De hemel boven Lima
Juan Gómez Bárcena
1 exemplaar
Beschikbaarheid | Uitgave | Plaats in de bib |
---|---|---|
Aanwezig |
Wereldbibliotheek, © 2021 |
VERDIEPING 3 : DUIZENDZINNEN : ROMANS : GÓME |
Roderik Six
ua/an/05 j
Hij mag van geluk spreken dat zijn huis er nog staat. Tijdens de afwezigheid van het naamloze hoofdpersonage heeft de buurman goed voor diens huis gezorgd, al zegt hij het zelf, want kijk, de rest van de straat ligt in puin. Akkoord, die kogelgaten zijn je een doorn in het oog en de plunderaars kon hij niet tegenhouden, maar het hoofdpersonage heeft toch nog een dak boven zijn hoofd en de buurvrouw zal hem straks een kom soep brengen. Daar zal hij van opkikkeren. Voor je het weet, is alles weer heropgebouwd.We gaan een mooie toekomst tegemoet.
Zelf wil het hoofdpersonage liever geen mensen meer zien. Hij wil hun namen niet kennen, hij heeft genoeg aan zijn eigen hoofd en de spoken die daarin ronddwalen. Jarenlang zal hij zich op zijn kamer verschansen, slapend op een gescheurde matras, turend door een telescoop die naar de hemel is gericht maar niets onthult – hij weet al lang dat daar geen God woont.
Het kan hem ook niets schelen dat de buurman zijn huis bevolkt met verzetsstrijders die aan de lopende band anticommunistische pamfletten drukken. Vaagweg begrijpt hij dat hij in Boedapest woont en dat er een opstand op til is – de Hongaarse Opstand van 1956. Ze doen maar. Hun verzet is enkel een recept voor meer bloed en dood.
1956? Is het al zo lang geleden dat hij Kanada is ontvlucht? Niet het land van graan en ahorn, maar de barak waar bezittingen werden geteld. Waar piramides van schoenen en boeken werden gebouwd. Waar gouden tanden gewogen werden. Waar de geur van verbrand mensenvlees dagelijks zijn neusvleugels prikkelde. Waar hij kapo’s te vriend hield door hen diamanten toe te stoppen.
‘Dit is het kamp: een uiterste waarachter niets meer is.’ Juan Gómez Bárcena vat de Holocaust in één zin samen: ook de overlevers zijn besmet door de vernietiging. Daarom is het hoofdpersonage van zijn roman naamloos. Hij is een alleman die rondscharrelt op de menselijke puinhoop, een mens die aan diggelen ligt en de scherven telt. Een man die enkel nog uit een gedeukt oog bestaat en de absurde wereld overschouwt: ‘De mens is tenslotte lachwekkend, en een grap is het heldere moment waarop je dat ineens inziet.’
Kanada eist een zuinig leestempo. Niet alleen vanwege de gruwel, maar ook omdat je elke taalmorzel ten volle moet savoureren. Iedere gebalde alinea bevat wel een prachtzin of een observatie die even je bloed doet stollen en Gómez Bárcena koestert weinig hoop voor onze diersoort: ‘Elk nieuw fundament is een verwoesting die nog moet komen, elke boom groeit om uiteengereten te worden.’
Je zou denken dat er onderhand voldoende Holocaustromans zijn geschreven maar nu complotdenkers zichzelf met gele sterren tooien om hun ‘vrijheid’ op te eisen, blijkt nog maar eens hoe noodzakelijk boeken als Kanada zijn.
****
Wereldbibliotheek (oorspronkelijke titel: Kanada), 176 blz., € 20.
Maarten Steenmeijer
Kanada was het deel van het vernietigingskamp Auschwitz waar de bezittingen van de nieuwe gevangenen werden verzameld, gesorteerd en opgeslagen. Daar kwam de hoofdpersoon van deze roman als gevangene te werken. Hij overleeft het kamp en keert terug naar zijn huis in Boedapest, dat intussen in gebruik is genomen door zijn buurman. Daar begint het verhaal, dat in de tweede persoon wordt verteld en waarin heden en verleden zich met elkaar verweven. Langzaam maar zeker komen de herinneringen aan zijn gevangenschap aan de oppervlakte. Ze staan niet op zichzelf. Want herhaalt de geschiedenis zich niet in het naoorlogse Hongarije, waar het repressieve stalinisme tot elke vezel van de samenleving is doorgedrongen? De schrijver, die eerder indruk maakte met zijn lichtvoetige debuutroman 'De hemel boven Lima'*, tilt dit fictieve verhaal van een Holocaustoverlevende uit boven het anekdotische door zich niet direct te concentreren op de particuliere pijn van een kampslachtoffer, maar door deze in te bedden in de beklemmende vervreemding van diens gedachten en handelingen. Tweede roman van deze jonge, veelzijdige Spaanse schrijver (1984) waarin we in de geest kruipen van een overlevende van Auschwitz die terugkeert naar zijn huis.
Laat hieronder weten op welk e-mailadres je een bericht wil krijgen als dit item beschikbaar is. Dit is geen reservering. Je krijgt geen voorrang om dit item te lenen.
Je gaat akkoord dat we je een mail sturen om je aanvraag te bevestigen en je te verwittigen wanneer jouw artikel binnen is. Deze mails zijn eenmalig. Je kan je toestemming op elk moment intrekken via de link in de bevestigingsmail.