Openbaringen
Miquel Bulnes
Beschikbaarheid | Uitgave | Plaats in de bib |
---|---|---|
Uitgeleend
|
Prometheus, 2021 |
VERDIEPING 3 : DUIZENDZINNEN : ROMANS : BULN |
John Vervoort
il/pr/03 a
Met romans als Reconquista en Openbaringen bewees de Nederlandse auteur Miquel Bulnes dat hij complexe en spannende verhalen kan vertellen. Dat probeert hij opnieuw met Monstrum, waarin de oorsprong en de evolutie van de mensensoort centraal staan.
Jean-Pierre Lorentz is een begenadigd paleogeneticus die het DNA van fossielen bestudeert om te ontdekken hoe de homo sapiens is ontstaan uit eerdere soorten en hoe die soorten verwant zijn met elkaar. Uit dat onderzoek kan hij zelfs de migratiestromen van uitgestorven voorouders in kaart brengen maar het onderzoek heeft ook controversiële aspecten. Dubieuze termen als eugenetica en raszuiverheid ('Wie mag zich een Nederlander noemen?') doemen op.
Het verhaal waarrond Bulnes zijn boeiende materiaal heeft geconstrueerd start met het verdachte overlijden van Lorentz, slachtoffer van een dodelijk fietsongeval met vluchtmisdrijf. Zijn verloofde Estyr Bosvelt reist half Europa door om te ontrafelen waar haar verloofde mee bezig was. Bosvelt, die werkt voor een ngo actief in de Palestijnse gebieden, heeft net gesolliciteerd voor een job bij de Nederlandse veiligheidsdienst wanneer ze daar wordt uitgevraagd over haar relatie met Lorentz en diens werk.
Dan Brown allures
Bulnes neemt de lezer ook mee terug naar de tijd van de inquisitie in de zeventiende eeuw, een Frans-Spaans grensconflict ten tijde van de Franse Revolutie en Wereldoorlog II.
Zijn research in deze ingewikkelde maar boeiende materie is uitputtend. Hij legt haarfijn uit wat antropogenese is, waarom moleculaire klokken zo belangrijk zijn en hoe vreemde mutaties tussen onze verre voorouders zich hebben voltrokken. Estyrs zoektocht naar Lorentz' ontdekkingen is echter voorspelbaar en de karakters missen diepte. Estyr werd geadopteerd, maar dat verhaal is weinig geloofwaardig. Het is Bulnes vooral om de tegenstelling te doen: mensen die op zoek gaan naar sporen van verre voorvaders maar in het ongewisse blijven over hun eigen afkomst.
Monstrum is interessant door de sterk geïntegreerde wetenschappelijke achtergrond. Hij beschrijft hoe ver wetenschappers soms willen gaan om hun stelling te bewijzen. Maar in de laatste hoofdstukken heeft Bulnes moeite om de vele verhaallijnen op een overtuigende manier met elkaar te verbinden en krijgt de roman iets te veel foute Dan Brownallures.
Prometheus, 373 blz., 21,99 €. (e-boek: 12,99 €).
Maarten Steenmeijer
il/pr/17 a
'November 2021' staat er boven het eerste hoofdstuk en daar kijk je even van op. Ook een beetje vreemd: in het tweede hoofdstuk wordt, bijna tussen neus en lippen door, vermeld dat hoofdpersonage Estyr Bosvelt nog nooit in haar leven een traan heeft geplengd. Maar verder bewandelt Miquel Bulnes een bekende weg in de eerste hoofdstukken van Monstrum: man komt om bij wat een ongeluk lijkt, maar zijn partner (Estyr) vertrouwt het zaakje niet. Ze denkt dat hij is vermoord, gaat op onderzoek uit en ontdekt een heleboel dingen over hem die ze nog niet wist.
Duidelijk dus, denk je dan. Maar lang geeft Bulnes je niet de kans om achterover te leunen. Monstrum blijkt geen doorsneethriller te zijn. Zelfs het idee dat je een thriller aan het lezen bent, zet hij flink op de tocht. Dat komt allereerst door de vracht aan (pseudo)wetenschappelijke kennis die hij in zijn roman heeft verwerkt. De omgekomen man, Jean-Pierre Lorentz, was fanatiek actief op het gebied van de 'humane paleogenetica en antropogenese' en dat zal de lezer weten ook. Bulnes omschrijft dit onderzoeksveld kort en helder ('menselijke fossielen opgraven om hun DNA te ontcijferen'). Maar hij houdt de aandacht niet vast in de talrijke passages waarin Jean-Pierre (die ervan overtuigd is een nog niet eerder beschreven menssoort op het spoor te zijn: de 'homo superior') en vakgenoten van hem het woord voeren. Ze krijgen alle ruimte om uit te pakken met gedetailleerde verhandelingen en bedienen zich daarbij onbekommerd van vakjargon en cryptische formuleringen als 'We hebben minstens dertig keer overlap in sequenties bereikt, dus de twee tanden zijn volledig heterozygoot uitgetekend'.
Minstens zo afleidend maar interessanter zijn de drie historische intermezzo's in de roman, die zijn opgebouwd uit (pseudo-) documenten. Intermezzo 1 beslaat de periode 1943-1968 en bestaat uit brieven en rapporten rond een man die wordt omschreven als 'de Eichmann van Frankrijk'. Intermezzo 2, een verzameling brieven uit het begin van de 17de eeuw, gaat over een poging tot kerstening van een Baskisch dorp die niet bepaald over rozen gaat. En intermezzo 3 omvat voornamelijk fragmenten uit het dagboek dat een Franse kapitein in 1794 bijhield toen hij, bezield door de ideeën van de Franse Revolutie, in de Frans-Spaanse grensstreek strijd voerde tegen reactionaire opstandelingen.
Wat is het verband tussen deze historische uitstapjes en Estyrs zoektocht naar de toedracht van de dood van Jean-Pierre? De lezer heeft er een flinke kluif aan om een antwoord te vinden op deze vraag. Een lekkere kluif, welteverstaan, want elk van deze fragmentarisch opgebouwde intermezzo's herbergt prettig postmodernistisch de suggestie van een intrigerend verhaal.
Toch wil Monstrum maar geen vleugels krijgen. Dat zit hem in detailkwesties als onhandige taalfouten ('En mijn achternaam is Lurtxarra, net als mijn opa'; 'Ze zakt onderuit en rust haar nek op de rugleuning') en een weinig geloofwaardige scène of dialoog hier en daar. Wat ook niet helpt, is dat het ik-perspectief van een van de belangrijkste personages (Amir Mazigh, die voor de inlichtingendienst werkt) geen gelukkige keuze is. Amir legt zó veel dingen uit dat het is alsof hij voor een publiek aan het spreken is. Veel van wat hij vertelt, was in betere handen geweest bij een externe verteller.
Maar de grootste zeperd is de ontknoping van het verhaal, die hier natuurlijk niet kan worden onthuld, maar die als effect heeft dat de hele roman in één klap in een banaal licht komt te staan. Ontpopt Monstrum zich uiteindelijk dus toch tot een doorsneethriller? Nee, daarvoor is Bulnes' boek te ambitieus van opzet. Monstrum is simpelweg een onevenwichtige roman.
**
Prometheus; 373 pagina's; € 21,99.
C.C. Oliemans
Estyr Bosvelt is een jonge vrouw wiens Franse vriend Jean-Pierre een paleogeneticus is, een wetenschapper die het DNA uit fossielen bestudeert om zo de ontwikkeling van de mens in kaart te brengen. Wanneer hij bij een merkwaardig ongeluk om het leven komt, ontdekt Estyr dat hij in het geheim bezig was met een onderzoek dat haar naar verborgen Baskische gemeenschappen in de Pyreneeën leidt. Daar ontdekt ze iets dat het verleden van Jean-Pierre en van hun relatie in een heel nieuw daglicht stelt. Gecompliceerde, hecht geconstrueerde roman die regelmatig tussen heden en verleden wisselt zonder ooit onduidelijk te worden. De plot is intrigerend, de stijl en de dialogen zijn zeer goed geschreven, en de clou is ijzersterk. Het enige minpunt is dat de vele dialogen van Jean-Pierre met Estyr en met vakgenoten over zijn vakgebied en aanverwante zaken soms erg lang doorgaan en erg veel overhoop halen, zonder dat steeds duidelijk wordt of al die extra informatie wel nodig of zelfs interessant is. Maar dat is eigenlijk het enige smetje op een verder eigenzinnige, boeiende en spannende roman.
Laat hieronder weten op welk e-mailadres je een bericht wil krijgen als dit item beschikbaar is. Dit is geen reservering. Je krijgt geen voorrang om dit item te lenen.
Je gaat akkoord dat we je een mail sturen om je aanvraag te bevestigen en je te verwittigen wanneer jouw artikel binnen is. Deze mails zijn eenmalig. Je kan je toestemming op elk moment intrekken via de link in de bevestigingsmail.