Café Dorian
Gilles van der Loo
1 exemplaar
Beschikbaarheid | Uitgave | Plaats in de bib |
---|---|---|
Aanwezig |
Uitgeverij Van Oorschot, 2021 |
VERDIEPING 3 : DUIZENDZINNEN : ROMANS : VAND |
Casper Luckerhof
ob/kt/02 o
Dorp, de derde roman van Gilles van der Loo (1973), begint moeizaam. Het proza voelt soms wat gekunsteld aan: 'Een stille avond en een slechte nacht en een halve ochtend later regent het nog steeds.' Ook wordt Melchior als personage overdreven horkerig opgevoerd. Maar Van der Loo weet te ontroeren als hij de relatie tussen de hoofdpersoon en zijn overleden echtgenote reconstrueert, en in het kielzog daarvan mediteert op de vergankelijkheid: 'Hoe wreed is het voor mensen om zo oud te kunnen worden. Elk overlijden kapt een band af, tot ook de laatste doorgesneden wordt en de stompe tentakels van de overblijver in het niets reiken.'
Van Oorschot; € 20.
Marc De Pril
De zeventigjarige weduwnaar Melchior Bastiaanse leeft in het dorpje Sloterdijk, thans opgeslorpt door Amsterdam en de aanleg van de A10. Op een dag staat een meisje van zeven in zijn tuin die beweert een ijsvogel te hebben gezien. Melchior gaat met het meisje op zoek naar haar moeder die bij een bushalte zit. De jonge vrouw blijkt te zijn weggelopen bij haar agressieve echtgenoot. Moeder en dochter vinden opvang bij Melchior die ook beheerder is van de oude kerk in het dorp. Melchior sleept een geheim met zich mee uit het verleden. Als elfjarige had hij ruzie gekregen met Micha die in een gat in het natuurijs was gevallen. Melchior was de jongen achterna gesprongen doch heeft hem niet kunnen redden. Toch wordt Melchior de held van het dorp. Melchior blijft geplaagd door een schuldgevoel: hij beschouwt zichzelf als verantwoordelijk voor de dood van Micha. Origineel is dat de ik-verteller van het verhaal de ijsvogel is die Melchior zestig jaar lang heeft gevolgd. Het is het meisje van zeven dat Melchior opnieuw ‘leert’ naar de ijsvogel te kijken, als symbool voor een betere wereld. Een compacte levensles van een culinair journalist-psycholoog (1973) in een originele setting.
Rob Schouten
us/ug/14 a
Dorp van Gilles van der Loo (1973) is een lyrische roman. Lyrisch qua taal en qua verhaal. Melchior Bastiaanse, zeventiger, weduwnaar, beheert een kerk in een dijkdorp dat dreigt te worden opgeslokt door de grote stad (Amsterdam). Terwijl hij in zijn kerk huwelijken van anderen verzorgt, gedenkt hij zelf zijn Ella. Op een dag duiken er nieuwe vrouwen in zijn leven op, de zevenjarige Adá en haar 26-jarige moeder Sunny, dakloos geworden nadat ze voor de gewelddadige vader zijn gevlucht.
Melchior heeft, behalve de dood van zijn Ella, een jeugdtrauma te verwerken. Hij heeft een klasgenoot de dood in gejaagd, maar wordt door een samenloop van omstandigheden juist voor een held aangezien die zijn vriend trachtte te redden. Het zijn gebeurtenissen en trauma's zoals je ze tegenwoordig vaker in Nederlandse romans aantreft; cruciale zaken uit het verleden moeten verwerkt worden, nieuwe verbintenissen zetten de zaak op scherp. Ook valt bij nogal wat schrijvers, onder wie Van der Loo, de trek naar het platteland op, daar waar het leven nog puur en overzichtelijk zou moeten zijn, maar waar ook duistere geheimen bewaard worden.
Van der Loo laat zijn personages gadeslaan door nota bene een ijsvogel, die zowel met vogelinstinct als half menselijk de gebeurtenissen noteert. Het beest heeft het over het 'gekwetter' van jongens en beschouwt het doodgeboren kind van Ella als een ei, maar weet anderszins tamelijk goed wat er in mensen omgaat. Hij doet enigszins denken aan de kraai in Gerbrand Bakkers Boven is het stil, een boek dat denk ik op Van der Loo's nachtkastje lag, want de sfeer van beide boeken komt sterk overeen. Ook proefde ik invloed van Oek de Jongs Zwarte schuur.
Maar Van der Loo heeft wel degelijk een eigen geluid. Hoewel ik de antropomorfe, gedachtenlezende ijsvogel een wat gezochte constructie vind, weet Van der Loo via deze ongewone toeschouwer de vage, nergens concrete sfeer van zijn geschiedenis goed te treffen. Melchiors verhouding met zowel zijn verleden met Ella, als het heden met Adá en Sunny is nergens heel uitgesproken en is ontdaan van grote emotionaliteit.
Een typisch moment is als hij, ex-leraar, bij zijn pensionering zijn school geruisloos verlaat en een feestelijk afscheid verguist: dit is een man van stille, introverte emoties. Ik zie er de opvolger in van de kneuzen waar de Nederlandse literatuur tot voor kort in grossierde: de man als stil water, vat vol geheimenissen, macho noch loser.
De ijsvogel ziet het zo: 'Net als zijn vader droeg hij een woede mee, gevoeligheid voor een bepaald soort donker, maar Ella hoefde hem alleen maar aan te raken, haar stem te buigen en hij liet die boosheid als ingehouden adem los. Daarna leek hij vaak verdrietiger, kleiner dan hij in zijn woede was geweest.'
Dorp is een roman waarin zowel het realisme van de moderne wereld als de verklarende psychologie van de mens wordt losgelaten. Je begrijpt nergens heel goed wat de personages drijft, al voel je het wel min of meer aan en misschien is dat wel een statement van de klinisch psycholoog die Gilles van der Loo ook is: geen onwrikbare diagnoses maar vloeiende, ongewisse sfeerbeschrijvingen.
Niet aan iedereen besteed, maar geestverwanten zullen zich erin kunnen vinden.
Van Oorschot; 168 blz. € 20.
Laat hieronder weten op welk e-mailadres je een bericht wil krijgen als dit item beschikbaar is. Dit is geen reservering. Je krijgt geen voorrang om dit item te lenen.
Je gaat akkoord dat we je een mail sturen om je aanvraag te bevestigen en je te verwittigen wanneer jouw artikel binnen is. Deze mails zijn eenmalig. Je kan je toestemming op elk moment intrekken via de link in de bevestigingsmail.