Van vrouwen en zout
Gabriela Garcia
1 exemplaar
Beschikbaarheid | Uitgave | Plaats in de bib |
---|---|---|
Aanwezig |
Signatuur, © 2021 |
VERDIEPING 3 : DUIZENDZINNEN : ROMANS : GARC |
Catherine Vuylsteke
em/ov/13 n
De voorlopige oogst van dit jaar bedraagt anderhalf miljoen: mannen, vrouwen en kinderen die sinds januari aan de zuidgrens van de VS werden gearresteerd bij hun poging om in het land van president Biden een nieuw leven te beginnen. Anderhalf miljoen, het persbureau Reuters spreekt van een 'historisch aantal' maar veel meer dan een schokkend statistiekje zijn die Mexicanen, Haïtianen, Salvadoranen of Cubanen evenwel niet. Wat bracht hen naar het detentiecentrum in Texas, waarom besloten ze het nog een keer te proberen, ondanks eerdere deportaties en het risico nu als 'veelpleger' een zwaardere boete te worden opgelegd? Wie lieten ze achter, wat dachten ze te vinden? En hoe vergaat het die miljoenen andere hispanics ondertussen, die al dan niet legaal een eigen plek vonden in pakweg Miami?
Toegegeven, de alom bejubelde Valeria Luiselli meent het in Vertel me het einde te hebben over de onbegeleide minderjarigen die de maanden- en vaak jarenlange tocht naar de VS maken. Alleen staat de jonge Mexicaanse permanent voor het beeld, waardoor de lezer nauwelijks te weten komt wie die jongeren zijn of wat hen overkomt. Met Van vrouwen en zout, het debuut van de in Miami opgegroeide Gabriela Garcia, ligt dat volstrekt anders. In korte, pijnlijke en tegelijk poëtische hoofdstukken schetst ze flarden uit het bestaan van negen vrouwen in vijf generaties, zwalpend en schipperend tussen de VS, Mexico, Cuba en El Salvador. Slim voor- en achteruit navigerend in de tijd gaat het van Maria-Isabel, een sigarenrolster in het Cuba van 1870, tot Jeannette en Maydelis - een junk versus een in Cuba achtergebleven ritselaar - in de jaren tien van deze eeuw.
Machismo
Wilde je een modewoord gebruiken, dan zou je het debuut van Gabriela Garcia, een Amerikaanse met Cubaans-Mexicaanse roots, een intersectionele roman noemen. Daarmee schrijft ze zich in in de zogenaamde vierde golf van feminisme. Haar vlot anderhalve eeuw overspannende verhalen van negen vrouwen uit twee families spelen zich af op het snijpunt van imperialisme, racisme en misogynie.
Garcia schuwt de mannelijke personages, ze focust op wat echtgenotes, moeders en dochters overkomt. Die keuze is bewust. Het is zoals de Cubaanse sigarenrolster Maria-Isabel het zag: haar rol was die van 'bevrijder van een bange man. Het zijn altijd de vrouwen die een toekomst weven uit wat ze toegeworpen krijgen, zij zijn altijd de personages, nooit de schrijvers'.
Bovendien groeide Garcia zelf op in een éénoudergezin. Ze zag louter alleenstaande moeders, die het niet zelden hadden over gefaalde relaties. Alleen, zo vertelde ze onlangs in een interview met een Amerikaans publiek radiostation, ervaarde ze dat nooit als een gemis. Zonder mannen ging het prima.
De rode draad doorheen Van vrouwen en zout is 'We zijn kracht', een zinnetje uit een van de vele boeken die de professionele voorlezer voorleest aan de Cubaanse sigarenrollers in Camagüey, een bekende historische praktijk om de arbeiders bij het geestdodende werk gefocust te houden. Het betreft een citaat uit de briefwisseling tussen Victor Hugo en de Cubaanse feministe Emilia Casanova de Villaverde. 'Vrouwen van Cuba', zo schreef de beroemde Fransman, 'ik versta uw klagen. U hebt slechts nog uw stem, ik heb slechts nog de mijne, uw stem jammert, die van mij maant. Deze twee bezielingen, uw snik, mijn aansporing, zijn al dat ons rest. Wie zijn wij, zwakte? Nee, wij zijn kracht'.
Toch zijn Garcia's vrouwen en meisjes niet meteen sterke individuen maar beschadigde mensen, getekend door de gevolgen van het alomtegenwoordige machismo. Wat opvalt, is hun wederzijds onbegrip, dat van de ene generatie op de andere lijkt te worden doorgegeven, met een scala van niet zelden tegenstrijdige gevoelens tot gevolg. Is de ene moeder ervan overtuigd dat haar dochter er andere politieke ideeën op nahoudt en haar om die reden al jaren schuwt, de andere wordt verteerd door schuld. Waarom heeft ze het incest binnen haar gezin niet opgemerkt? Verklaart dat haar dochters verslaving? De twee vrouwen zien elkaar geregeld maar eigenlijk wordt er nooit iets gezegd. Of zoals dochter Jeannette het stelt: zie mij, mama, waarom zie je mij niet?
Van vrouwen en zout is niet alleen een urgente verkenning van een wereld die we al te slecht kennen, bovendien rekent de auteur af met tal van simplistische ideeën. Ze toont dat linkse revolutionairen geen mindere mannetjesputters zijn dan hun rechtse vijanden; dat door verkrachting tot het moederschap veroordeelde vrouwen geen loutere slachtoffers hoeven te zijn en dat zich onder de respectabele chirurgen evengoed incestueuze vader bevinden. Hoogst aanbevolen.
Vertaald door Mary Bresser, Signatuur, 256 blz., 21,99 € (e-boek 11,99 €).
Naar gegevens van Ariane Boere
De krachtige moeders en dochters in deze aangrijpende debuutroman hebben te maken met destructieve mannen en mensonterende situaties in diverse landen. Cuba is het decor van veel van de verhalen die spannen over meerdere generaties, o.a. over de enige vrouwelijke sigarenroller in Cuba en over de strijd van Fidel Castro. De Cubaans-Amerikaanse Jeanette is de hoofdpersoon. Ze is een losgeslagen drugsverslaafde met een giftige relatie, vervreemd van haar moeder ondanks aanzienlijke financiële steun. Ze laat haar moeder een reis naar haar oma in Cuba betalen, maar het bezoek voldoet niet aan haar rooskleurige verwachtingen. Jeanettes buurvrouw geeft een contrastrijk beeld van immigratie. De immigratiedienst haalt haar op zonder te wachten tot haar dochter Ana thuiskomt. Uiteindelijk worden moeder en dochter herenigd en vervolgens gedeporteerd. Deze onsamenhangende roman zou beter zijn geweest als een compilatie van korte verhalen; er zijn te veel vertellers en de verhalen volgen geen tijdlijn. Toch houdt het prachtige, hartverscheurende schrijven van de auteur de gecompliceerde structuur bij elkaar.
Laat hieronder weten op welk e-mailadres je een bericht wil krijgen als dit item beschikbaar is. Dit is geen reservering. Je krijgt geen voorrang om dit item te lenen.
Je gaat akkoord dat we je een mail sturen om je aanvraag te bevestigen en je te verwittigen wanneer jouw artikel binnen is. Deze mails zijn eenmalig. Je kan je toestemming op elk moment intrekken via de link in de bevestigingsmail.