen met Meisjesherinneringen heruitgegeven zijn, Het voorval en De schaamte.
Voor deze boeken volgde Ernaux haar beproefde procedé: aan de hand van oude agenda's, dagboeken, brieven, foto's, liedjes en voorwerpen gaat ze terug in haar geheugen om zo precies mogelijk te reconstrueren hoe het is geweest. Geen verhaal bedenken, maar de werkelijkheid beschrijven. Anders dan Proust, zo constateert ze in De schaamte, voor wie herinneringen een manier zijn om tot onze identiteit te komen, waardoor die identiteit geruststellend en bestendig is. Haar geheugen bewijst juist dat er helemaal niets bestendig is aan onze identiteit: 'Herinneringen [die] zich hebben gehecht aan een zomerhitje, aan een ceintuur die in de mode was, aan tot verdwijning gedoemde dingen.'
Chronologisch gezien sluit Meisjesherinneringen aan bij De schaamte, dat zich afspeelt in 1952. Dit boek gaat over een gewelddadige scène tussen haar ouders waarvan Ernaux als 12-jarige getuige was en die een blijvende indruk op haar zou maken. Het nog kortere, schokkende Het voorval (de gelijknamige film, in de regie van Audrey Diwan, wordt in april in de Nederlandse bioscopen verwacht) gaat over de clandestiene abortus die ze op haar 23ste heeft ondergaan.
De verfilming is ongetwijfeld een gevolg van het succes van De jaren. Hiermee brak Annie Ernaux internationaal door, zo'n tien jaar na de publicatie in Frankrijk. Ze kreeg lovende recensies in onder meer The New York Times, die het een 'collectieve autobiografie' noemde. Eindelijk kwam de erkenning die ze verdient ook in Frankrijk zelf. Vóór die tijd werd Annie Ernaux al zeer gewaardeerd bij lezers, studenten en academici, maar was de pers op zijn best zuinig en op zijn slechtst ronduit vijandig. Toen ik in 2007 na een interview bij haar thuis nog even langsging bij mijn opdrachtgever Courrier International, een gerenommeerd links weekblad, lachte de hoofdredacteur mij in mijn gezicht uit: 'Noem je dát literatuur?' Ernaux had mij al verteld over het haantjesgedrag in het Franse literaire wereldje.
Ze is de kritiek vóór in Het voorval en schrijft daar tussen haakjes: 'Het is mogelijk dat een verhaal als dit irritatie of weerzin opwekt, of als smakeloos wordt bestempeld. Het feit dat je iets hebt meegemaakt, wat het ook is, geeft je blijvend het recht om het op te schrijven. Er bestaat geen inferieure waarheid.' Dat ze - met veel moeite en zo gedetailleerd mogelijk - schrijft over deze gebeurtenis die 'slechts heeft bestaan uit tijd binnen en tijd buiten mij' is omdat ze zich niet wil scharen 'aan de kant van de mannelijke overheersing van de wereld'.
Vanwege de zwangerschap heeft de verstrijkende tijd in Het voorval nog een andere, gevaarlijkere dimensie. Het lukt de jonge Ernaux, letterenstudent in Rouen, maar net op tijd en tamelijk toevallig om de juiste hulp te vinden. Haar eigen wanhoop en eenzaamheid en de geile reactie van vrienden in haar omgeving blijven je bij na het lezen van dit zonder weeklagen opgetekende verslag. Net als haar schaamte, met een 'herinneringsvermogen' dat 'minutieuzer, onverzettelijker is dan enige andere vorm van herinnering' (Meisjesherinneringen); ondanks al haar werk om de lagere sociale klasse van haar familie te ontvluchten, wordt ze nu tóch ingehaald door haar verleden, waardoor haar maatschappelijke mislukking dreigt.
Na het lezen van de twee andere titels begrijp je nog beter hoe desastreus een zwangerschap vóór het huwelijk was in die tijd. Nog steeds en opnieuw wordt het talloze vrouwen in de wereld moeilijk gemaakt om zich veilig te laten aborteren. Maar ook los van die actualiteit blijft dit boek, dat voor het eerst verscheen in 2000, de moeite waard. Het is een stomp in je maag.
De schaamte en Meisjesherinneringen zijn eveneens aangrijpende, goed geschreven teksten waarin het Annie Ernaux lukt om een zo waarheidsgetrouw mogelijk beeld van zichzelf te geven en de tijd, binnen en buiten haarzelf, te vatten. Uit de kunst.
Annie Ernaux, Het voorval. Uit het Frans vertaald door Irene Beckers. De Arbeiderspers; 104 pagina's; € 16,50.
★★★★★
Annie Ernaux, De schaamte. Uit het Frans vertaald door Rokus Hofstede. De Arbeiderspers; 104 pagina's; € 16,50.
★★★★★
Annie Ernaux, Meisjes-herinneringen. Uit het Frans vertaald door Rokus Hofstede. De Arbeiderspers; 176 pagina's; € 18,99.
★★★★★
Redactie
Annie Ernaux (1940) geldt als een van de populairste Franse schrijfsters. Dit is haar vierde boek dat in het Nederlands vertaald werd (na 'De bevroren vrouw', 'Alleen maar hartstocht' en 'Lege kasten'). Zij schrijft altijd over zichzelf, haar jeugd, haar ouders en de ontsnapping uit haar milieu. In 'De schaamte' beschrijft zij het leven van een twaalfjarig meisje in Yvetot, Normandië. Haar ouders drijven daar een kruidenierswinkel annex café. Zij proberen zich te gedragen naar de normen en waarden van de hogere sociale klasse. Op een dag in 1952 is zij er getuige van hoe haar vader haar moeder met een mes bedreigt. Daarmee komt de schaamte in haar leven. Schaamte over hun eetgewoonten, over de taalfouten van haar ouders, over haar milieu. Een milieu dat zij ontgroeid is doordat zij naar een katholieke particuliere school gaat, goed kan leren en over een groot kritisch vermogen beschikt. Een goed boek van Annie Ernaux, uitstekend vertaald door Rokus Hofstede. De uitgebreide beschrijvingen van het leven in de jaren '50/'60 in Normandië geven een historisch waardevol beeld. Het taalgebruik is kortaf en afstandelijk. Pocket; vrij kleine druk, ruime marges.
Laat hieronder weten op welk e-mailadres je een bericht wil krijgen als dit item beschikbaar is. Dit is geen reservering. Je krijgt geen voorrang om dit item te lenen.
Je gaat akkoord dat we je een mail sturen om je aanvraag te bevestigen en je te verwittigen wanneer jouw artikel binnen is. Deze mails zijn eenmalig. Je kan je toestemming op elk moment intrekken via de link in de bevestigingsmail.