Een film met Sophia
Herman Koch
1 exemplaar
Beschikbaarheid | Uitgave | Plaats in de bib |
---|---|---|
Aanwezig |
Ambo|Anthos, © 2020 |
VERDIEPING 3 : DUIZENDZINNEN : ROMANS : KOCH |
1 exemplaar
Beschikbaarheid | Uitgave | Plaats in de bib |
---|---|---|
Aanwezig |
Ambo|Anthos, © 2020 |
VOLWASSENEN : ROMANS : KOCH |
1 exemplaar
Beschikbaarheid | Uitgave | Plaats in de bib |
---|---|---|
Aanwezig |
Ambo|Anthos, © 2020 |
VOLWASSENEN : ROMANS : KOCH |
1 exemplaar
Beschikbaarheid | Uitgave | Plaats in de bib |
---|---|---|
Aanwezig |
Ambo|Anthos, © 2020 |
VOLWASSENEN : ROMANS : KOCH |
2 exemplaren
Beschikbaarheid | Uitgave | Plaats in de bib |
---|---|---|
Magazijn |
Ambo|Anthos, © 2020 |
MAGAZIJN : FICTIE : ENKEL NA MAGAZIJNRESERVATIE : MAG F 13195 |
Magazijn |
Ambo|Anthos, © 2020 |
MAGAZIJN : FICTIE : ENKEL NA MAGAZIJNRESERVATIE : MAG F 766 |
Sam De Wilde
ua/an/14 j
Autofictie en moederboeken doen het goed, dus Herman Kochs uitgever zal niet bepaald rouwig geweest zijn dat Nederlands bestverkopende en meest vertaalde auteur zich met ‘Finse dagen’ aan een combinatie van beide heeft gezet. Voor wie eraan zou twijfelen, schrijft Koch het op pagina 258 nog eens helder neer: ‘Dit boek is autobiografisch.’ En voor de heel slechte verstaanders legt hij nog even uit wat hij precies met ‘autobiografisch’ bedoelt: ‘In dit hele boek heb ik niet alleen de feiten gevolgd, maar er ook fictie van gemaakt op plekken waar me dat beter uitkwam. Soms heb ik fictie gebruikt om losse onderdelen beter aan elkaar te lijmen, op andere plekken heb ik de feiten aangedikt om er een beter verhaal van te maken.’ Of de schrijver van ‘Zomerhuis met zwembad’ en ‘Het diner’ in de zomer van 1968 dus echt iemand de tanden uit zijn bloedende bek heeft geslagen in een achterstandswijk van Baltimore, zullen we nooit helemaal zeker weten. Andere gebeurtenissen uit ’s mans leven kunnen wél stilaan met een aan zekerheid grenzende waarschijnlijkheid als bekend beschouwd worden. Dat Kochs moeder is gestorven toen hij 17 jaar oud was, bijvoorbeeld, en dat de slungelige snaak met slechte schoolcijfers niet zo heel lang na zijn eindexamen naar een boerengezin op het Finse platteland trok om er in zijn eentje tussen de bomen te staan en over de toekomst na te denken.
MAARTEN KOOLS
Omdat zelfs vrienden, kennissen en familieleden meewarig bleven doen over Kochs periode in de Noord-Karelische kou, besloot de 66-jarige schrijver om zijn ervaringen met ‘kalveren, motorzagen en in de lengte doorgezaagde bomen’ ruim 45 jaar na de feiten eindelijk te boek te stellen. Dat doet de voormalige ‘Jiskefet’-acteur met het hem kenmerkende gevoel voor humor. Koch toonde zich in zijn romans al een bijwijlen heerlijk vilein schertsende schrijver, maar hij schuwt ook de zelfspot niet. Als hij het over zijn ‘uitgebluste’ gezicht in de spiegel heeft, omschrijft hij het als ‘een kerstboom waarvan iemand de verlichting heeft uitgedaan’. Ook de fors drinkende Finnen die hem ondanks zijn onhandigheid in hun midden verwelkomen, worden met milde humor neergezet. De enige figuur die het in ‘Finse dagen’ op geen enkele manier moet ontgelden, is de vroeggestorven moeder van de schrijver. Net als veel van zijn eminente collega’s in de Nederlandstalige letteren ziet Herman Koch zijn nieuwe boek als een literaire gedenksteen voor de vrouw die hem heeft gebaard. Het levert, een occasioneel ontroerende scène ten spijt, niet per se de beklijvendste passages op. Over de doden niets dan goeds, maar de fragmenten waarin de jonge Herman zijn moeder in gedachten toespreekt, grenzen af en toe aan het pathetische. Wie overigens van zijn romans houdt omdat ze de Grote Maatschappelijke Thema’s (soms net iets te opzichtig) behandelen, komt met ‘Finse dagen’ wat bedrogen uit. Hier geen welgestelde mensen die worstelen met prangende morele vraagstukken, geen bespiegelingen over geweld, maar simpelweg een schrijver die in zijn eigen verleden woelt omdat er een boeiend verhaal begraven ligt dat hij nog niet eerder heeft verteld. Daardoor lijkt ‘Finse dagen’ soms vlak, maar tegelijkertijd is het verfrissend dat Herman Koch niet de pretentie heeft om aan zijn eigen jeugdige ervaringen al te grote conclusies over de onverbeterlijke natuur der mensen te koppelen. In ‘Finse dagen’ ontwaar je de stem van een auteur die zoveel vertrouwen heeft in zijn vertelkunst dat hij haar niet onnodig verzwaart met ingewikkelde fi losofieën of gekunstelde spielereien. Herman Kochs taal is zuiver, en de compositie van zijn verhaal is ingenieuzer dan ze op het eerste gezicht lijkt. ‘Finse dagen’ is oerdegelijke Nederlandse literatuur. Niet meer, maar zeker ook niet minder.
F. Hockx
In 1973 verbleef de toen 19-jarige Herman Koch (1953) op een boerderij in Finland. Een vlucht: geen diploma, zijn moeder overleden, zijn overspelige, vaak afwezige vader aandringend op een studiekeuze. Herinneringen, vooral aan een korte romance en de ontmoeting met een dichter, komen boven als de bekende auteur Koch in 2012 Finland bezoekt en opnieuw in 2016 tijdens een vakantie. Die herinneringen beslaan het eerste deel en de laatste 30 pagina’s. De tussenliggende 175 pagina's beschrijven de moeizame gezinssituatie en de frustraties van de jonge Koch, leidend tot drankgebruik en het opzoeken van gevaar. En ze tonen het ontstaan van een schrijverschap: de jonge ik-figuur maakt verhalen van zijn ervaringen. De volwassen ik-figuur onderzoekt hoe hij met die herinneringen is omgegaan en wil omgaan. Het slot van het vlakke eerste deel intrigeert, maar krijgt pas op de laatste pagina’s een verrassend vervolg. Het middendeel vertelt, kleurrijk maar nogal uitgebreid, het verhaal dat Koch voor deze roman (want dat is het) heeft gemaakt over zijn jonge jaren.
Rob Schouten
ua/an/18 j
Het is verleidelijk om na het lezen van Herman Kochs autobiografische roman 'Finse dagen' in zijn fictionele werken terug te bladeren om te zien wat daarvan nu eigenlijk teruggaat op zijn eigen ervaringen. Zo kom je er de wortels van zijn schoolervaringen, die in zijn debuut uit 1990 'Red ons, Maria Montanelli' zo'n belangrijke rol spelen, in tegen, maar ook lijken de opmerkelijke ideeënwerelden van zijn hoofdpersonen en zelfs de moordpartijen in romans zoals zijn absolute bestseller 'Het diner' en 'Zomerhuis met zwembad', gebaseerd op ervaringen van Koch zelf. 'Finse dagen' is kortom een boek waarin je de inspiratiebronnen van Koch leert kennen.
Toch neig ik ernaar om het vooral als een zelfstandig werkstuk te beschouwen, waarin de schrijver terugblikt op zijn jonge jaren, meer in het bijzonder het begin van de jaren zeventig van de vorige eeuw, waarin hij eindexamen deed, het ouderlijk huis ontvluchtte en, opmerkelijk genoeg, ook nog een tijdje in Finland op een boerderij belandde. Die Finse dagen staan symbool voor het hele boek, want ondanks zijn pogingen zijn eigen geschiedenis op te rakelen, hangt er een waas van vergetelheid rond die Finse tijd, en dat geldt ook voor zijn Amsterdamse tijd.
Het lijkt wel of er een vliesje tussen Herman Koch en de realiteit hangt. Zo is het opmerkelijk dat hij zich zo weinig details kan herinneren, het is een en al vergeetachtigheid: "Ik had geen zonnebril, misschien zelfs niet eens in Amsterdam, ik kon me in elk geval geen zonnebril herinneren", "Het gebeurde altijd in bepaalde lacunes van het geheugen of de concentratie: het ene moment had ik de la met sokken en onderbroeken opengetrokken, het volgende moment ging mijn telefoon of riep A. iets van beneden, en schoof ik de la weer dicht."
Nog meer dan een boek vol herinneringen is dit een boek vol ontbrekende herinneringen en dat is ook direct het bijzondere: Koch, zo concreet en scherp in zijn fictionele romans, roept hier een wazige wereld op en ik moet zeggen dat ik juist dát erin herken: die net-nietmemoires, dat gevoel dat dingen je ontglippen. Zelfs heftige gebeurtenissen, bijna aangerand door een dronken homo, met de motor onderuitgeschoven op een Antwerpse snelweg, een Fins meisje gekust in een bos, krijgen in Finse dagen een gloed van twijfel en onzekerheid.
Intussen kom je echt wel wat over de jeugd van Herman Koch te weten, de vroege dood van zijn moeder, zijn vader die het gezin in de steek liet voor een nieuwe vlam, eerste vriendinnetjes, maar nergens wordt het heel erg concreet, je krijgt de indruk dat de verteller dingen verdrongen heeft en als hij ergens uitroept dat hij een gelukkige jeugd heeft gehad heb je de neiging om uit te roepen 'Hoe weet je dat nou?'.
Karakteristiek is de twijfel die Koch ergens tegen het eind van het boek uit over zijn ware gezicht: "Maar wat is mijn ware gezicht? Is dat het gezicht dat ik trek wanneer de mensen over mijn moeder beginnen? Of is mijn ware gezicht eerder het gezicht in de spiegel, in de onbespiede anonimiteit van een hotelbadkamer? Is het ware gezicht het gezicht dat nooit getrokken hoeft te worden? Het gezicht waarvan ik hoop dat niemand het ooit te zien krijgt, uitsluitend bestemd voor privégebruik - het gezicht dat denkt dat niemand kijkt."
Feit is dat je er in 'Finse dagen' niet goed achterkomt wat Kochs ware gezicht is maar dat maakt het boek juist authentiek en in zekere zin waarheidslievend. Koch schrijft een versie van zijn jeugd van het leven in begin jaren zeventig waarin van alles onduidelijk blijft. Geen speurderswerk, geen getuigenverhoren, alleen wat er is neergedaald in het geheugen, verbrokkeld, verdampt soms. En hij doet dat op een kalme, onspectaculaire maar effectieve manier. De schrijver van 'Het diner' lijkt hier heel ver weg. Ik denk dat Koch echt de waarheid op wilde schrijven, al suggereert hij sommige dingen te hebben weggelaten of te hebben aangedikt. Maar hij ontdekt dat de waarheid vol gaten en stoplappen zit. En door dat zo op te schrijven komt hij er het dichtste bij. Bijzonder.
Laat hieronder weten op welk e-mailadres je een bericht wil krijgen als dit item beschikbaar is. Dit is geen reservering. Je krijgt geen voorrang om dit item te lenen.
Je gaat akkoord dat we je een mail sturen om je aanvraag te bevestigen en je te verwittigen wanneer jouw artikel binnen is. Deze mails zijn eenmalig. Je kan je toestemming op elk moment intrekken via de link in de bevestigingsmail.