El huerto de Emerson
Luis Landero
1 exemplaar
Beschikbaarheid | Uitgave | Plaats in de bib |
---|---|---|
Aanwezig |
Wereldbibliotheek, copyright 2021 |
VERDIEPING 3 : DUIZENDZINNEN : ROMANS : LAND |
1 exemplaar
Beschikbaarheid | Uitgave | Plaats in de bib |
---|---|---|
Aanwezig |
Wereldbibliotheek, copyright 2021 |
VOLWASSENEN : ROMANS : LAND |
Marjolijn De Cocq
ua/an/23 j
Het is als Festen - maar dan zonder feestje. In de Deense film van Thomas Vinterberg uit 1998 ontspoort een familiefeest ter gelegenheid van de zestigjarige verjaardag van de patriarch volledig als gevolg van de geheimen uit het verleden waarvan alle familieleden hun eigen lezing hebben. In Aurora van de Spaanse schrijver Luis Landero (1948) leidt alleen al het voornemen om de tachtigste verjaardag van de matriarch met een familiediner luister bij te zetten tot een implosie, met even kleinzielige als zwaarwegende details als wie er vroeger in tijden van armoede de laatste broodkorstjes toebedeeld kreeg.
Het was een berichtje in de krant, zo vertelde Landero, dat de aanleiding vormde voor het "plotseling ontkiemen van een verhaal dat ergens diep weggestopt in mijn irrationele geheugen aanwezig was (...) tenslotte kennen we allemaal maar al te goed dat emotionele labyrint dat familie heet". De aard van dat berichtje wordt pas duidelijk in de laatste regels van zijn negende roman, die zich tegelijk afspeelt in vier uur tijd in een verlaten klaslokaal en in de spanne van vier generaties van de schoonfamilie van de hoofdpersoon.
Aurora is docent op een lagere school, de leerlingen uit haar klas zijn zojuist uitgevlogen om carnaval te gaan vieren. In plaats van meteen aan te haken bij haar collega's die iets gaan drinken, heeft ze gezegd dat ze zo zou komen, maar eerst nog wat werk wil nakijken. Maar ze is niet gegaan en ze kijkt ook niets na.
Tot de conciërge haar om acht uur waarschuwt dat de school gaat sluiten, overpeinst ze de rollercoaster aan familiesores die zij over zich heen heeft gekregen sinds haar man Gabriel zes dagen eerder had aangekondigd dat hij zijn moeders verjaardag wilde vieren. Een diner zou alle 'kleine en oude schulden' in één keer moeten inlossen en alle grieven uit de weg moeten ruimen,
Gabriel, jongste zoon en filosoof, wordt beschouwd als het zondagskind van de familie en het lievelingetje van zijn moeder. Hij zag haar als streng en overwerkt, maar liefhebbend, zijn zussen Sonia en Andrea zagen haar als een zwartgallige, dominante vrouw die sinds de dood van haar man - de lach in het gezin - haar dochters in een bestaan van dof geploeter heeft geknecht.
Sonia vond zich op haar vijftiende in een huwelijk gedwongen met een twintig jaar oudere creepy speelgoedhandelaar; Andrea - bizar verliefd op deze man - kreeg de rol van Assepoester toebedeeld en zag zich een glansrijke carrière als singer-songwriter ontzegd.
Passieve rol
Is het niet een onzalig idee een diner te organiseren voor een vrouw die ervan overtuigd is dat op feest altijd tegenspoed volgt? En dat met een familie die te veel spinnenwebben in het verleden heeft? 'Want zij was de enige die de geheimen van ieder van hen kende, en die wist dat de kleine en oude rancunes, hoe oud en klein ook, nog altijd latent aanwezig waren en op de loer lagen, wachtend op een gelegenheid om terug te keren naar het heden, vernieuwd en gegroeid, als smeulende resten die bij het geringste zuchtje wind weer konden opvlammen'.
Landero wisselt haast ongemerkt van register tussen de innerlijke monoloog van Aurora in haar duik in het verleden van de familie en haar leven met Gabriel en hun in ontwikkeling geremde dochter Alicia, en de cascade aan telefoontjes, appjes en mailtjes waarmee de zussen, ex-schoonzoon en hun 'ma' haar overspoelen. Alle versies van al hun verhalen komen bij haar samen.
Waarbij ze ook haar eigen, passieve rol onder de loep neemt - wat is het toch dat ze onmiddellijk het vertrouwen van mensen wekt, waardoor ze de behoefte voelen hun hart bij haar uit te storten? Iedereen houdt van haar, iedereen is dankbaar voor haar begrip, voor haar liefdevolle, troostende manier van luisteren.
Het diner wordt vanwege alle gekrakeel afgeblazen, wat alleen maar tot meer ellende leidt. En in Landero's weelderige zinnen, vol scherpe waarheden, dringt het besef door dat woorden nooit onschuldig zijn. Aurora is vast komen zitten in het web van een familiegeschiedenis - en waar niemand haar ooit iets vroeg, blijkt zij voor het eerst van haar leven ook een verhaal te hebben. Maar aan wie het te vertellen?
Wereldbibliotheek, 240 p., 22,99 euro. Vertaling Arie van der Wal en Eugenie Schoolderman.
Marijke Arijs
ru/eb/13 f
Alle gelukkige gezinnen lijken op elkaar, maar elk ongelukkig gezin is ongelukkig op zijn eigen manier, wist Tolstoj al. Die ellende is een goudmijn voor een romancier. Luis Landero zoomde in op de leden van een disfunctionele familie en wist uit hun rampspoed een meesterlijke roman te distilleren. Aurora werd door verschillende Spaanse kranten uitgeroepen tot beste boek van 2019.
De schrijver laat alle leden van een Madrileens middenklassengezin om de beurt hun hart uitstorten. Bij Aurora vinden de personages een luisterend oor. Alle verwikkelingen van deze geschiedenis, 'die onschuldig en zelfs feestelijk begon maar in een puinhoop en een ramp is geëindigd', worden toevertrouwd aan deze zachtmoedige vrouw, want haar aangeboren goedheid maakt haar tot de ideale vertrouwelinge.
De narigheid begint wanneer Aurora's man Gabriel op het onzalige idee komt een feest te organiseren voor de tachtigste verjaardag van zijn moeder. Het lijkt hem de ideale gelegenheid om iedereen met elkaar te verzoenen. Het mens haat festiviteiten, ze is ervan overtuigd dat ze rampen aankondigen, en terecht. Het verleden oprakelen is niet zonder gevaar. Voor je het weet spelen oude grieven op, die niet zelden door de verbeelding worden uitvergroot of zelfs verzonnen. Openstaande rekeningen worden vereffend.
Luisteren
Zes dagen lang staat de telefoon bij Aurora roodgloeiend. Haar schoonzussen halen kuddes oude koeien uit de sloot en klagen steen en been over hun ongelukkige jeugd en hun vreselijke moeder, die hun kindertijd en hun toekomst zou hebben verpest. Hun vader was een dromer met een onuitputtelijke fantasie, maar na zijn dood was het thuis uit met de pret. Ma is altijd een zwartgallig en somber kreng met een onverzettelijk karakter geweest. 'Hoe langer je leeft, hoe langer je lijdt', luidde haar stelregel. Toen ze begin jaren 80 op het noodlottige idee kwam om een fourniturenwinkel te beginnen, betekende dat meteen ook het einde van hun meisjesdromen. Sonia kon een kruis maken over haar studieplannen en Andrea over haar passie voor muziek. De oudste moest op haar veertiende in de zaak werken en werd gedwongen met de monsterlijke Horacio te trouwen, terwijl haar twaalfjarige zus werd ingezet in het huishouden en een baantje moest aannemen in een bejaardentehuis. Alleen hun broer Gabriel werd in de watten gelegd. Moeders lievelingetje was vrijgesteld van alle huiselijke taken en verantwoordelijkheden, al herinnert Aurora's echtgenoot zich dat heel anders. Het waren 'tijden waarin je in Spanje het jonge, krachtige hart van de geschiedenis kon horen kloppen', meldt Landero tussen neus en lippen, maar de belevenissen van dit Madrileense stelletje ongeregeld zijn niet ingebed in de bredere maatschappelijke context. De grote geschiedenis ging voorbij aan de Spaanse middenklasse, die het toen veel te druk had met overleven.
Goed kunnen luisteren is een gave maar ook een vloek, vooral in het post-truth-tijdperk: ieder gezinslid heeft zijn eigen versie van de feiten en is overtuigd van zijn of haar grote gelijk. Al die verschillende versies verweven zich tot een ondoordringbaar woud van halve waarheden en hele leugens en raken verknoopt tot een onontwarbaar kluwen van tegenstrijdige verhalen. Voor Aurora het weet, zit ze ingesponnen in het web van de familiegeschiedenis en wordt ze een personage in hun verhaal. Alsof ze zelf nog niet genoeg aan haar hoofd had, met de aangeboren kwaal van haar dochtertje en de twijfels over haar echtgenoot, een filosofiedocent die vol is van zichzelf. Is Gabriel wel de man die hij voorgeeft te zijn? Al twintig jaar zijn ze samen onderweg naar nergens, 'voorgoed verdwaald op de weg naar het geluk'. Nu zit ze na gedane dagtaak in haar klaslokaal bij te komen van een heftige week. De lezer voelt op zijn sokken dat dit verkeerd zal aflopen.
Is de moeder een feeks of is ze de zorgzame vrouw die haar zoon in haar ziet? Was Andrea echt de assepoester van het gezin, terwijl Sonia zich gedroeg als een prinsesje? Is Horacio een onschadelijke Peter Pan of een pervers monster, zoals de menseneter uit de sprookjes? In hoeverre stemt de persoonlijke mythologie van de personages overeen met de werkelijkheid? Stuk voor stuk zijn ze bezig het verleden opnieuw uit te vinden en een geschiedenis op hun maat te construeren. Hun geheugen speelt hen daarbij danig parten. Want woorden zijn nooit onschuldig en verhalen zijn per definitie verraderlijk en onbetrouwbaar, het wordt er bij de lezer ingehamerd vanaf de eerste zin. Aurora is een ingenieus geconstrueerde roman over leugen en waarheid, over de kracht van woorden en de onbetrouwbaarheid van herinneringen. Niettegenstaande alle ellende wordt het verhaal verteld met de nodige ironie.
Vertaald door Arie van der Wal en Eugenie Schoolderman, Wereldbibliotheek, 240 blz., 22,99 €.
Maarten Steenmeijer
ua/an/16 j
Moeder wordt 80 jaar en dat is reden voor een feestje. Tenminste, dat vindt zoon Gabriel. Zijn twee zussen Sonia en Andrea staan niet te trappelen. Er is te veel oud zeer.
Gabriels vrouw Aurora weet daar alles van. Sinds jaar en dag is zij de vertrouwenspersoon van haar schoonfamilie. Het geklaag, de jaloezie, de onderlinge verwijten: zij hoort het allemaal begripvol aan, stelt af en toe een goede vraag en komt tot de conclusie dat elk van de leden van haar schoonfamilie bezig is 'het verleden opnieuw uit te vinden en een geschiedenis op maat te construeren'.
Dit inzicht heeft zijn weerslag op het beeld van haar man dat ze in haar hoofd heeft zitten. Klopt dat wel? Is Gabriel de man voor wie ze hem altijd heeft gehouden? Luisterend oor Aurora kan zelf bij niemand terecht met haar vermoedens, verwijten en verdriet. Het verhaal over je eigen misère niet kwijt kunnen, dat is misschien nog wel erger dan de misère zelf, zo suggereert Luis Landero subtiel in zijn claustrofobische roman Aurora.
Uit het Spaans vertaald door Arie van der Wal en Eugenie Schoolderman. Wereldbibliotheek; € 22,99.
(anb)
ru/eb/02 f
*****
Sonia, Andrea en Gabriel, twee zussen en een broer, vinden altijd een welwillend oor bij Aurora, de vrouw van Gabriel. Ook hun moeder, voor wie Gabriel een feest wil geven omdat ze 80 wordt, meldt zich met enige regelmaat bij Aurora. Eindeloos en obsessief herhalen de drie hun tegenstrijdige lezingen van wat er in hun jeugd allemaal is misgegaan. Sonia werd door haar moeder uitgeleverd aan de twintig jaar oudere Horacio, met wie ze op haar vijftiende moest trouwen. Andrea voelt zich miskend en niet gezien. Gabriel is moeders lieveling. Hij studeerde filosofie en lijdt onder de minachting van zijn zussen. Luis Landero’s verteltechniek is ingenieus. Het verhaal bestaat hoofdzakelijk uit dialogen van wat de gezinsleden aan elkaar en aan Aurora vertellen, in berichtjes heen en weer sturen en op haar voicemail inspreken, dus het is soms opletten wie tegen wie praat. Maar dat versterkt juist, soms op geestige wijze, het oeverloze en kinderachtige van hun klaagzangen, waardoor Aurora steeds meer overstelpt wordt. Je hoort en ziet het zo voor je, zoals het in veel (moeilijke) families kan gaan. Jammer is daarom dat Landero uiteindelijk nog op de proppen komt met een tragische onthulling en een beetje vette plot. Dat had Aurora helemaal niet nodig.
Naar gegevens van Maarten Steenmeijer
Luis Landero (1948) heeft een reputatie hoog te houden als een rasverteller die ook over het vertellen zelf veel te vertellen heeft. Dat blijkt meteen al in de eerste zin van deze roman, die ons waarschuwt dat verhalen niet onschuldig zijn. De rest van de roman is een schrijnende illustratie van deze uitspraak. Twee zussen (Sonia en Andrea) en een broer (Gabriel) vertellen Aurora (de echtgenote van Gabriel) altijd wat hen op het hart ligt. Zij is hun vertrouwenspersoon en kent als geen ander de geschiedenis van de familie van haar man en zijn twee zussen. Zij weet daarom dat het geen goed idee van Gabriel is om een feest te organiseren ter gelegenheid van de tachtigste verjaardag van hun moeder, een kille vrouw die het gezin met ijzeren hand regeerde na de dood van haar man. Aurora’s vrees blijkt meer dan gegrond. Er komt niet alleen veel oud zeer naar boven, ook worden er gruwelijkheden onthuld die nog niet bekend waren. De gevolgen zijn verschrikkelijk, met name voor Aurora. Een sinister familiedrama dat voornamelijk gestalte krijgt in dynamische (telefoon)dialogen.
Andrea Bosman
ua/an/23 j
Sonia, Andrea en Gabriel, twee zussen en een broer, vinden altijd een welwillend oor bij Aurora, de vrouw van Gabriel. Ook hun moeder, voor wie Gabriel een feest wil geven omdat ze 80 wordt, meldt zich met enige regelmaat bij Aurora. Aurora is de titel van deze nieuwe roman van de Spaanse schrijver Luis Landero.
Eindeloos en obsessief herhalen de drie hun tegenstrijdige lezingen van wat er in hun jeugd allemaal is misgegaan. Sonia werd door haar moeder uitgeleverd aan de twintig jaar oudere Horacio, met wie ze trouwde op haar vijftiende. Andrea voelt zich miskend en niet gezien. Gabriel is moeders lieveling. Hij studeerde filosofie en lijdt onder de minachting van zijn zussen.
Ingenieus is Landero's verteltechniek. Het verhaal bestaat hoofdzakelijk uit dialogen van wat de gezinsleden aan elkaar en aan Aurora vertellen, appen, inspreken op haar voicemail, dus het is soms opletten wie tegen wie praat. Maar dat versterkt juist, soms op geestige wijze, het oeverloze en kinderachtige van hun klaagzangen, die Aurora steeds meer overvoeren. Je hoort en ziet het zo voor je, zoals het in veel (moeilijke) families kan gaan. Jammer is daarom dat Landero nog op de proppen komt met een tragische onthulling en een beetje vette plot. Dat had Aurora helemaal niet nodig.
Vert. Arie van der Wal en Eugenie Schoolderman. Wereldbibliotheek; 240 blz. € 22,99.
Laat hieronder weten op welk e-mailadres je een bericht wil krijgen als dit item beschikbaar is. Dit is geen reservering. Je krijgt geen voorrang om dit item te lenen.
Je gaat akkoord dat we je een mail sturen om je aanvraag te bevestigen en je te verwittigen wanneer jouw artikel binnen is. Deze mails zijn eenmalig. Je kan je toestemming op elk moment intrekken via de link in de bevestigingsmail.