In het land van de eeuwige zomer : reportages uit Frankrijk
Joseph Roth
1 exemplaar
Beschikbaarheid | Uitgave | Plaats in de bib |
---|---|---|
Aanwezig |
Cossee, © 2021 |
VERDIEPING 3 : DUIZENDZINNEN : ROMANS : LAZA |
Dirk Leyman
ob/kt/30 o
'Duet'. Het is de naam van hun idyllische houten woonboot en de titel van deze debuutroman, waarvan ook de cover lieflijk kabbelend oogt. Maar schijn bedriegt. De Nederlandse schrijfster en academica Ilse Josepha Lazaroms ziet hun pastorale op het golvende water al snel verrimpelen.
Lazaroms, die in Florence met verve promoveerde op schrijver Joseph Roth, specialiseerde zich ook in genderstudies. Haar fonkelende curriculum loodste haar van het ene postdoconderzoek naar het andere, aan universiteiten in Boedapest, Jeruzalem, Londen, Oslo, Jena en de VS, en tegenwoordig ook in Utrecht.
Dat expat-universum en haar studieachtergrond krijgen echo's in het zichtbaar autobiografische Duet. Want ook de ik-verteller heet Ilse en becommentarieert de academische wereld. Ze vindt het vaak 'een meedogenloos systeem' waar je voortdurend je cv moet 'dichtsmeren', zeker als je door een kind of ziekte uit roulatie bent.
Duet is zo'n debuut dat je bijna over het hoofd dreigt te zien, ook omdat het zonder veel trammelant is gelanceerd. Maar over het hoofd zien zou ronduit zonde zijn. Lazaroms tuigt haar roman op met rijkelijk veel actuele thema's, van ploeterend moederschap tot toxische liefde, van fake news tot complotdenken. Toch primeert haar ingetogen vertelde verhaal, dat in een schrijnend zelfonderzoek uitmondt.
Op een pontje in Boston maakt Ilse kennis met A.. Hij is een uitbundige violist, een vrijbuiter die 'het leven gewoon opraapt van de straat', en hij heeft een woonboot. Een 'ongewoon ongecompliceerde' doener, op wie zij, 'de bedaarde intellectuele', onstuimig verliefd raakt.
Weer 'thuis' in Jeruzalem, begint ze chattend met A. over een boottocht naar New York te dagdromen. Ze verliest zich in A.'s armen, al vraagt haar beredeneerde zelf zich al snel af waar dit toe leidt. 'Het lijkt alsof mijn denken het genieten al bij voorbaat uitsluit.'
De rusteloze Ilse stelt zich de woonboot voor als 'een miniatuurhuisje', 'een juwelendoosje van de verbeelding', maar in werkelijkheid is het een krakkemikkige bedoening. Leefde ik 'in een staat van steeds zichtbaar wordende verwaarlozing', vraagt Ilse zich af. A. is een ongeleid projectiel, soms dagenlang aan het zwalpen of jammen. Zij bevindt zich op 'het gladde ijs van A.'s wereld', zeker als ze zwanger blijkt te zijn.
Zeepaardje
Eenzaamheid, onbegrip, wanhoop. Ilse plooit zich terug op zichzelf, terwijl het onbegrip en het geruzie crescendo gaan. Terwijl haar kind, 'het zeepaardje in haar buik', zich roert, wordt de boot 'een pijnlandschap': 'Duet is net een cocon. Of een kist.' Subtiel toont Lazaroms hoe A.'s persoonlijkheid totaal verandert en hoe hij gaat zwaaien met antizionistische theorieën, antivaxdenkbeelden, wapendracht en het onzinnigste fake news, tot hij zelfs Ilse als een joodse propagandiste brandmerkt. De verwijdering groeit, Ilse besluit alsnog in Nederland te gaan bevallen.
Deze roman over een liaison dangereuse komt pas tot volle ontplooiing in de laatste honderd pagina's. Lazaroms vindt haar ritme, rake passages invoegend over thuisloosheid en het bevechten van vrouwelijke eigenheid, ondanks haar overgave aan A. 'Ik dacht: mijn intellect is mijn anker. Ik gooi het uit waar ik wil. Mijn lichaam hobbelt achter me aan, hondsmoe en vol spanning.'
Ze denkt na over vergane relaties met de depressieve T. en de zwalkende dichter R.. En waarom trekt A. haar zo aan? Hoe kon het zo snel omslaan? Erg krachtig schrijft Lazaroms over wat een zwangerschap in een vrouwenlijf teweegbrengt, zonder in bloemetjes en bijtjes te vervallen, en over het jonge moederschap als 'slaapwandelende melkbus'. Of over 'de bijna agressieve verplichting om je goed te voelen' in Amerika, het geluk dat je er door de strot wordt geramd.
Duet is wars van vals sentiment. Lazaroms schrijft in accurate, soms nogal uitgeklede beelden met af en toe een stijf cliché. Stilistisch kan dit debuut nog meer durf gebruiken, maar thematisch haalt ze alles uit de kast. Deze in een nachtmerrie ontaarde romance komt ongemeen hard binnen, in een slim gecomponeerde, voldragen roman die knipoogt naar Maggie Nelson en Rachel Cusk.
Cossee, 190 p., 21,99 euro.
Renate Sun-Louw
Ilse leeft van contract naar contract in de academische wereld en woont daardoor in verschillende landen. Ze wordt verliefd op A, een Amerikaanse muzikant. Ze krijgt een baan in New York, waar ze samen intrekken op een woonboot. Al snel is Ilse zwanger. Terwijl de baby groeit, verliest A zich steeds meer in complottheorieën en waangedachten. Hoewel er ‘roman’ op het omslag staat, komen levensloop, onderzoeksveld en zelfs de naam van de hoofdpersoon overeen met de schrijver. Naast de zorgvuldig opgebouwde verhaallijn is er ook veel plaats ingeruimd voor zelfreflectie van de hoofdpersoon en essayerende zijpaden over onder meer kansenongelijkheid, werkdruk en seksisme in de academische wereld, zwangerschap en moederschap. Daarmee stapt ze welbewust in een traditie van schrijvers als Maggie Nelson, Rachel Cusk en Rebecca Solnit. Een doordacht, evenwichtig werk met soms iets te nadrukkelijke symboliek. Dit is het romandebuut van Ilse Lazaroms (1979), die eerder onder meer een studie publiceerde over Joseph Roth.
Laat hieronder weten op welk e-mailadres je een bericht wil krijgen als dit item beschikbaar is. Dit is geen reservering. Je krijgt geen voorrang om dit item te lenen.
Je gaat akkoord dat we je een mail sturen om je aanvraag te bevestigen en je te verwittigen wanneer jouw artikel binnen is. Deze mails zijn eenmalig. Je kan je toestemming op elk moment intrekken via de link in de bevestigingsmail.