Nargis : novelle
Forugh Karimi
1 exemplaar
Beschikbaarheid | Uitgave | Plaats in de bib |
---|---|---|
Aanwezig |
Meridiaan Uitgevers, 2022 |
VERDIEPING 3 : DUIZENDZINNEN : ROMANS : KARI |
Lotte Jensen
i /ul/02 j
Achter in De moeders van Mahipar is een historisch overzicht opgenomen van de belangrijkste politieke gebeurtenissen in Afghanistan van de afgelopen honderd jaar. In 1921 opende de eerste meisjesschool haar deuren en werd polygamie verboden. Honderd jaar later veroverden de Taliban Kabul en eisten ze de macht op. In de tussenliggende tijd vonden talloze machtswisselingen plaats, waarbij de coup door de Democratische Volkspartij in 1978 eruit springt. Dat was de 'donkerste dag' in de geschiedenis van Afghanistan, aldus een van de personages in het boek. In de samenleving heerste vanaf dat moment angst, verwarring en verdeeldheid. Mensen die een gevaar voor de 'revolutie' vormden, werden gearresteerd en vermoord.
Zo'n historische bijlage is niet heel gebruikelijk in een roman, maar deze is meer dan welkom: niet iedereen zal de complexe geschiedenis van Afghanistan paraat hebben. Door af en toe de feiten erop na te slaan krijgt het verhaal over de Afghaanse vluchteling Lolo, die zich met haar zoon Ramín in Nederland vestigt, meer reliëf. Het gaat weliswaar om een verzonnen familiegeschiedenis, maar het verhaal speelt zich af tegen de achtergrond van verschillende politieke machtswisselingen en beweegt zich tussen Amsterdam en Kabul. De literatuur blijkt een effectieve manier om de Afghaanse geschiedenis en de ervaringen van vluchtelingen tot leven te wekken. De fictionele vorm voegt het menselijke perspectief, de emoties en de spanningen toe aan de kale feiten.
De auteur, Forugh Karimi, weet waarover ze schrijft: ze ontvluchtte zelf op 25-jarige leeftijd Afghanistan en bouwde een nieuw bestaan op in Nederland. Ze studeerde geneeskunde in Amsterdam en werkt momenteel als psychiater en psychotherapeut. De moeders van Mahipar is weliswaar haar romandebuut, maar is duidelijk het werk van een ervaren schrijver. Ze publiceerde verhalen en essays in zowel het Nederlands als het Farsi en vertaalde onder andere werk van Joost Zwagerman en Martinus Nijhoff.
De moeders van Mahipar is meer dan de verkapte geschiedenis van een Afghaanse vluchteling. Het is ook een spannend en meeslepend verhaal over de lotgevallen van de moedige Lolo, die aan haar gewelddadige man weet te ontsnappen en haar zoon een nieuwe toekomst in Nederland geeft. Ramín klimt op tot radioloog en trouwt met de Afghaanse Saráh uit Kabul, die docent Farsi-literatuur is. Er is sprake van een georganiseerd huwelijk, maar tot hun beider verrassing is er ook sprake van echte liefde. Gaandeweg komt Ramín via de dagboeken van zijn moeder, die Saráh voor hem vertaalt, meer te weten over zijn eigen verleden en de politieke gebeurtenissen die hun levens hebben gekleurd.
De roman opent met een scène waarin Ramín radeloos in het ziekenhuis afwacht of zijn vrouw Saráh, die is neergestoken, nog te redden is. Via tijdsprongen en terugblikken wordt geleidelijk aan duidelijk wie de dader is en wat zijn motieven waren. Pas aan het einde vallen alle puzzelstukken in elkaar - het verhaal zit knap en doordacht in elkaar. Vooral de alsmaar ratelende Tine, die Lolo en haar zoon introduceert in de Nederlandse samenleving, is goed getroffen. Je ziet het levendig voor je: de band en de kloof tussen de goedbedoelende, hulpvaardige Nederlander en de Afghaanse nieuwkomers, die zich verbazen over de gewoonten in dit land.
Zoete taal
Hoewel de roman vlot wegleest, is de taal bij vlagen al te suikerzoet. Dat kan de invloed van het Farsi zijn - bij monde van haar personages laat de auteur veel waardering blijken voor de literaire kracht van die taal. De stijlbreuk is wel heel groot wanneer de liefde tussen Saráh en Ramín ontluikt: van verstikkende religieuze banden en gewelddadige mannen duikelen we plotsklaps een bouquetroman binnen: 'Ze sloeg haar armen om zijn hals, liet zich tillen. Ze vloog weer, ze hoefde niet bang te zijn.'
Tegelijkertijd moet gezegd worden dat Karimi een ongelooflijk gevoel voor taal heeft, zeker wanneer we bedenken dat ze zich het Nederlands pas vanaf haar 25ste eigen heeft gemaakt. In dat verband bevat de roman een aardige passage over de aanwezigheid van Nederlandse literatuur in Afghanistan. De belezen letterendocent Saráh vertelt aan Tine dat ze in Kabul ook uit het Engels vertaalde romans van Nederlandse schrijvers heeft gelezen, zoals The Assault van Harry Mulisch, The Dinner van Herman Koch en The Darkroom of Damocles van Willem Frederik Hermans. Saráh legt gedetailleerd uit via welke sites en applicaties deze werken zijn te downloaden. Zo steekt de lezer niet alleen iets op over de Afghaanse politieke geschiedenis, maar ook over de sluiproutes die de Nederlandse literatuur wereldwijd bewandelt.
****
Meridiaan; 488 pagina's; € 23,99.
Redactie
‘De moeders van Mahipar’ is een duistere roman over de familiegeschiedenis van Ramín Sam Menzèl. Op een avond treft hij zijn vrouw Saráh neergestoken aan en moet hij de dader zien te vinden. Saráh was de dagboeken van zijn moeder aan het vertalen en daarin staat ook de aanwijzing voor wie de dader is, waardoor het verleden en heden samenkomen. In meeslepende stijl geschreven. Voor een breed lezerspubliek.
Laat hieronder weten op welk e-mailadres je een bericht wil krijgen als dit item beschikbaar is. Dit is geen reservering. Je krijgt geen voorrang om dit item te lenen.
Je gaat akkoord dat we je een mail sturen om je aanvraag te bevestigen en je te verwittigen wanneer jouw artikel binnen is. Deze mails zijn eenmalig. Je kan je toestemming op elk moment intrekken via de link in de bevestigingsmail.