Het compromis van Long Island : een roman
Taffy Brodesser-Akner
Taffy Brodesser-Akner (Auteur), René Kurpershoek (Vertaler), Karina van Santen (Vertaler)
1 exemplaar
Beschikbaarheid | Uitgave | Plaats in de bib |
---|---|---|
Aanwezig |
Prometheus, 2020 |
VERDIEPING 3 : DUIZENDZINNEN : ROMANS : BROD |
Marnix Verplancke
rt/aa/21 m
Toby Fleishman is een succesvolle New Yorkse ziekenhuisarts van 41, getrouwd met Rachel en vader van twee schatten van kinderen, Solly en Hannah. Maar er wringt iets. Hij wil weg, opnieuw vrij zijn, en dus stuurt hij aan op een echtscheiding. Wanneer we op de eerste pagina's van Taffy Brodesser-Akners opzienbarende debuutroman Fleishman zit in de problemen Toby leren kennen, zit hij gevangen tussen wanhoop en euforie. Wanhoop omdat Rachel om vier uur 's nachts de kinderen bij hem afgezet heeft om daarna spoorloos te verdwijnen. En euforie omdat hij, de man die zich altijd heeft geschaamd omwille van zijn schamele lichaamslengte van een meter vijfenzestig, geen blijf weet met de vele seksverzoeken die hij via een hele reeks apps ontvangt.
Vrouwen sturen hem foto's van hun g-string en kontgleuf, van hun onderborst, zijborst en ook wel van hun complete borst. Toby Fleishman vindt zijn nieuwe leven gewoon te gek, al die vrijheid en al dat vrouwelijk vlees, ook al lopen de dates die hij maakt met de fotogenieke dames steevast uit op een potje eenzaam masturberen.
Toby zou zo weggelopen kunnen zijn uit een roman van Philip Roth of Jonathan Franzen, merk je als lezer op, ook al omdat Brodesser-Akner de stijl van de Great American Novel perfect weet te vatten. Ze schrijft lange, meanderende zinnen, met uitstapjes en inkijkjes. Mannelijke zinnen ook, die een mannelijke kijk op de wereld tonen, waarin 'veroverd' moet worden en maatschappelijk succes de maat van alle dingen is. Alleen klopt er iets niet, merk je stilaan. Dit is geen klassieke grote Amerikaanse roman, maar wel een hedendaagse, vrouwelijke en verfrissende kijk erop. Die Amerikaanse man blijkt immers een bruut te zijn. En de Amerikaanse vrouw staat aan de kant waar de klappen vallen. Toby weegt hen af aan de hand van de kwaliteit van hun botoxinspuitingen. Nee, meent hij, dan is een man toch een ander wezen, zoiets als een lever, die over een wonderlijk regeneratievermogen beschikt en een enorme vergevingsgezindheid tentoonspreidt. Je mag je voor je lever een paar keer mispakken. Hij loopt misschien een paar wonden op, maar die genezen, waarna je als mens kunt herbeginnen.
Koper in de ogen
Of is dat enkel voor de man? Want de vrouwenlever is voor de man niet altijd zo leesbaar. Dat blijkt wanneer een bewusteloze patiënte het ziekenhuis wordt binnengebracht. Volgens haar man maakte ze al lang een verwarde indruk. Het ging steeds slechter met haar, de psychiater had haar antidepressiva voorgeschreven en nu leek ze ook nog geelzucht te hebben. Die psychiater had beter moeten weten, toont onderzoek: de vrouw lijdt aan de ziekte van Wilson, waarbij koper zich opstapelt in de hersenen en de lever en die te herkennen is aan de koperkleurige ring rond de irissen van de patiënt. Maar een psychiater kijkt zijn vrouwelijke patiënten natuurlijk niet in de ogen. Hij schrijft hen gewoon antidepressiva voor.
Fleishman zit in de problemen wordt verteld vanuit het standpunt van Libby Epstein, een jeugdvriendin van Toby die in het begin amper aanwezig is, maar steeds meer haar stempel gaat drukken. Net als Brodesser-Akner schrijft ze portretten van succesvolle mannen voor een succesvol blad. Het is via Libby dat we uiteindelijk ook Rachels kijk op haar huwelijk met Toby en haar relatie met haar kinderen te horen krijgen, en die is toch iets anders dan het beeld dat we krijgen uit Toby's binnensmondse scheldtirade: 'Dat was het grote verschil tussen hen, Rachel. Hij zag hun kinderen niet als een last, Rachel. Hij zag ze niet als bodemloze vaten van behoefte, Rachel. Hij vond ze leuk, Rachel.' En dat allemaal omdat Rachel een eigen carrière had uitgebouwd nadat ze haar kinderen gebaard had en haar onderbuik achtergebleven was als een plattegrond van Sarajevo.
Ook al is Jonathan Franzen ongetwijfeld alweer bezig met het schrijven van zijn zoveelste Great American Novel, het genre is in feite al een tijd morsdood. Niemand zit nog te wachten op een nieuwe ode aan de mannelijke veroveringsdrang. In Fleish-man zit in de problemen keert Taffy Brodesser-Akner die grote Amerikaanse roman ondersteboven en binnenste- buiten en toont ze ook de ware tragiek erachter, want Toby en zijn seksegenoten zijn geen moedwillige bruten of onderdrukkers. Ze weten gewoon niet beter. Het zijn stumpers.
****1/2
Prometheus, 400 p., 22,50 euro. Vertaald door René Kurpershoek en Karina van Santen,
Naar gegevens van Mariëlle Zee
De 41-jarige joodse dokter Toby Fleishman is recent gescheiden. Hoewel hij ex-vrouw Rachel soms mist, heeft hij het als gescheiden man ook wel prima naar zijn zin. Zijn telefoon staat vol met seksueel getinte berichtjes van vrouwen die hij via een datingapp heeft ontmoet en hij heeft jeugdvrienden Seth en Elizabeth om bij te klagen. Op een dag laat Rachel hun twee kinderen zonder overleg bij Toby achter. Eerst is Toby boos, maar als Rachel niet terugkomt om de kinderen op te halen en niet reageert op telefoontjes en berichtjes, begint hij zich ongerust te maken. Het verhaal van Toby wordt verteld door Elizabeth die regelmatig ook haar eigen gedachten en herinneringen deelt. Momenten op zijn werk, met zijn kinderen en beschrijvingen van zijn seksdates worden afgewisseld met terugblikken op zijn jeugd en huwelijk. Pas in het laatste deel lezen we Rachels kant van het verhaal. Dit debuut van de Amerikaanse journaliste die o.a. voor GQ en de New York Times schreef staat vol rake, humoristisch geschreven en herkenbare situatieschetsen. De vele terugblikken maken het verhaal wel wat langdradig.
Elias Van Der Plicht
il/pr/04 a
Maak kennis met Toby Fleishman: 41 jaar, vader van twee, hepatoloog in New York, en boos. Toby ligt in scheiding. Het was klaar met Rachel. "De laatste jaren was alleen hun haat echt intiem geweest."
In de met veel tamtam in Amerika verschenen, daar heel succesvolle, spetterende huwelijksroman van de debuterende Taffy Brodesser-Akner spuit Toby zijn gal tegen een meelevende vriendin, oud-studiegenoot Elizabeth, een journalist, die zijn relaas omvormt tot een roman.
Waar ging het mis met Rachel? Zo dubt Toby. Misschien al tijdens de eerste ontmoeting. Studenten waren ze destijds en Rachel had Toby op een feestje toevertrouwd dat ze als het even kon de rest van haar leven deals wilde maken. Die avond al had hij het tegen haar afgelegd toen ze eenvoudigweg met een ander aanpapte nadat hij de onderhandelingen over wie de drank moest halen dreigde op te schorten.
Of was de breuk ontstaan na de geboorte van hun eerste kind, toen zij hem na de 35 uur durende hel van een bevalling had toegebeten dat ze erin was geluisd? Dat ze wel had gezien hoe hij lieve woordjes tegen de baby had gefluisterd en dat zij nu kon worden afgedankt.
Of was de salariskloof debet aan de scheur in hun relatie? Toby was goed voor drie ton, maar Rachel verdiende sinds enige tijd vijftien keer zoveel. Nadat ze op stand waren gaan wonen, kregen ze andere vrienden. Als je de mensen zo mocht noemen in wier ogen hij met zijn artsenloontje een eenvoudige poor boy was, een opvatting die door Rachel werd gedeeld - had hij maar wat ambitie moeten tonen!
Rachel was gewoonweg te onevenwichtig, egocentrisch, irrationeel, verknipt, zo lijkt. En zo kwam er een eind aan veertien jaar huwelijk.
"Het was als met de val van Rome: eerst geleidelijk, en toen in één keer."
Voorval na voorval bouwt de lezer een beeld op van het huwelijk, en hoe Toby zijn leven na de ondergang moet herbezien. Verteller van dit al is zoals gezegd niet Toby zelf, maar studievriendin Elizabeth tegen wie Toby helemaal leegloopt, en die aanvankelijk een inlevend luisterend oor biedt. Ze kijkt zelfs gerust mee op zijn telefoon en ziet dan niet alleen de berichtjes en - sans gêne - evocatieve foto's van de dames die nu wat met de kersverse divorcé willen, maar ook de vuiligheid die (dixit Elizabeth) 'pterodactylus' Rachel over hem heen stort.
En dan opeens is Rachel helemaal verdwenen. De kinderen heeft ze onaangekondigd bij Toby gedumpt, waarna ze met de noorderzon is vertrokken. Na anderhalve week stilte, als Toby met zijn kroost in hun (haar!) luxueuze buitenverblijf in hun (haar!) bed van 26.000 dollar exclusief matras van 5700 dollar ligt, dan pas geeft hij het aan zichzelf toe: "Fleishman zit in de problemen." Vriendin Elizabeth schrijft het allemaal op en maakt die laatste woorden tot titel van haar roman over Toby.
Maar in die invoelende rol van verteller Elizabeth die de lezer zo meesleept, schuilt ook de crux van dit boek. Elizabeth is Brodesser-Akners alterego. Net als de auteur groeide ze op in een Joods-orthodox gezin, en woont ze nu - getrouwd, twee kinderen - in New Jersey. Net als de auteur is ze journalist en werkte ze ooit voor een gerenommeerd mannenblad. "Ik schreef voornamelijk over mannen", aldus Elizabeth. Het is "de enige manier om mensen zover te krijgen dat ze naar een vrouw luisteren, door haar verhaal te vertellen via een man; vermom je als man, en plotseling vinden ze je wél belangrijk".
Gaandeweg schrijft Elizabeth zichzelf steeds nadrukkelijker het verhaal in. Dan gaat het ook over haar eigen ingedutte huwelijk en over haar vriendschap met Toby. Leuk en aardig dat haar vriend maar blijft ratelen over zijn problemen, maar wanneer informeert hij eens naar haar?
En is de sympathie van de lezer aanvankelijk eenzijdig op Toby gericht, de genegenheid verschuift allengs naar Elizabeth, en ja, naar Rachel, want Toby kan mooi praten, maar we maken allemaal een verhaal van ons leven en wie zegt dat het verhaal van de ander hetzelfde is?
Hoe denkt Rachel eigenlijk over haar stukgelopen relatie?
Zo wordt 'Fleishman zit in de problemen' uiteindelijk meer dan alleen met veel vaart opgediend literair feminisme over een mansplainer die de kous op zijn kop krijgt. Het is een in vorm en inhoud geraffineerde, slimme roman die gek genoeg het huwelijk ook weer niet helemaal onderuithaalt. Zo is het Elizabeths overtuiging dat een huwelijk 'iets is wat je samen hebt gemaakt, met jou als één ingrediënt'. Het is wat krukkig geformuleerd - uitzondering in verder zwierige fictie -, maar het raakt de kern van de roman en geeft stof tot nadenken over het eeuwenoude instituut. Kwaad zijn op je partner heeft weinig zin want "je kunt je er niet los van zien. Je kijkt naar je vrouw en je ziet niet echt iemand op wie je kwaad bent. Je kijkt naar je vrouw en je ziet je eigen handicaps en mismaaktheid. Je bent kwaad op wat je zelf hebt gemaakt. Je bent kwaad op jezelf."
Laat hieronder weten op welk e-mailadres je een bericht wil krijgen als dit item beschikbaar is. Dit is geen reservering. Je krijgt geen voorrang om dit item te lenen.
Je gaat akkoord dat we je een mail sturen om je aanvraag te bevestigen en je te verwittigen wanneer jouw artikel binnen is. Deze mails zijn eenmalig. Je kan je toestemming op elk moment intrekken via de link in de bevestigingsmail.