Ultimatum
Thomas Heerma van Voss
1 exemplaar
Beschikbaarheid | Uitgave | Plaats in de bib |
---|---|---|
Aanwezig |
Das Mag Uitgevers, 2022 |
VERDIEPING 3 : DUIZENDZINNEN : ROMANS : HEER |
Lotte Jensen
2/ei/07 m
Terwijl de wereld in de greep van een dodelijk virus is, reizen de broers Roy en Adam af naar de Kosmodroom van Bajkonoer. Hoewel hun trip naar Kazachstan extreem gevaarlijk is, willen ze hun jongensdroom waarmaken: een raketlancering van dichtbij zien. De sfeer is onheilspellend: Adam pleegt geheimzinnige telefoontjes en Roy loopt op zeker moment met een bijl in zijn handen. Hij vraagt zich steeds af wat er zou gebeuren als hij zijn broer zou ombrengen. Hoe het afloopt, blijft ongewis. Ze zien hoe de raket met een enorme knal vertrekt: 'Daar stond hij, samen met zijn eveneens roerloze broer, op een gebouw waar ze niet mochten zijn, omgeven door gruis en dampen.'
De sinistere omgeving, de oplopende spanning en het open einde zijn kenmerkende ingrediënten in de verhalen van Thomas Heerma van Voss (1990). In Passagiers/achterblijvers bundelde hij zes vertellingen, die van begin tot eind blijven boeien. De auteur, die al diverse romans, essay- en verhalenbundels op zijn naam heeft staan, weet de spanning in kort bestek op te voeren. Via subtiele aanwijzingen krijg je als lezer het gevoel dat er gevaar in de lucht hangt. Je kunt niet anders dan gretig doorlezen hoe het afloopt.
De hoofdfiguren van Passagiers/achterblijvers zijn veelal buitenstaanders, die zich ongemakkelijk voelen in een nieuwe omgeving of onderweg zijn. Neem het verhaal 'Ik kan alles uitleggen'. Bruno Pikula is een ontslagen fabrieksarbeider die met de trein naar Amsterdam gaat. Hij heeft een sporttas bij zich met daarin een mes, een fles gootsteenontstopper en in aluminiumfolie verpakte cherrytomaatjes en komkommerstukjes. Hij vertelt allerlei details uit zijn leven, zoals het feit dat hij op de middelbare school een provocerend profielwerkstuk over de positieve kanten van Hitler heeft geschreven.
Gaandeweg blijkt dat Bruno is opgepakt voor een aanslag die hij heeft gepleegd tijdens de Dodenherdenking op de Dam in Amsterdam. Hij geeft een onsamenhangende verklaring af tijdens een verhoor. De verwarde maalstroom van gedachten komt tot stilstand wanneer hij terugblikt op het moment dat alle mensen in paniek de Dam ontvluchtten: 'en heel eventjes werd het in mijn hoofd helemaal stil, eindelijk'.Alle verhalen eindigen met zo'n still, een stilstaand filmbeeld. Dat geldt ook voor het openingsverhaal 'Het begin', waarin de ik-figuur het vriendenalbum van zijn verhuisde Aziatische bovenbuurmeisje in bezit krijgt. Hij bestudeert alle jongens en meisjes daaruit en volgt op een dag Johannes en zijn moeder. Het jongetje kijkt hem recht aan. Op dat moment stopt de vertelling 'alsof hier elk moment iets belangrijks kan gebeuren, iets waardoor alles eindelijk in beweging kan komen'. Heerma van Voss treedt op als een regisseur, die de scènes behendig aan elkaar rijgt.
Maar hij kan de film ook plotseling stilzetten. In 'Bowlen in Philadelphia' - dit verhaal verscheen al eerder in een zelfstandige uitgave - bezoekt Victor zijn vriend Jacob in Philadelphia. Victor worstelt met zijn relatie, omdat zijn vriendin meerdere keren is vreemdgegaan. Hij spiegelt zich aan het ogenschijnlijk perfecte, hardwerkende stel Jacob en Anne. Het verhaal krijgt een verrassende wending, waardoor de twee vrienden op een bowlingbaan in Utrecht eindigen. Daar vervloeken ze hun onfortuinlijke bestaan, terwijl de bowlingballen over de baan suizen. Ze blijven maar gooien en gooien, omdat ze niet naar huis willen. Maar er is hoop: buiten wacht een nieuwe wereld. De laatste scène, waarop de tijd wordt stilgezet, beklijft het beste.
De open eindes dragen een belofte in zich en roepen verwachtingen op, om de titels van twee andere verhalen te noemen. In 'De belofte' maakt een gehandicapte regisseur haar dromen waar en in 'Verwachtingen' vestigt een moeder die in een ongelukkig huwelijk gevangenzit, al haar hoop op haar zoon.
Ondanks de onheilspellende sfeer en het isolement van de hoofdfiguren hebben de vertellingen toch iets bemoedigends. Zoekend naar zin gaan ze een ongewisse toekomst tegemoet en zo openen zich nieuwe mogelijkheden. Op dit kruispunt van wegen zet Heerma van Voss steevast de tijd stil. Maar als de filmrol verderspoelt, kan het alle kanten opgaan. De thematische samenhang, de verrassende perspectiefwisselingen en de open eindes maken de Passagiers/achterblijvers tot een zeer geslaagde bundel.
****
Das Mag; 224 pagina's; € 21,99.
(dm)
2/ei/10 m
*****
De personages in het zevende boek van Thomas Heerma van Voss – zijn tweede verhalenbundel – staan langs de zijlijn. Halfslachtig doen ze mee aan het normale leven, terwijl ze zich afvragen wanneer het grootse en meeslepende bestaan eindelijk begint. Maar minstens zo interessant zijn de verschillen tussen de zes verhalen: de auteur verplaatst zich in een jonge Amsterdamse schrijver, een vrouwelijke filmregisseur met een verlammende spierziekte en een langzaam doordraaiende twintiger die een dodenherdenking verstoort. En dan de locaties: een ouderlijk huis in Amsterdam-Zuid, hele wijken in Philadelphia, een raketlanceerbasis in Kazachstan. Die veelzijdigheid doet geen moment geforceerd aan, het verrassende palet van stemmen maakt de prikkelende verhalen nog fascinerender. En de heldere, invoelende stijl houdt ook de wildste gedachtekronkels in bedwang. In het verbluffende ‘Verwachtingen’ richt de verteller zich tot zijn moeder: ‘Zoals vaak plakte je het woordje ‘hè’ na een korte pauze achter je zin, je mededelingen hunkerden naar bevestiging.’ Eén onbenullig stopwoordje wordt een aangrijpende typering van een complexe persoonlijkheid. Zo weet Heerma van Voss een gegeven van bijna niks uit te bouwen tot een overdenking van bijna alles. ‘Passagiers/achterblijvers’ is Heerma van Voss’ beste boek tot nu toe.
Bookarang
Een knap gecomponeerde literaire verhalenbundel over de essentie van de dralende, verlangende en proberende mens. De personages in ‘Passagiers/achterblijvers’ zijn mensen die hun vertrouwde omgeving verlaten en daarmee automatisch ook mensen achterlaten. Het gaat over mensen die de neiging hebben zich af te zonderen en tegelijkertijd niets liever willen dan meedoen. In talige stijl geschreven. 'Passagiers/achterblijvers' zal een publiek van vooral literaire lezers aanspreken.
Laat hieronder weten op welk e-mailadres je een bericht wil krijgen als dit item beschikbaar is. Dit is geen reservering. Je krijgt geen voorrang om dit item te lenen.
Je gaat akkoord dat we je een mail sturen om je aanvraag te bevestigen en je te verwittigen wanneer jouw artikel binnen is. Deze mails zijn eenmalig. Je kan je toestemming op elk moment intrekken via de link in de bevestigingsmail.